Komisarz Maigret

Komisarz Jules Maigret – postać literacka, główny bohater serii powieści i opowiadań kryminalnych autorstwa Georges'a Simenona. Cykl poświęcony komisarzowi Maigretowi składa się z 75 powieści i 28 opowiadań, napisanych w latach 1929-1972.

Komisarz Jules Maigret

Postać z serii o komisarzu Maigret
Pierwsze wystąpienie	Maigret i goście z Europy Wschodniej
Ostatnie wystąpienie	Maigret i pan Charles
Twórca	Georges Simenon
Grany przez	Charles Laughton, Bruno Cremer, Jean Gabin, Jean Richard, Gino Cervi, Michael Gambon, Rupert Davies, Basil Sidney, Maurice Denham, Rowan Atkinson
Dane biograficzne
Pochodzenie	francuskie
Rodzina	małżonka: Henrietta
Inne informacje
Zajęcie	komisarz francuskiej policji kryminalnej

Postać

Jules Joseph Anthelme (lub François) Maigret urodził się w 1884 (choć z niektórych powieści wynikają inne daty) w Saint-Fiacre w departamencie Allier (nazwa fikcyjna, opisana miejscowość to Paray-le-Frésil, gdzie autor zamieszkiwał w latach 1923-1924), w chłopskiej rodzinie. Znany z zamiłowania do fajki, dobrej kuchni i dobrych trunków oraz ze swoistego podejścia do śledztwa – czasem polegając na zwykłej intuicji, a niekiedy z zastosowaniem sprawdzonych metod. Jego żona o imieniu Henrietta zazwyczaj określana jest jako „pani Maigret”. Akcja większości literackich utworów z udziałem komisarza toczy się w Paryżu.

Powieści o komisarzu Maigret stanowiły istotny krok naprzód w rozwoju światowej powieści kryminalnej. W odróżnieniu od wcześniejszej klasycznej powieści detektywistycznej, której głównym bohaterem był genialny prywatny detektyw, a akcja rozgrywała się w zamkniętym środowisku klasy wyższej, oraz od amerykańskiego czarnego kryminału z bohaterem – prywatnym detektywem działającym w dżungli wielkiego miasta, powieści o Maigrecie były pierwszymi, które przedstawiały procedury śledcze w wykonaniu państwowego aparatu policyjnego.

Udane śledztwa Maigreta opierały się nie tylko na jego nieprzeciętnej (pozornie nieuchwytnej) inteligencji i swoistej charyzmie, lecz także na wieloletniej rutynie policyjnej, na umiejętności wykorzystania archiwalnych zasobów oraz pracy podległych mu inspektorów. Ci ostatni – m.in. Janvier, Lapointe, Lucas i Torrence – są stałymi postaciami drugoplanowymi. Każda z powieści o Maigrecie stanowi obyczajowy fresk z życia paryskich przedmieść lub francuskiej prowincji. W większości utworów wyraziście sportretowany jest Paryż z jego przemianami na przestrzeni ponad trzech dekad oraz jego różnorodne środowiska – od zamożnej burżuazji i wpływowych sfer urzędniczych aż po lumpenproletariat z ubogich dzielnic. Charakterystyczną scenerię epizodów śledztwa tworzą bistra, podrzędne hoteliki, oficyny, warsztaty rzemieślnicze w starych domach Paryża obok luksusowych apartamentów w drogich kamienicach. Opowieści o śledztwach komisarza dają pretekst do refleksji autora nad psychologicznymi uwarunkowaniami zbrodni, a także nad problemami odpowiedzialności karnej i moralnej.

Postać ta jest obdarzona wieloma cechami indywidualnymi – znamy jego miejsce zamieszkania i żonę, biuro w gmachu policji, wiemy przez jakie ulice w Paryżu przechodzi najczęściej. W śledztwie posługuje się zarówno właściwymi policji metodami, jak logicznym dedukcyjnym rozumowaniem oraz dużą wiedzą o świecie, wspomożoną dobrą znajomością ludzkiej natury.

Skłonności i upodobania

Maigret nie umiał pływać; nigdy też nie nauczył się prowadzić samochodu – zadanie to zwykle powierzał któremuś ze swoich inspektorów (lub własnej żonie), zadowalając się rolą pasażera. Spośród swych współpracowników najbardziej cenił najstarszego i doświadczonego inspektora Janvier, ale do ulubieńców należał inspektor Lapointe.

Palił wyłącznie fajkę, których miał cały zestaw. W trakcie pracy śledczej pił sporo, nigdy jednak nie przekraczając stosownej granicy. Oprócz stale wypijanego butelkami piwa (przede wszystkim z baru-piwiarni „Dauphin” sąsiadującego z paryską siedzibą policji na Quai des Orfèvres), w barach i restauracjach często lubił popijać białe wino, nawet szklankami, o wiele rzadziej – calvados (w chłodnej porze roku – nawet grog), natomiast jako aperitif preferował pastis. W tej potrzebie miał też swoje dziwactwo: od początku do końca danego śledztwa pił ten sam alkohol.

W Paryżu jego niezmiennym miejscem zamieszkania był lokal w starej kamienicy przy bulwarze Richard-Lenoir w XI dzielnicy. Komisarz lubił spędzać wakacje w Meung-sur-Loire, w zakupionym tam domku letnim, gdzie miał zamiar osiąść na emeryturze.

Powieści

• Pietr-le-Letton (1931) – wyd. pol. Tajemniczy sobowtór, Biblioteka „Kurjera Poznańskiego” 1933 lub Maigret i goście z Europy Wschodniej, Kom-Press 1993 lub Maigret i przybysz z Krakowa, Wydawnictwo Dolnośląskie 2004
• Le Charretier de la Providence (1931) – wyd. pol. Poganiacz z „Opatrzności”, Wydawnictwo Dolnośląskie 2005
• Monsieur Gallet, décédé (1931)
• Le Pendu de Saint-Pholien (1931)
• La Tête d'un homme lub L'homme de la Tour Eiffel (1931) – wyd. pol. Głowa skazańca, Universitas 2007
• Le Chien jaune (1931) – wyd. pol. Żółty pies, Czytelnik 1993
• La Nuit du carrefour (1931) – wyd. pol. Noc na rozdrożu, C&T 2009
• Un Crime en Hollande (1931) – wyd. pol. Maigret w Holandii, C&T 2022
• Au Rendez-vous des Terre-Neuvas (1931) – wyd. pol. Maigret w portowej kafejce, Wydawnictwo Dolnośląskie 2007
• La Danseuse du Gai-Moulin (1931)
• La Guinguette à deux sous (1932)
• L'Ombre chinoise (1932) – wyd. pol. Chińskie cienie, F4&L 1990
• L'Affaire Saint-Fiacre (1932) – wyd. pol. Sprawa Saint-Fiacre, Universitas 2006
• Chez les Flamands (1932)
• Le Port des brumes (1932)
• Le Fou de Bergerac (1932) – wyd. pol. Maigret i szaleniec, C&T 2022
• Liberty Bar (1932)
• L'Écluse no. 1 (1933)
• Maigret (1934)
• Maigret revient… (1942), tom obejmuje trzy powieści:
  • Les Caves du Majestic
  • La Maison du juge
  • Cécile est morte – wyd. pol. Maigret i panna z kamienicy, C&T 2023
• Signé Picpus (1944), tom obejmuje trzy powieści:
  • Signé Picpus
  • Félicie est là
  • L'Inspecteur Cadavre
• Maigret se fâche (1945)
• Maigret à New York (1946)
• Les Vacances de Maigret (1947) – wyd. pol. Maigret na wakacjach, C&T 2019
• Maigret et son mort (1948)
• La Première Enquête de Maigret, 1913 (1948) – wyd. pol. Pierwsze śledztwo Maigreta, Wydawnictwo Dolnośląskie 2005
• Mon ami Maigret (1949) – wyd. pol. Mój przyjaciel Maigret, C&T 2020
• Maigret chez le coroner (1949)
• L'Amie de Mme Maigret (1949) – wyd. pol. Znajoma pani Maigret, Iskry 1968
• Les Mémoires de Maigret (1950)
• Maigret et la vieille dame (1950) – wyd. pol. Maigret i starsza pani, Czytelnik 1968
• Maigret au „Picratt's” (1950) – wyd. pol. Maigret w kabarecie, Czytelnik 1989
• Maigret en meuble (1951) – wyd. pol. Maigret w pensjonacie, C&T 2010
• Maigret et la Grande Perche (1951) – wyd. pol. Maigret i żona kasiarza, Wydawnictwo Dolnośląskie 2005
• Maigret, Lognon et les gangsters (1951) – wyd. pol. Maigret i gangsterzy, C&T 2019
• Le Revolver de Maigret (1952) – wyd. pol. Rewolwer Maigreta, Wydawnictwo Dolnośląskie 2007
• Maigret et l'Homme du banc (1953) – wyd. pol. Maigret i człowiek z ławki, Czytelnik 1957
• Maigret a peur (1953) – wyd. pol. Niepokoje komisarza Maigreta, Iskry 1970
• Maigret se trompe (1953) – wyd. pol. Pomyłka Maigreta, Czytelnik 1981
• Maigret à l'école (1953) – wyd. pol. Maigret w szkole, C&T 2021
• Maigret et la jeune morte (1954) – wyd. pol. Maigret i trup młodej kobiety, Iskry 1969
• Maigret chez le ministre (1954)
• Maigret et le corps sans tête (1955) – wyd. pol. Maigret i trup w kanale, Czytelnik 1993 lub Maigret i trup bez głowy, Wydawnictwo Dolnośląskie 2004
• Maigret tend un piège (1955) – wyd. pol. Maigret zastawia sidła, Czytelnik 1992
• Un échec de Maigret (1956) – wyd. pol. Porażka Maigreta, C&T 2014
• Maigret s'amuse (1956) – wyd. pol. Maigret się bawi, C&T 2017
• Maigret voyage (1957) – wyd. pol. Maigret podróżuje, C&T 2017
• Les Scrupules de Maigret (1957) – wyd. pol. Maigret ma skrupuły, C&T 2018
• Maigret et les Témoins récalcitrants (1958) – wyd. pol. Maigret i oporni świadkowie, Czytelnik 1969
• Une Confidence de Maigret (1959) – wyd. pol. Zwierzenia Maigreta, C&T 2016
• Maigret aux Assises (1959) – wyd. pol. Maigret i sąd przysięgłych, C&T 2009
• Maigret et les Vieillards (1960) – wyd. pol. Maigret i wyższe sfery, C&T 2018
• Maigret et le Voleur paresseux (1961) – wyd. pol. Tajemnica komisarza Maigret, Iskry 1973
• Maigret et les Braves Gens (1961) – wyd. pol. Maigret i porządni ludzie, C&T 2016
• Maigret et le Client du samedi (1962) – wyd. pol. Maigret i sobotni klient, C&T 2011
• Maigret et le Clochard (1962) – wyd. pol. Maigret i kloszard, C&T 2020
• La Colère de Maigret (1962) – wyd. pol. Gniew Maigreta, C&T 2021
• Maigret et le Fantôme (1963) – wyd. pol. Maigret i widmo, Czytelnik 1993
• Maigret se défend (1964) – wyd. pol. Maigret szuka obrony, C&T 2015
• La Patience de Maigret (1965) – wyd. pol. Cierpliwość Maigreta, Prószyński i S-ka 1995
• Maigret et l'Affaire Nahour (1966) – wyd. pol. Maigret i sprawa Nahoura, C&T 2015
• Le Voleur de Maigret (1966) – wyd. pol. Maigret i złodziej, Prószyński i S-ka 1995
• Maigret à Vichy (1967) – wyd. pol. Maigret w Vichy, Universitas 2006
• Maigret hésite (1968) – wyd. pol. Rozterka komisarza Maigret, Czytelnik 1971
• L'Ami d'enfance de Maigret (1968) – wyd. pol. Przyjaciel Maigreta z dzieciństwa, C&T 2014
• Maigret et le Tueur (1969) – wyd. pol. Maigret i zabójca, C&T 2014
• Maigret et le Marchand de vin (1969) – wyd. pol. Maigret i hurtownik win, C&T 2018
• La Folle de Maigret (1970) – wyd. pol. Wariatka Maigreta, Czytelnik 1976
• Maigret et l'Homme tout seul (1971) – wyd. pol. Maigret i samotny włóczęga, Czytelnik 1993
• Maigret et l'Indicateur (1971) – wyd. pol. Maigret i tajemniczy konfident, Czytelnik 1993
• Maigret et Monsieur Charles (1972) – wyd. pol. Maigret i pan Charles, C&T 2009

Opowiadania

• Menaces de mort (1942), zawiera opowiadanie tytułowe
• Les Nouvelles Enquêtes de Maigret (1944), zawiera 19 opowiadań z udziałem komisarza Maigret
• La Pipe de Maigret (1947) – wyd. pol. Fajka komisarza Maigret w tomie Fajka Maigreta 1, Iskry 1980, zawiera opowiadanie tytułowe
• Maigret et l'Inspecteur Malgracieux (1947), zawiera 4 opowiadania z udziałem komisarza Maigret
• Maigret et les Petits Cochons sans queue (1950) – wyd. pol.: Licytacja przy świecach w tomie Fajka Maigreta 2, Iskry 1980 oraz Na ulicy w tomie Fajka Maigreta 3, Iskry 1980, zawierają 2 opowiadania z udziałem komisarza Maigret
• Un Noël de Maigret (1950), zawiera opowiadanie tytułowe

Powieści w odcinkach publikowane po polsku w latach 1957-1986

• Wykaz umieszczony w linkach zewnętrznych

Film

Serial Maigret – w roli tytułowej Rowan Atkinson

• 2016 Maigret zastawia sidła (Maigret Sets A Trap)
• 2016 Maigret i jego nieboszczyk (Maigret's Dead Man)
• 2017 Noc na rozdrożu (Night at the Crossroads)
• 2017 Maigret w kabarecie (Maigret in Montmartre)

Linki zewnętrzne

• Simenon's Maigret (bibliografia w różnych językach, statystyki, artykuły poświęcone Maigretowi)
• Okładki wydań polskich
• Lista Maigretów opublikowanych w odcinkach
• Winiety Maigretów opublikowanych w odcinkach