Konduktor (anatomia)

element męskich narządów rozrodczych niektórych pająków

Konduktor (łac. conductor) – element męskich narządów rozrodczych niektórych pająków.

Bulbus lewego nogogłaszczka pająka Agelenopsis sp. widoczny na rycinie 4 z konduktorem oznaczonym cd
Cechy diagnostyczne rodzajów Austrachaea i Zephyrachaea; widoczny konduktor (C) i jego skleryty (C1, C2)

Konduktor zlokalizowany jest, jak reszta aparatu kopulacyjnego pająków, na nogogłaszczkach samca. Narząd ten jest zesklerotyzowaną strukturą położoną w sąsiedztwie embolusa, która sterczy w czasie kopulacji[1]. Klasyfikowany jest w drugiej (wraz z apofizą środkową)[2][3] lub trzeciej (wraz z embolusem) grupie sklerytów bulbusa[4].

Narządy kopulacyjne samic i samców pająków działają na zasadzie zamka i klucza. Rolą konduktora jest „wstępne zaryglowanie” (ang. preliminary locking) aparatu samca w ciele samicy, które umożliwia precyzyjne wprowadzenie embolusa (właściwego kopulatora) w głąb jej ciała. U rodzaju Agelenopsis ciało samicy najpierw jest pobudzane embolusem od zewnątrz, po czym do jamki kopulacyjnej wprowadzany jest konduktor, a na koniec embolus[5][6].

Konduktor może również służyć zablokowaniu dostępu do narządów rozrodczych samicy ewentualnym późniejszym konkurentom[5]. I tak u rodzaju Cybaeus wewnątrz ciała samicy ulega odłamaniu cały konduktor[5][7], a u rodzaju Cyclosa – jego ząbek[5][8]. Funkcją konduktora może być również usunięcie blokady po poprzednim samcu. U Leucauge mariana haczykowaty wyrostek konduktora służy właśnie temu, przy czym nie wygląda na to, by samo wcześniejsze wprowadzenie do samicy konduktora było u tego gatunku niezbędnym warunkiem do wsunięcia w nią embolusa[5].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Marek Żabka: Rząd: pająki — Araneae. W: Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 1. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 88, 349. ISBN 978-83-01-16568-0.
  2. M. Ramírez. The morphology and phylogeny of Dionychan spiders (Araneae: Araneomorphae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 390, s. 1–374, 2014. 
  3. Rainer F. Foelix: Biology of Spiders. Wyd. III. Oxford University Press, 2011, s. 228. ISBN 978-0-19-973482-5.
  4. Michael J. Roberts: Spiders of Britain & Northern Europe. Londyn: HarperCollins, 1995, s. 18.
  5. a b c d e W. G. Eberhard, B. A. Huber: 12. Spider GenitaliaP recise Maneuvers with a Numb Structure in a Complex Lock. W: Janet L. Leonard, Alex Córdoba-Aguilar: The evolution of primary sexual characters in animals. Oxford University Press, 2010. ISBN 978-0-19-971703-3.
  6. R. L. Gering. Structure and function of the genitalia in some American agelenid spiders. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 121, s. 1–84, 1953. 
  7. Y. Ihara. Geographic variation and body size differentiation in the medium-sized spe- cies of the genus Cybaeus (Araneae: Cybaeidae) in northern Kyushu, Japan, with descriptions of two new species. „Acta Arachnologica”. 56, s. 1–14, 2007. 
  8. H. W. Levi. The neotropical and Mexican orb weavers of the genera Cyclosa and Allopecosa (Araneae: Araneidae). „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”. 155, s. 299–379, 199.