Kolczak rudawy
Kolczak rudawy (Hydnum rufescens Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny kolczakowatych (Hydnaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kolczak rudawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Hydnum rufescens Pers. Observ. mycol. (Lipsiae) 2: 95 (1800) [1799] | |
.JPG)
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydnum, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Dentinum rufescens (Pers.) Gray 1821
- Hydnum repandum f. rufescens (Pers.) Nikol. 1961
- Hydnum repandum subsp. rufescens (Pers.) Pers. 1825
- Hydnum repandum var. rufescens (Pers.) Barla 1859
- Hydnum sulcatipes Peck 1907
- Tyrodon rufescens (Pers.) P. Karst. 1889
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako kolczak czerwonożółty i kolczak rudy[3].
Morfologia edytuj
Średnica 3-8 cm, początkowo łukowaty, później płaskołukowaty, na koniec zagłębiony, powyginany. Brzeg ostry i falisty. Powierzchnia naga i gładka, początkowo w kolorze rdzawożółtym, później brązowopomarańczowym lub rdzawoczerwonym. Skórka u starszych owocników staje się gorzka[4].
Kolczasty. Kolce o długości do 5 mm, gęste i kruche. Mają żółtopomarańczowy kolor[4] i zazwyczaj nie zbiegają na trzon[5]. U starszych owocników końce kolców często są rozszczepione.
Wysokość 3-7 cm, grubość 1-2 cm, gruby, pełny, zazwyczaj centralny, ale czasami osadzony mimośrodowo. Ma białawy kolor z żółtopomarańczowymi plamami. Uciśnięty żółknie[4].
Kruchy i twardy, barwy żółtej lub rdzawoczerwonej. Smak i zapach niewyraźny[4].
Zarodniki szeroko eliptyczne lub niemal okrągłe, gładkie, o rozmiarach 6.5-9 × 5.5-8 μm[6].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Australii[7]. W Polsce jest dość pospolity[3].
Rośnie na ziemi w lasach mieszanych, szczególnie pod jodłą i grabem. Owocniki pojawiają się od czerwca do listopada.
Gatunki podobne edytuj
Nieco podobny jest kolczak obłączasty (Hydnum repandum), jednak jest jaśniejszy, zazwyczaj większy, kolce ma bladożółte i zazwyczaj zbiegające na przeważnie niecentryczny trzon[5]. Obydwa te gatunki są często z sobą mylone. Od góry bardzo podobnie wygląda też pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius), ale łatwo można go odróżnić, gdyż nie ma kolców lecz listewki[8].
Znaczenie edytuj
Grzyb mikoryzowy[3]. Jest grzybem jadalnym, ale o małej wartości; jest łykowaty i ciężkostrawny[9]. Obydwa gatunki kolczaków w Niemczech były od dawna przez grzybiarzy zbierane i spożywano je bez szkody dla zdrowia[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ MushroomEXpert. [dostęp 2013-09-04]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ a b Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
- ↑ Albert Pilát, Otto Ušák: Mały atlas grzybów. Warszawa: PWRiL, 1977.