Kodeks Haysa
Kodeks Haysa (ang. Hays Code, Production Code, The Motion Picture Production Code of 1930) − spisany w latach 30. XX wieku i obowiązujący od lipca 1934[1] konserwatywny kodeks zajmujący się dopuszczalnością scen przedstawianych w filmach produkowanych i dystrybuowanych w Stanach Zjednoczonych. Nazwa pochodzi od nazwiska Williama Harrisona Haysa, amerykańskiego polityka i dyrektora generalnego poczty, któremu powierzono stworzenie kodeksu.
Kodeks zabraniał realizacji filmu, który mógłby wpłynąć na obniżenie poziomu moralnego widzów i np. skłonić ich do popierania zbrodni i grzechu[2]. Akt zabraniał m.in. pokazywania seksu pozamałżeńskiego, nagości i zmysłowych tańców, a także porodów, przedstawiania związków par mieszanych rasowo, nawiązywania do nieheteronormatywnych zachowań seksualnych np. homoseksualizmu, oraz „instruowania”, jak dokonywać przestępstw (np. włamań, podpaleń, przemytu)[3]. Zabronione było również pokazywanie porwań dzieci, prostytucji i narkomanii[4]. Kodeks zakazywał pokazywania scen spożywania alkoholu, o ile nie było to absolutnie wymagane przez scenariusz (podobnie rzecz miała się np. z namiętnymi pocałunkami)[5]. Niedopuszczalne było ośmieszanie religii i przedstawianie osób ją reprezentujących jako czarnych charakterów bądź postaci komicznych[6]. Osoba Chrystusa musiała być w filmie traktowana z szacunkiem i nie mogła być tematem komedii[7]. Kodeks nakazywał, aby w pozytywnym świetle przedstawiać rodzinę i małżeństwo, a zdradę – jako rzecz nieatrakcyjną, za którą człowieka może spotkać kara[7]. Można było pokazywać rozwody, ale pod warunkiem ukazania ich ujemnych skutków[8]. Kodeks dopuszczał sceny uwodzenia i gwałtu, lecz tylko wtedy, gdy wymagała tego intryga[5]. Sceny okrucieństwa wobec dzieci lub zwierząt były dopuszczalne wyłącznie wtedy, kiedy nie przekraczały granicy dobrego smaku[9].
Kodeks zakazywał również używania słów powszechnie uważanych za wulgarne bądź nieodpowiednie, np. określające narządy płciowe[7]. W 1939 producenci filmu Przeminęło z wiatrem stoczyli batalię z MPPDA, aby pozostawić w nim wygłaszaną przez Clarka Gable’a kwestię: Frankly, my dear, I don’t give a damn, która w 2005 znalazła się na pierwszym miejscu sporządzonej przez American Film Institute listy „stu filmowych cytatów wszech czasów”.
Do zasad kodeksu stosowało się wielu producentów. Został odrzucony w latach 60. XX wieku pod wpływem zachodzących w Ameryce zmian obyczajowych, takich jak walka o prawa obywatelskie, prawa kobiet, powstające powoli związki działające na rzecz społeczności LGBT czy coraz silniejsze ruchy młodzieżowe.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 61.
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 173.
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 62, 173, 175, 177.
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 62.
- ↑ a b Beresford 1991 ↓, s. 174, 176.
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 175.
- ↑ a b c Beresford 1991 ↓, s. 174.
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 62, 174.
- ↑ Beresford 1991 ↓, s. 176.
Bibliografia edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- Tekst kodeksu Haysa (ang.)