Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Okszy
Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy – katolicki kościół filialny parafii św. Antoniego Padewskiego w Krzeszycach, znajdujący się w Okszy, gmina Witnica, przy wale warciańskim. Pierwotnie protestancki. Zachowany w dużej mierze w oryginalnym kształcie stanowi pamiątkę osadnictwa na błotach nadwarciańskich.
 L-414/A z dnia 18.11.2010
| |||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||
_(8)_Our_Lady_of_Czestochowa_church_in_Oksza.jpg) Apsyda | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Witnica  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu gorzowskiego  | |||||||||||
 52°37′57,2736″N 14°56′07,2996″E/52,632576 14,935361
| |||||||||||
Historia edytuj
Pierwszą świątynię we wsi protestanckich osadników nadwarciańskich, noszącej wówczas nazwę Woxholländer, zbudowano w 1781[1]. Z uwagi na rozwój wsi kościół ten stał się zbyt mały dla lokalnej społeczności i w 1863 wybudowano nowy – zachowany do dnia dzisiejszego. Kościół poddano pracom wzmacniającym w 1934 (częściowe spięcie partii podbudowy żelaznymi ściągami)[2].
Po II wojnie światowej edytuj
Konsekracji kościoła, jako katolickiego, dokonano 26 lipca 1951. W 1975 wymieniono jedną z połaci dachowych - dachówki karpiówki zastąpiono wówczas dachówkami zakładkowymi[3]. Obiekt wpisano do rejestru zabytków w 2010. W 2014, z uwagi na zagrożenie katastrofą budowlaną[4], przeprowadzono remont polegający na wzmocnieniu kamiennej podbudowy, wymianie dachu (przywrócenie dachówki karpiówki[4]) i niektórych zniszczonych elementów konstrukcji[1]. Obecnie świątynia jest kościołem filialnym parafii św. Antoniego Padewskiego w Krzeszycach[5].
Architektura edytuj
_(7)_Our_Lady_of_Czestochowa_church_in_Oksza.jpg)
Obiekt z muru pruskiego na kamiennej podbudowie[1] posiada plan prostokątny i nie jest otynkowany z zewnątrz, co powoduje, że widoczna jest konstrukcja. Regularny układ słupów i rygli, tworzących prostokątne pola, zakłócony został na narożnikach nawy, gdzie wprowadzono inny od pozostałych partii poziom rygli, a dodatkowe usztywnienie uzyskano za pomocą skrzyżowanych ze sobą zastrzałów[3]. Od południowego wschodu przylega doń trójbocznie zamknięte prezbiterium (apsyda), a od północnego zachodu kruchta.
Nawa i kruchta przykryte są dachem dwuspadowym, a prezbiterium - wielospadowym. Empory znajdujące się wewnątrz kościoła, pierwotnie obiegały świątynię z trzech stron, jednak po II wojnie światowej zostały skrócone do połowy długości ścian bocznych[6]. Nowy strop belkowy posadowiono też niżej niż pierwotny (wiązało się to z przemurowaniem okien). Część okien (w partii apsydy) posiada oryginalne szklenie z ołowiu. Są to okna zamknięte tzw. łukiem dwuramiennym. Po wojnie zlikwidowano ambonę dawniej znajdującą się na narożniku apsydy i nawy. Zamurowano też wejście do nawy od wschodu – umożliwiało ono bezpośrednie wejście na ambonę. W narożniku północno-zachodnim wydzielono wtórnie pomieszczenie zakrystii[3].
Wyposażenie edytuj
Jedynym elementem zachowanym z oryginalnego wyposażenia jest tablica epitafijna (brązowa) braci Augusta i Wilhelma Reeków. Polegli oni w bitwie pod Le Mans w styczniu 1871, w trakcie wojny francusko-pruskiej[6][1].
W prezbiterium znajduje się prosta mensa ołtarzowa i współczesny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej[3].
Galeria edytuj
-
Elewacja południowa -
Elewacja północna -
_(165)_Our_Lady_of_Czestochowa_church_in_Oksza.jpg)
_(6)_Our_Lady_of_Czestochowa_church_in_Oksza.jpg)
_(3)_Our_Lady_of_Czestochowa_church_in_Oksza.jpg)
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Barbara Bielinis-Kopeć: XVIII i XIX-wieczne kościoły szkieletowe na terenie łęgów warciańskich. W: Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo. Kolonizacja fryderycjańska. Szczecin: Szczecin-Expo, 2015, s. 310-311. ISBN 978-83-63868-42-0.
- Kościół w Okszy zmienia się nie do poznania. [w:] Witnica.pl [on-line]. [dostęp 2016-09-14]. (pol.).
- Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego - Krzeszyce. [dostęp 2016-09-14]. (pol.).
- Prace przy kościele w Okszy. [w:] Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków [on-line]. 2014-08-19. [dostęp 2016-09-14]. (pol.).
- Błażej Skaziński: Oksza/Woxholländer, Gmina Witnica/Gemeinde Vietz. W: Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo. Kolonizacja fryderycjańska. Szczecin: Szczecin-Expo, 2015, s. 455-456. ISBN 978-83-63868-42-0.