Wikipedia

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezinkach

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – zabytkowy, drewniany kościół, o konstrukcji zrębowej w Brzezinkach, należący do parafii NMP Niepokalanie Poczętej w Wołczynie, dekanatu wołczyńskiego w diecezji kaliskiej. Dawniej był to kościół ewangelicki, obecnie jest świątynią katolicką.

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezinkach
662/60 z dnia 21.03.1960 roku[1]
Kościół filialny
Ilustracja
Widok kościoła
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Miejscowość

Brzezinki

Adres

Brzezinki 30

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

NMP Niepokalanie Poczętej w Wołczynie

Wezwanie

Narodzenia NMP

Położenie na mapie gminy Wołczyn
Mapa konturowa gminy Wołczyn, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezinkach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezinkach”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezinkach”
Położenie na mapie powiatu kluczborskiego
Mapa konturowa powiatu kluczborskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezinkach”
Ziemia51°02′01,25″N 18°04′52,30″E/51,033681 18,081194
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Drewniany kościół w Brzezinkach istniał już w średniowieczu. Pierwsza wzmianka, z 1527 roku, mówi o kościele należącym do protestantów. Obecny wygląd kościoła pochodzi z 1550 roku, w 1693 roku został on rozbudowany.

Architektura i wnętrze kościoła edytuj

Kościół posiada prezbiterium zamknięte trójbocznie, przy którym od północy znajduje się prostokątna zakrystia. Kształt nawy głównej zbliżony jest do kwadratu, przedłużony chórem muzycznym. Kruchta zajmuje południowo-zachodnią część kościoła. Wnętrze kościoła nakryte jest stropem wzdłużnym. W części nawy znajdują się dwa stragarze wsparte na profilowanych słupach, stanowiących podstawę wieży. Chór muzyczny, wsparty na trzech słupach, przedłużony jest emporami wzdłuż ścian nawy i prezbiterium. Parapet chóru muzycznego wybrzuszony jest w części środkowej. Okna kościoła są zamknięte łukiem spłaszczonym. Na zewnątrz ściany są nieszalowane z wyjątkiem zakrystii, która obita jest gontem. Szczyt zachodni kościoła również jest szalowany, ponad nim znajduje się kwadratowa wieżyczka o pionowych ścianach. Dachy siodłowe świątyni o trzech kalenicach, natomiast dach prezbiterium przechodzi nad zakrystię. Nad kruchtami dach jest typu siodłowego z zadaszeniem w szczytach. Wieża zwieńczona jest wysmukłym hełmem namiotowym ze ściętymi narożnikami i wklęsłymi połaciami. Przy nawie zachowane są częściowo drewniane rynny. W wejściu pod wieżą i w kruchcie znajdują się drzwi klepkowe ze starymi okuciami. Drzwi na chór muzyczny i do zakrystii umieszczono stare zamki, z których pierwszy jest grawerowany, datowany na koniec XVII wieku. Wewnątrz kościoła zachowała się polichromia ornamentalna:

  • w prezbiterium dekoracja pochodzi z 1693 roku, jest o motywach kasetonowych z prymitywnymi rozetami,
  • na ścianach pod stropem znajduje się fryz dekoracyjny o motywach festonowych,
  • na ścianach prezbiterium i nawy, na stropie nawy, na stropie zakrystii, na belce tęczowej oraz w kruchcie widać dekorację o motywach roślinnych, wykonaną w 1776 roku przez Michała Głomba, miejscowego organistę.
  • empory pokryte zostały polichromią imitującą marmoryzację.

Nad chórem muzycznym zbudowano kartusz z podpisem malarza i datą. Drzwi do zakrystii mają dekorację imitującą okucie skośną kratą. Na chórze muzycznym znajduje się malowana skrzynia na miechy organowe. Ołtarz główny w stylu barokowym pochodzi z II połowy XVII wieku i został przeniesiony do kościoła w 1847 roku. Odnowiono go w 1891 roku. Posiada dekorację snycerską z rzeźbami czterech aniołów i insygniami Męki Pańskiej oraz Chrystusem Zmartwychwstałym i trąbiącymi aniołami. W predelii znajduje się płaskorzeźba Ostatniej Wieczerzy. Rzeźbiony tryptyk gotycki z I połowy XV wieku, w części środkowej przedstawia św. Dorotę, Barbarę i Katarzynę, na skrzydłach świętego Piotra i św. Pawła. Ambona jest późnorenesansowa z I połowy XVII wieku. Ławy pochodzą z XVIII wieku[2].

Rzeźby edytuj

Ołtarz główny edytuj

Na poddaszu kościoła i pod wieżą znajdują się fragmenty barokowego ołtarza z II połowy XVII wieku. Konfesjonał pochodzi z przełomu XVIII/XIX wieku. Na wyposażeniu ołtarza znajdują się:

  • kielich klasycystyczny z około 1800 roku,
  • puszka cynowa zapewne z XVIII wieku,
  • dzbanek cynowy z XVIII/XIX wieku,
  • krzyż ołtarzowy cynowy z XVIII/XIX wieku
  • taca cynowa ufundowana przez Zuzannę Rosch z połowy XIX wieku
  • sześć lichtarzy cynowych z XVIII/XIX wieku oraz

trzy mosiężne sześcioramienne pająki:

Otoczenie kościoła edytuj

W dzwonnicy zamontowano dzwon odlany w 1819 roku przez Jerzego Beniamina Kriegera z Wrocławia. W otoczeniu kościoła częściowo zachowało się drewniane ogrodzenie nakryte daszkiem siodłowym, gontowym. W nim znajdują się dwie bramki:

  • jedna od zachodu, wzniesiona w 1753 roku przez Michała Bienaka z Nagodowic,
  • druga od wschodu, zbudowana w 1751 (lub 1754) roku z fundacji Jana Pietruskiego sołtysa i Jana Koisza z Wołczyna, przez cieślę Michała Bienaka (Bieńka) z Nagodowic (zachował się oryginalny napis na belce: Dał budować Johan Pietrusky Scholtz, Johan Koisz s Wołczyna Anno 1751. Michał Bienak z Nagodowic[3]).

Galeria edytuj

  •  
    Elewacja boczna i cmentarz
  •  
    Brama
  •  
    Wnętrze i ołtarz
  •  
    Widok z XIX wieku

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2012-10-25].
  2. ↑ Brzezinki – kościół filialny p. w. Narodzenia NMP. [dostęp 2013-04-05].
  3. ↑ Gwido Chmarzyński, Mieczysław Gładysz, Stanisław Golachowski: Region Opolski [w:] "Górny Śląsk" Część II, dział II, Instytut Zachodni, Poznań 1959, s. 269

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny_w_Brzezinkach&oldid=67232784”