Kolcomysz przylądkowa

Kolcomysz przylądkowa
	Acomys subspinosus
	(Waterhouse, 1838)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	sztywniaki
Rodzaj	kolcomysz
Gatunek	kolcomysz przylądkowa
Synonimy
	Mus subspinosus Waterhouse, 1838;
	Mus subspinosus Waterhouse, 1838;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kolcomysz przylądkowa^[4] (Acomys subspinosus) – gatunek ssaka z podrodziny sztywniaków (Deomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Południowej Afryce^[3]^[5].

Zasięg występowania edytuj

Kolcomysz przylądkowa występuje endemicznie w południowo-zachodniej Prowincji Przylądkowej Zachodniej, w Południowej Afryce^[6].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1838 roku brytyjski przyrodnik George Robert Waterhouse nadając mu nazwę Mus subspinosus^[2]. Holotyp pochodził z Przylądka Dobrej Nadziei, w Południowej Afryce^[5].

A. subspinosus został zaproponowany jako odrębny gatunek i nie obejmuje A. wilsoni i A. louisae^[6]. Jego odróżnienie od A. spinosissimus potwierdzono w 1986 roku w analizie morfometrycznej^[7]. A. subspinosus charakteryzuje się zestawem unikalnych cech uzębienia i czaszki, dzięki czemu został włączony do nowego podrodzaju Subacomys^[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[6].

Etymologia edytuj

Acomys: gr. ακη akē „ostry punkt”; μυς mus, μυός muos „mysz”^[9].
subspinosus: łac. sub „pod, blisko”^[10]; spinosus „ciernisty, kolczasty”, od spina „cierń, kolec”^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 73–102 mm, długość ogona 68–89 mm, długość ucha 9–15 mm, długość tylnej stopy 12–19 mm; masa ciała 13–26 g^[12].

Biologia edytuj

Kolcomysz przylądkowa jest spotykana do wysokości 1000 m n.p.m. Żyje na skalistych zboczach gór w formacji roślinnej fynbos. Nie wiadomo, czy potrafi przetrwać w zaburzonym środowisku^[3].

Populacja edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje kolcomysz przylądkową za gatunek najmniejszej troski. Wprawdzie gatunki inwazyjne mogą wpływać na fynbos, ale niekoniecznie wpływa to na populację tego gryzonia. Niżej położone tereny uległy częściowemu przekształceniu na skutek ekspansji rolnictwa i urbanizacji, ale gatunek jako całość nie wydaje się zagrożony. Populacja jest stabilna, liczebność w 2008 była oceniana na ponad 10 tys. osobników. Kolcomysz przylądkowa żyje także w obszarach chronionych^[3].

Przypisy edytuj

↑ Acomys subspinosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c G.R. Waterhouse. Description of a New Species of Kangaroo (Macropus Bennetti) and a Mouse (Mus subspinosus) from the Cape of Good Hope. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 104, 1837. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d G.G. Palmer G.G., J.J. Midgley J.J., G. Pence & M.G.P.& M. Avery G. Pence & M.G.P.& M., Acomys subspinosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-29] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 258. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Acomys (Subacomys) subspinosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-10].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ N.J. Dippenaar & I.L. Rautenbach. Morphometrics and Karyology of the Southern African Species of the Genus Acomys I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1838 (Rodentia: Muridae). „Annals of the Transvaal Museum”. 34 (6), s. 129–183, 1986. (ang.).
↑ Ch. Denys, J.-C. Gautun, M. Tranier & V. Volobouev. Evolution of the genus Acomys (Rodentia, Muridae) from dental and chromosomal patterns. „Israel Journal of Zoology”. 40 (2), s. 218, 1994. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 75, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 225.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 218.
↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 604. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia edytuj

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Acomys subspinosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Waterhouse-2] G.R. Waterhouse. Description of a New Species of Kangaroo (Macropus Bennetti) and a Mouse (Mus subspinosus) from the Cape of Good Hope. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 104, 1837. (ang.).

[iucn-3] G.G. Palmer G.G., J.J. Midgley J.J., G. Pence & M.G.P.& M. Avery G. Pence & M.G.P.& M., Acomys subspinosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-29] (ang.).

[Cichocki&inni-4] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 258. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Acomys (Subacomys) subspinosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-10].

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Dippenaar&Rautenbach-7] N.J. Dippenaar & I.L. Rautenbach. Morphometrics and Karyology of the Southern African Species of the Genus Acomys I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1838 (Rodentia: Muridae). „Annals of the Transvaal Museum”. 34 (6), s. 129–183, 1986. (ang.).

[Denys&innia-8] Ch. Denys, J.-C. Gautun, M. Tranier & V. Volobouev. Evolution of the genus Acomys (Rodentia, Muridae) from dental and chromosomal patterns. „Israel Journal of Zoology”. 40 (2), s. 218, 1994. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 75, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=255_225]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 225.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=248_218]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 218.

[Denys&innib-12] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 604. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[4]

[3]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]