Kolej szerokotorowa

Rozstaw szyn
Splot – Tor – Tor tramwajowy
Kolej szerokotorowa   Breitspurbahn 3000 mm (118,1 in)   Rozstaw brunelowski 2140 mm (84,3 in)   Rozstaw indyjski 1676 mm (66,0 in)   Rozstaw iberyjski 1668 mm (65,7 in)   Rozstaw irlandzki 1600 mm (63,0 in)   Rozstaw rosyjski 1520 mm (59,8 in) Kolej normalnotorowa   Rozstaw standardowy (tzw. stephensonowski) 1435 mm (56,5 in) Kolej wąskotorowa   Rozstaw szkocki 1372 mm (54,0 in)   Rozstaw przylądkowy 1067 mm (42,0 in)   Rozstaw metrowy 1000 mm (39,4 in)   Rozstaw trójstopowy 914 mm (36,0 in)   Rozstaw 785 mm 785 mm (30,9 in)   Rozstaw bośniacki 760 mm (29,9 in)   Rozstaw 750 mm 750 mm (29,5 in)   Rozstaw 600 mm 600 mm (23,6 in) Inne   Rozstaw piętnastocalowy 381 mm (15,0 in)

Kolej szerokotorowa – kolej o prześwicie większym niż uznawany za normalny, czyli 1435 mm. Istnieje w Rosji i innych krajach poradzieckich – prześwit od lat 60. XX wieku wynosi tam 1520 mm (poprzednio 1524 mm), Finlandii – 1524 mm, co jest pozostałością po panowaniu carskiej Rosji, Irlandii i częściowo w Australii – 1600 mm, w Hiszpanii i Portugalii – 1668 mm, Indiach, Pakistanie i Bangladeszu – 1676 mm.

Splot torowy na Litwie. Różnica szerokości między prześwitem „europejskim” a „radzieckim” jest zbyt mała, by można było stosować tor trójszynowy, dlatego też zastosowano splot czteroszynowy – pociągi 1435 mm korzystają z szyn 2 i 4, pociągi 1520 mm – z 1 i 3.

Kolej szerokotorowa w Irlandii

Linie szerokotorowe w Polsce

Linie z prześwitem rosyjskim istnieją też w Polsce. Najdłuższą jest Linia Hutnicza Szerokotorowa, dawniej Linia Hutniczo-Siarkowa, będąca najdalej wysuniętym na zachód Europy odcinkiem toru o prześwicie 1520 mm. Wybudowana na potrzeby Huty Katowice do niewymagającej przeładunku lub zmiany wózków wymiany towarowej z dawnym ZSRR (obecnie Rosją i Ukrainą) – importu rudy żelaza i eksportu siarki. Biegnie od granicy ukraińsko-polskiej w okolicach Gródka do Sławkowa w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Jej długość wynosi 394,65 km – odległość mierzona od granicy państwa do umownego punktu stycznego z bocznicą Huty Katowice.

Innymi liniami szerokotorowymi są krótkie odcinki przy wschodniej lub północnej granicy państwa, m.in. linia z Żurawicy do stacji Hurko, z Przemyśla Głównego do granicy państwa i dalej do stacji Mościska na Ukrainie (linia kolejowa nr 92), z Bogaczewa do Mamonowa – czynna na odcinku Wielkie Wierzno – Braniewo – Mamonowo (linia kolejowa nr 217), z Chryzanowa do granicy państwowej (linia kolejowa nr 59), a także linia z Geniusz do granicy państwa w Kuźnicy Białostockiej i dalej do białoruskiej stacji Briuzgi – czynna na odcinku od Sokółki (linia kolejowa nr 57).

Linie zlikwidowane lub niezrealizowane

Great Western Railway budowała w XIX w. linie o prześwicie 2140 mm. W III Rzeszy planowano budowę Breitspurbahn o prześwicie 3000 mm.