Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Poznaniu
Kościół Zmartwychwstania Pańskiego (zwany też Kościołem Zmartwychwstańców) – kościół na poznańskiej Wildzie, przy skwerze Bogdana Jańskiego. W 2017 roku wielkopostny kościół stacyjny.
 298 z dnia 21 lutego 1992[1]
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
 Bryła kościoła z kampanilą | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||
 52°23′12,49″N 16°55′14,33″E/52,386803 16,920647
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Historia edytuj
.jpg)
Mieszkańcy Wildy, początkowo wsi, a od 1900 roku dzielnicy Poznania, przynależeli do parafii pw. Bożego Ciała przy ul. Krakowskiej. Ówczesnesny proboszcz ks. Leon Rankowski podjął starania o ustanowienie dla nowej dzielnicy osobnej parafii w 1913 roku, zwłaszcza, że w latach 1904–1907 na Wildzie przy Bismarckplatz (obecnie Rynek Wildecki) wzniesiono już ewangelicko-augsburski kościół św. Mateusza (obecnie rzymskokatolicki kościół pw. Matki Boskiej Królowej). Ostatecznie zgodę na powstanie nowej świątyni uzyskano w 1916 roku, w 950. rocznicę chrztu Polski. Pierwszy projekt opracował Roger Sławski, jednak I wojna światowa i powojenny kryzys sprawiły, że kościół nie powstał. Do pomysłu powrócono w 1922 roku, gdy kard. Edmund Dalbor sprowadził do Poznania księży ze Zgromadzenia Zmartwychwstańców. W 1923 roku ostatecznie erygowano nową parafię, której prowadzenie powierzono właśnie zmartwychwstańcom. Nowa świątynia powstała w latach 1923–1926 według projektu Aleksandra Kapuścińskiego jako wotum poznaniaków za odzyskanie w 1918 roku niepodległości. Jej konsekracja miała jednak miejsce dopiero w 1949 roku. Otwarcie świątyni po II wojnie światowej nastąpiło wcześniej – 29 kwietnia 1945 roku, a uroczystą mszę odprawił wówczas biskup Walenty Dymek[2]. 3 sierpnia 1986 niezrównoważona psychicznie kobieta próbowała ugodzić nożem księdza odprawiającego nabożeństwo[3].
W latach 1958–2008 w budynku przylegającym do kościoła od ul. Zmartwychwstańców mieściło się Niższe Seminarium Duchowne Księży Zmartwychwstańców, mające od roku 1993 status niepublicznego liceum ogólnokształcącego.
Opis edytuj
Halowa świątynia jednonawowa na planie prostokąta z przylegającym prezbiterium w stylu neoklasycznym z elementami neorenesansowymi oraz neobarokowymi przykryta płaskim, kasetonowym stropem. Do kościoła prowadzi okazały portyk utrzymany w porządku jońskim. Na trzech kolumnach wznosi się tympanon z kartuszem przedstawiającym herb zgromadzenia zmartwychwstańców.
Na południe od zasadniczej bryły kościoła wznosi się kampanila zaprojektowana przez Tadeusza Hornunga, wznosząca się na wysokość 43 m (zbudowana w 1937[4]). W drugiej połowie lat 30. XX wieku dodano na niej cztery figury polskich świętych: Andrzeja Boboli, św. Kazimierza, Stanisława ze Szczepanowa oraz Jana Kantego wykonane przez Jana Żoka. Za kościołem znajduje się grota z Matką Boską z Lourdes.
Wnętrze również utrzymane w stylu neoklasycznym, w prezbiterium, przykrytym sklepieniem kolebkowym, znajduje się stiukowa figura Chrystusa z 1923 roku, sprowadzona z Włoch, polichromowana w latach 60. XX wieku. Nawę przykrywa kasetonowy strop, zaś jej ściany zdobią półkolumny utrzymane w porządku jońskim. Po bokach prezbiterium ołtarze boczne z 1924 roku, w których znajdują się, również sprowadzone z Włoch, figury z 1924 roku: w lewym Matka Boska Niepokalanie Poczęta, a w prawym św. Józef. Kolejne dwa ołtarze boczne pochodzą z 1947 roku. W lewym znajduje się polichromowana rzeźba św. Teresy z Lisieux, zaś w prawym św. Antoni. Uwagę zwraca również drewniana ambona z 1923 roku ufundowana przez Michała Bajerleina. Znajdują się na niej rzeźby przedstawiające czterech ewangelistów, św. Pawła i Chrystusa Dobrego Pasterza. Baldachim nad amboną wieńczy figura Michała Archanioła, będąca kopią figury przeniesionej z Bramy Dębińskiej na budynek szkoły przy Słowackiego (pełnowymiarowa kopia znajduje się też na ścianie kamienicy przy Różanej 13). Konfesjonały pochodzą z lat 1946–1948, zaś empora z organami z lat 30. XX wieku.
Tablice pamiątkowe edytuj
W kruchcie znajdują się cztery tablice:
- z 1974 roku upamiętniająca Władysława Zapłatę (1874–1948), generała zgromadzenia, pierwszego lokalnego proboszcza (pod nią wisi druga, ufundowana przez dawnego ministranta Pawła Lachmanna z żoną Marią),
- z 2012 roku upamiętniająca ojca Ireneusza Hanzewniaka (1934–2012), lokalnego proboszcza w latach 1988–2000, renowatora świątyni i klasztoru,
- z 1980 roku upamiętniająca stulecie zmartwychwstańców na ziemiach polskich[4].
Na kampanili wisi tablica upamiętniająca datę jej budowy (1937). Obok wieży posadzony jest (2010) Dąb Pamięci kapitana Władysława Rudnickiego (ur. 10 lutego 1900 roku w Pabianicach, zamordowanego w Charkowie w 1940 roku)[4].
W sąsiedztwie kościoła znajduje się ponadto grota maryjna i figura św. Franciszka.
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-01].
- ↑ Tadeusz Świtała, Poznań 1945. Kronika Wydarzeń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986, s. 162, ISBN 83-210-0607-8, OCLC 830203088.
- ↑ Wydarzenia w Poznaniu w roku 1986. Część trzecia i czwarta, w: Kronika Miasta Poznania, nr 1/1988, s.138, ISSN 0137-3552
- ↑ a b c tablica pamiątkowa in situ
Bibliografia edytuj
- Jerzy Sobczak, Kościoły Poznania, Zbigniew Szmidt, Michał Woźniak (ilustr.), Poznań: Wydawnictwo Debiuty, 2006, ISBN 83-922466-4-0, OCLC 832205456.