Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę
Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę – umowa międzynarodowa, regulująca kwestię porwań rodzicielskich w przypadku uprowadzenia lub zatrzymania dziecka w innym państwie. Została sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 roku.
Zakres stosowania konwencji edytuj
Przedmiot konwencji edytuj
- zapewnienie niezwłocznego powrotu dzieci bezprawnie uprowadzonych lub zatrzymanych w jednym z Umawiających się Państw oraz
- zapewnienie poszanowania praw do opieki i odwiedzin określonych przez ustawodawstwo jednego Umawiającego się Państwa w innych Umawiających się Państwach[1]
Stosowanie edytuj
- Konwencja ma zastosowanie jedynie w przypadku uprowadzenia, lub zatrzymań międzynarodowych. Ma ona zastosowanie jedynie gdy do owych naruszeń doszło w jednym z państw konwencji oraz gdy bezpośrednio przed zatrzymaniem lub uprowadzeniem dziecko miało miejsce stałego pobytu w jednym z państw konwencji[2].
- Konwencja dotyczy małoletnich poniżej 16. roku życia, po ukończeniu tego wieku, przestaje obowiązywać[2].
- Zatrzymanie lub uprowadzenie dziecka musi być bezprawne, tzn. spełniać łącznie dwa warunki: a) nastąpiło naruszenie prawa do opieki przyznanego określonej osobie, instytucji lub innej organizacji, wykonywanego wspólnie lub indywidualnie, na mocy ustawodawstwa państwa, w którym dziecko miało miejsce stałego pobytu bezpośrednio przed uprowadzeniem lub zatrzymaniem. Owo prawo do opieki może wynikać w szczególności z mocy samego prawa, z orzeczenia sądowego lub administracyjnego albo z ugody mającej moc prawną w świetle przepisów ustawodawstwa tego państwa. b) w chwili uprowadzenia lub zatrzymania prawa te były skutecznie wykonywane wspólnie lub indywidualnie albo byłyby tak wykonywane, gdyby nie nastąpiło uprowadzenie lub zatrzymanie[3].
Konwencja stanowi, że wszystkie umawiające się państwa podejmą wszelkie stosowne środki dla zapewnienia w granicach ich terytoriów realizacji celów konwencji. Dla osiągnięcia tego wykorzystają one dostępne sposoby postępowania w nagłych wypadkach[4].
Każde Umawiające się Państwo wyznacza organ centralny w celu realizacji obowiązków wynikających dla niego z konwencji[5].
Wnioski edytuj
Wnioski o powrót dziecka sporządzone na podstawie przepisów Konwencji są rozpoznawane przez właściwe organy (sądy lub organy administracyjne) państwa do którego dziecko zostało uprowadzone lub w którym zostało zatrzymane. W Polsce organem właściwym jest Ministerstwo Sprawiedliwości. Z wnioskiem o pomoc w zapewnieniu powrotu dziecka może wystąpić jakakolwiek osoba, instytucja lub inna organizacja twierdząca, że dziecko zostało uprowadzone lub zatrzymane z naruszeniem prawa do opieki. Sprawy o powrót dziecka prowadzone na podstawie przepisów Konwencji nie pociągają konieczności poniesienia przez wnioskodawców kosztów postępowania sądowego. Wszelkie działania organów muszą być podejmowane niezwłocznie. Jeżeli dany organ nie podejmie decyzji w ciągu sześciu tygodni od daty wpłynięcia wniosku, wnioskodawca lub organ centralny państwa wezwanego, z własnej inicjatywy albo na wniosek organu centralnego państwa wzywającego, może zażądać przedstawienia powodów zwłoki.
Jeżeli organ centralny państwa wezwanego otrzyma odpowiedź, organ ten przekazuje ją organowi centralnemu państwa wzywającego lub, w stosownych wypadkach, wnioskodawcy.
Wniosek powinien zawierać:
- informacje dotyczące tożsamości wnioskodawcy, dziecka oraz osoby, co do której istnieje domniemanie, że uprowadziła lub zatrzymała dziecko;
- datę urodzenia dziecka, jeśli jest to możliwe do ustalenia;
- podstawy, na które powołuje się wnioskodawca, żądając powrotu dziecka;
- wszelkie dostępne informacje dotyczące miejsca przebywania dziecka oraz tożsamości osoby, co do której istnieje domniemanie, że dziecko z nią przebywa.
Do wniosku można dołączyć lub uzupełnić go o:
- uwierzytelnione odpisy jakiegokolwiek orzeczenia lub ugody, przydatne dla sprawy;
- zaświadczenie lub poświadczone oświadczenie pochodzące od organu centralnego lub innej właściwej władzy państwa stałego pobytu dziecka lub osoby kompetentnej, dotyczące przepisów ustawodawstwa tego państwa w tym zakresie;
- wszelkie inne przydatne dokumenty[6].
Dane statystyczne wniosków prowadzonych w trybie Konwencji w Polsce edytuj
| Rok | Wnioski przesłane do Polski | Wnioski wysłane z Polski |
|---|---|---|
| 2008 | 70 | 68 |
| 2009 | 87 | 71 |
| 2010 | 53 | 56 |
| 2011 | 79 | 64 |
| 2012 | 76 | 77 |
| 2013 | 72 | 70 |
| 2014 | 64 | 104 |
| 2015 | 93 | 115 |
| 2016 | 105 | 85 |
Strony Konwencji edytuj
| Kraj | Data ratyfikacji | Data przystąpienia |
| Albania | 4 V 2007 | 1 VIII 2007 |
| Andora | 6 IV 2011 | 1 VII 2011 |
| Argentyna | 19 III 1991 | 1 VI 1991 |
| Armenia | 1 III 2007 | 1 VI 2007 |
| Australia | 29 X 1986 | 1 I 1987 |
| Austria | 14 VII 1988 | 1 X 1988 |
| Bahamy | 1 X 1993 | 1 I 1994 |
| Belgia | 9 II 1999 | 1 V 1999 |
| Belize | 22 VI 1989 | 1 IX 1989 |
| Białoruś | 12 I 1998 | 1 IV 1998 |
| Boliwia | 13 VII 2016 | 1 X 2016 |
| Bośnia i Hercegowina | 23 VIII 1993 | 6 III 1992 |
| Brazylia | 19 X 1999 | 1 I 2000 |
| Bułgaria | 20 V 2003 | 1 VIII 2003 |
| Burkina Faso | 25 V 1992 | 1 VIII 1992 |
| Chile | 23 II 1994 | 1 V 1994 |
| Chiny | ||
| Chorwacja | 23 IV 1993 | 1 XII 1991 |
| Cypr | 4 XI 1994 | 1 II 1995 |
| Czarnogóra | 1 III 2007 | 3 VI 2006 |
| Czechy | 15 XII 1997 | 1 III 1998 |
| Dania | 17 IV 1991 | 1 VII 1991 |
| Dominikana | 11 VIII 2004 | 1 XI 2004 |
| Ekwador | 22 I 1992 | 1 IV 1992 |
| Estonia | 18 IV 2001 | 1 VII 2001 |
| Fidżi | 16 III 1999 | 1 VI 1999 |
| Filipiny | 16 III 2016 | 1 VI 2016 |
| Finlandia | 25 V 1994 | 1 VIII 1994 |
| Francja | 16 IX 1982 | 1 XII 1983 |
| Gabon | 6 XII 2010 | 1 III 2011 |
| Grecja | 19 III 1993 | 1 VI 1993 |
| Gruzja | 24 VII 1997 | 1 X 1997 |
| Gwatemala | 6 II 2002 | 1 V 2002 |
| Gwinea | 7 XI 2011 | 1 II 2012 |
| Hiszpania | 16 VI 19876 | 1 IX 1987 |
| Holandia | 12 VI 1990 | 1 IX 1990 |
| Honduras | 20 XII 1993 | 1 III 1994 |
| Irak | 21 III 2014 | 1 VI 2014 |
| Irlandia | 16 VII 1991 | 1 X 1991 |
| Islandia | 14 VIII 1996 | 1 XI 1996 |
| Izrael | 4 IX 1991 | 1 XII 1991 |
| Jamajka | 24 II 2017 | 1 V 2017 |
| Japonia | 24 I 2014 | 1 IV 2014 |
| Kanada | 2 VI 1983 | 1 XII 1983 |
| Kazachstan | 3 VI 2013 | 1 IX 2013 |
| Kolumbia | 13 XII 1995 | 1 III 1996 |
| Korea Południowa | 13 XII 2012 | 1 III 2013 |
| Kostaryka | 9 XI 1998 | 1 II 1999 |
| Lesotho | 18 VI 2012 | 1 IX 2012 |
| Litwa | 5 VI 2002 | 1 IX 2002 |
| Luksemburg | 8 X 1986 | 1 I 1987 |
| Łotwa | 15 XI 2001 | 1 II 2002 |
| Macedonia | 20 IX 1993 | 1 XII 1991 |
| Malta | 26 X 1999 | 1 I 2000 |
| Maroko | 9 III 2010 | 1 VI 2010 |
| Mauritius | 23 III 1993 | 1 VI 1993 |
| Meksyk | 20 VI 1991 | 1 IX 1991 |
| Mołdawia | 10 IV 1998 | 1 VII 1998 |
| Monako | 12 XI 1992 | 1 II 1993 |
| Niemcy | 27 IX 1990 | 1 XII 1990 |
| Nikaragua | 14 XII 2000 | 1 III 2001 |
| Norwegia | 9 I 1989 | 1 IV 1989 |
| Nowa Zelandia | 31 V 1991 | 1 VIII 1991 |
| Pakistan | 22 XII 2016 | 1 III 2017 |
| Panama | 2 II 1994 | 1 V 1994 |
| Paragwaj | 13 V 1998 | 1 VIII 1998 |
| Peru | 28 V 2001 | 1 VIII 2001 |
| Polska | 10 VIII 1992 | 1 XI 1992 |
| Południowa Afryka | 8 VII 1997 | 1 X 1997 |
| Portugalia | 29 IX 1983 | 1 XII 1983 |
| Rumunia | 20 XI 1992 | 1 II 1993 |
| Rosja | 28 VII 2011 | 1 X 2011 |
| Saint Kitts i Nevis | 31 V 1994 | 1 VIII 1994 |
| Salwador | 5 II 2001 | 1 V 2001 |
| San Marino | 14 XII 2006 | 1 III 2007 |
| Serbia | 29 IV 2001 | 27 IV 1992 |
| Seszele | 27 V 2008 | 1 VIII 2008 |
| Singapur | 28 XII 2010 | 1 III 2011 |
| Słowacja | 7 XI 2000 | 1 II 2001 |
| Słowenia | 22 III 1994 | 1 VI 1994 |
| Sri Lanka | 28 IX 2001 | 1 XII 2001 |
| Szwajcaria | 11 X 1983 | 1 I 1984 |
| Szwecja | 22 III 1989 | 1 VI 1989 |
| Tajlandia | 14 VIII 2002 | 1 XI 2002 |
| Trynidad and Tobago | 7 VI 2000 | 1 IX 2000 |
| Tunezja | 10 VII 2017 | 1 X 2017 |
| Turcja | 31 V 2000 | 1 VIII 2000 |
| Turkmenistan | 29 XII 1997 | 1 III 1998 |
| Ukraina | 2 VI 2006 | 1 IX 2006 |
| Stany Zjednoczone | 29 IV 1988 | 1 VII 1988 |
| Urugwaj | 16 XI 1999 | 1 II 2000 |
| Uzbekistan | 31 V 1999 | 1 VIII 1999 |
| Wenezuela | 16 X 1996 | 1 I 1997 |
| Węgry | 7 IV 1986 | 1 VII 1986 |
| Wielka Brytania | 20 V 1986 | 1 VIII 1986 |
| Włochy | 22 II 1995 | 1 V 1995 |
| Zambia | 26 VIII 2014 | 1 XI 2014 |
| Zimbabwe | 4 IV 1995 | 1 VII 1995 |
Konwencja haska a rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 edytuj
Rozporządzenie Rady (WE) Nr 2201/2003 z 27 listopada 2003 r. o jurysdykcji oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej ma charakter nadrzędny względem regulacji zawartych w Konwencji. Ma jednak zastosowanie jedynie wówczas, gdy państwem pobytu dziecka bezpośrednio przed jego uprowadzeniem lub zatrzymaniem, jak i państwem, do którego dziecko zostało uprowadzone, jest państwo członkowskie Unii Europejskiej[9].
Różnice:
- sądami właściwymi do rozstrzygania o wniosku w sprawie wydania dziecka są sądy państwa, w którym dziecko posiadało pobyt zwykły bezpośrednio przed przemieszczeniem (w wyjątkowych przypadkach właściwe są sądy państwa członkowskiego, do którego skierowany został wniosek)
- sąd musi nakazać powrót dziecka, nawet jeżeli miałoby to stanowić dla dziecka zagrożenie, jeżeli zostanie ustalone, że organy w państwie pochodzenia zabezpieczą ochronę dziecka po jego powrocie
- sąd zapewnia dziecku możliwość bycia wysłuchanym, chyba że uznaje się to za niewłaściwe ze względu na jego wiek lub stopień dojrzałości. Sąd nie może odmówić powrotu dziecka, jeżeli osoba wnioskująca o powrót nie została wysłuchana.
- rozporządzenie przewiduje 6 tygodniowy termin na rozpatrzenie wniosku o powrót dziecka[10]
Przypisy edytuj
- ↑ Art. 1 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980 (Dz.U. z 1995 r. nr 108, poz. 528)
- ↑ a b Art. 4 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
- ↑ Art. 3 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
- ↑ Art. 2 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
- ↑ Art. 6 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
- ↑ Art. 8 Konwencji haskiej dotyczącej prawnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25.11.1980
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej [online], 29 grudnia 2017 [dostęp 2018-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-03].
- ↑ Status table. [dostęp 2018-02-05].
- ↑ Porwania rodzicielskie [online], 29 grudnia 2017 [dostęp 2018-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-14].
- ↑ Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000, 29 grudnia 2017.
Bibliografia edytuj
- Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r. nr 108, poz. 528)
- Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000
- www.bip.ms.gov.pl
- www.hcch.net/eng
- www.porwaniarodzicielskie.pl