Konektywizm

Konektywizm (ang. connect – łączyć się) – „teoria nauczania – uczenia się w epoce cyfrowej”. Opiera się na przekonaniu, że celem nauczania jest nauka myślenia, która ma prymat nad zdobywaniem wiedzy. Twórcą tej teorii jest George Siemens, który swoje założenia zaprezentował w dokumencie Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age, oraz Stephen Downes. Kluczową kompetencją w tej teorii jest umiejętność właściwego korzystania ze zdobyczy technologicznych i odnajdywania wiadomości w zewnętrznych bazach danych (tzw. know – where), a nie – jak dotąd – z informacji wyuczonych w toku kształcenia – oraz ich kojarzenia i powiązania z innymi informacjami. Na tej podstawie uczeń ma możliwość wyciągania wniosków.

Opis

Siemens w swoim w dokumencie pt. „Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age” dowodzi, że uczenie się to proces, który nie całkiem znajduje się pod kontrolą człowieka, ponieważ następuje nie „wewnątrz” niego, a poprzez połączenie się z informacjami, zasobami wiedzy, z których korzysta.

Do tego dochodzi fakt, iż zasoby wiedzy, informacji nieustannie się zmieniają, dodawane są nowe dane, dlatego kluczowa jest umiejętność wyselekcjonowania informacji istotniejszych od mniej znaczących. Równie ważna jest zdolność określenia, kiedy nowa informacja zmienia się w sposób na tyle gruntowny, iż wpływa to na jej podstawę, na której bazowano podejmując wcześniejszą decyzję.

W związku z powyższym nie trzeba już „wiedzieć jak” (know how) czy „wiedzieć co” (know-what), a powinno się „wiedzieć gdzie” (know where), gdyż nie wszystkie wiadomości potrzeba mieć w głowie. Najważniejsze, aby potrafić znaleźć pożądane informacje we właściwych zasobach, co uruchamia proces uczenia się. Bardziej istotna jest sama czynność połączenia z zasobami wiedzy, niż to, co w chwili obecnej wiadomo poznającemu.

Zasady konektywizmu

George Siemens jako główne zasady konektywizmu wymienia:

• uczenie się i wiedza pozostają w zróżnicowaniu opinii
• uczenie się jest procesem łączenia się wyspecjalizowanych ośrodków albo źródeł informacji
• uczenie się może rezydować w nie-ludzkich urządzeniach
• zdolność, by wiedzieć więcej jest istotniejsza niż to, co jest obecnie znane
• wzmacnianie i utrzymywanie powiązań jest niezbędne do ułatwienia ciągłego uczenia się
• umiejętność widzenia powiązań między dziedzinami, ideami i koncepcjami jest podstawową umiejętnością
• ważność (precyzyjna, zaktualizowana wiedza) jest zamierzeniem wszystkich czynności uczenia się opartego na konektywizmie
• podejmowanie decyzji jest samo w sobie procesem uczenia się

Wybieranie tego, czego się uczyć i znaczenia przychodzących informacji jest widziane poprzez pryzmat zmieniającej się rzeczywistości. Podczas gdy istnieje dobra odpowiedź teraz, jutro może być ona zła na skutek przemian w klimacie informacyjnym, mającym wpływ na decyzję.

Konektywizm a tradycyjny system nauczania

W tradycyjnym nauczaniu przeważa metoda podająca, podczas gdy konetywizm stawia na kształcenie oparte na ideach konstruktywistycznych, czyli samodzielnego budowania i rozwijania wiedzy przez uczniów oraz rozwijania krytycznego myślenia. Uczeń dokonuje wyboru treści uczenia się i samodzielnie podejmuje decyzje. Podejmowanie decyzji też jest procesem uczenia się. Uczenie – dzięki konektywizmowi - może przebiegać nie jak dotychczas w systemie klasowo-lekcyjnym, gdzie wszyscy uczą się tego samego jednocześnie, ale w dowolnym czasie i miejscu, tzw. metoda 3W: Whatever, Whenever, Wherever – „uczymy się robiąc cokolwiek, w każdej chwili, gdziekolwiek jesteśmy”.

Konektywizm w Polsce

Konektywizm w Polsce jest koncepcją, którą powinno się zakorzeniać, ponieważ jest ona najbardziej adekwatna do sytuacji, w jakiej znalazła się polska edukacja. Pomogłaby ona przybliżyć młodym, otwartym ludziom, jak ważna jest umiejętność uczenia się i krytycznego myślenia, a nie sam wynik, czyli wiedza zdobyta, czy sama jej ocena. Niestety, w Polsce cały czas istnieje ukierunkowanie na wyniki i brakuje świadomości rozwoju w procesie uczenia. Koncepcja konektywizmu w dużej mierze rozwinęła się w 2004 r. Wtedy została przedstawiona Polakom po raz pierwszy, jednak nie została wdrożona do polskiego systemu edukacji. Nie istnieje również zbyt wiele opracowań na ten temat w polskiej literaturze, tak jak ma to miejsce w Kanadzie, Wielkiej Brytanii czy USA.

Podsumowanie

Konektywizm wprowadził wiele ożywienia do współczesnej pedagogiki. Podkreśla się jego przydatność zwłaszcza w edukacji online. Jednak bezkrytyczne podejście do konektywizmu w nauczaniu może spowodować zredukowanie procesu uczenia się do bezmyślnego poszukiwania informacji. Sam dostęp do informacji nie jest wystarczający. Należy jeszcze je zrozumieć, a zdobytą wiedzę potrafić wykorzystać.

Linki zewnętrzne

• George Siemens Connectivism: Socializing Open Learning
• Konektywizm – ograniczenia behawioryzmu kognitywizmu i konstruktywizmu, Platforma Edukacja Internet Dialog, wyd. Grupa EID