Wikipedia

Koronówka Taczanowskiego

gatunek ptaka

Koronówka Taczanowskiego[6] (Basileuterus trifasciatus) – gatunek małego ptaka z rodziny lasówek (Parulidae). Ptak ten występuje w zachodniej Ameryce Południowej, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Koronówka Taczanowskiego
Basileuterus trifasciatus[1]
Taczanowski, 1880
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

lasówki

Rodzaj

Basileuterus

Gatunek

koronówka Taczanowskiego

Synonimy
Podgatunki
  • B. t. nitidior Chapman, 1924[3]
  • B. t. trifasciatus Taczanowski, 1880[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Koronówka Taczanowskiego występuje w zależności od podgatunku[7][8]:

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1880 roku polski zoolog Władysław Taczanowski na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”[4]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Taczanowski wskazał Callacate, w regionie Cajamarca w Peru[9]. Okazy typowe zebrał Jan Sztolcman w dniach 21 i 27 marca 1879 roku[9]. Podgatunek B. t. nitidior po raz pierwszy naukowo opisał w 1924 roku amerykański ornitolog Frank Michler Chapman na łamach „American Museum Novitates”[3]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Chapman wskazał szlak Santa Rosa-Zaruma w prowincji El Oro w płd. Ekwadorze[3]. Holotypem był samiec o numerze katalogowym AMNH 168.000, znajdujący się w zbiorach Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej; odłowiony został 25 lipca 1920 roku przez G.K. Cherrie’ego[3].

Tworzy nadgatunek z koronówką szarogrzbietą (B. culicivorus), z którą uważany był za gatunek konspecyficzny[8]. Wyróżniono dwa podgatunki[7].

Etymologia edytuj

Nazwa rodzajowa: gr. βασιλευτερος basileuteros – bardziej królewski, stopień wyższy od βασιλευς basileus – król[10]. Epitet gatunkowy: nowołac. trifasciatus – trzypasmowy, od łac. tri- – trzy-, od tres – trzy; nowołac. fasciatus – pasmowy, od łac. fascia – pasmo[11]. Epitet nitidior: łac. nitidior, nitidioris – błyszczący, piękny, stopień wyższy od nitidus – świecący, od nitere – świecić[12].

Morfologia edytuj

Długość ciała około 12,5 cm; masa ciała 8,5–11 g[8][13]. Inne wymiary dla obydwu podgatunków podane przez Waltera Todda w 1929 roku przedstawia tabelka (wymiary w mm):

Skrzydło Ogon Dziób Skok
B. t. trifasciatus[14] ♂ (n = 6) ♂ 56–60 ♂ 50–53 ♂ 10–11 ♂ 20–21
B. t. nitidior[15] ♂ 53–60;
♀ 52–54 		♂ 48–52;
♀ 46–50 		♂ 9,5–10,5;
♀ 9–10 		♂ 18,5–20;
♀ 18–19,5

U podgatunku nominatywnego środkowy pasek ciemieniowy koloru jasnoszarego, boczny pasek ciemieniowy koloru czarnego, szeroka brew i kantarek koloru szaro-białego, wąski pasek oczny koloru czarnego; pokrywy uszne ciemnoszare, z wąskim czarniawym zabarwieniem w ich tylnej części. Kark i górna część płaszcza ciemnoszare, reszta upierzenia górnych części ciała staje się oliwkowo-szara i wyraźnie oliwkowa na kuprze i ogonie. Gardło białe, pomieszane z żółtym i szarym aż do dolnej piersi, pozostała część spodu ciała bladożółta. Tęczówki ciemne, dziób czarniawy, dolna żuchwa nieco bledsza; nogi koloru cielistego. Płci podobne do siebie[8]. Upierzenie młodych ptaków nieopisane[8]. Podgatunek nitidior jest podobny do podgatunku nominatywnego, ale górne części ciała są bardziej oliwkowe, mniej szare i środkowy pasek ciemieniowy jest bardziej żółtawy, zwłaszcza w świeżym upierzeniu[8].

Ekologia edytuj

Środowisko i pożywienie edytuj

Koronówka Taczanowskiego jest gatunkiem osiadłym, zamieszkującym podgórski i górski las deszczowy oraz krawędzie lasu, żyjąc w przystrumieniowej roślinności w suchych lasach, nadbrzeżnych gąszczach, krzaczastych polanach i w dobrze rozwiniętym gęstym runie we wtórnym lesie[8]. Występuje głównie na wysokości 500–2000 m n.p.m., a w płd-zach. Ekwadorze lokalnie spotykany prawie na 3000 m n.p.m.[8] Śpiewa świergocącym i pulsującym trylem, nieznacznie wzrastającym w tonie; zwykle odzywa się ostrym, powtarzanym regularnie „tsit”[8]. W skład diety prawdopodobnie wchodzą głównie, jeśli nie wyłącznie, bezkręgowce[8]. W jednym z gniazd zarejestrowano różne stawonogi stanowiące jedyne źródło pożywienia[8]. Pokarm zbierany jest na niskich i średnich poziomach, głównie w podszycie; pojedyncze ptaki, pary lub grupy rodzinne czasem dołączają do innych różnogatunkowych, żerujących stad[8].

Lęgi edytuj

Sezon lęgowy przypada na okres styczeń–kwiecień podczas pory deszczowej, jaja składane są w okresie luty–marzec[8], niedawno opierzony, młody ptak został zaobserwowany koniec kwietnia i na początku maja[16]. Gniazdo, umieszczane na ziemi lub głazie, jest w kształcie kopuły z bocznym wejściem, zbudowane z trawy, liści, drobnych patyczków i korzonków, pokryte mchem, trawą lub drobnymi wiórami paproci drzewiastej[8]. W zniesieniu 2 różowo-białe z brązowymi cętkami jaja o wymiarach 17x68 mm na 13x39 mm[16]; nie ma żadnych informacji na temat czasu trwania inkubacji i okresu pierzenia[8]. Pisklęta karmione przez oboje rodziców, średnio 15 razy na godzinę przy jednym gnieździe[8].

Status zagrożenia i ochrona edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski). Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten określa się jako „pospolity”. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[5]. Gatunek o ograniczonym zasięgu, występuje w Tumbesian Region EBA[8]. Zagrożeniem dla tego ptaka może być trwające niszczenie jego siedlisk przez człowieka[5].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Basileuterus trifasciatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ R.B. Sharpe: Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 10: Passeriformes or Perching Birds. Cz. 1: Fringilliformes. London: Printed by order of the Trustees, 1885, s. 388. (ang.).
  3. ↑ a b c d F.M. Chapman. Descriptions of new birds from Colombia, Ecuador, Peru and Bolivia. „American Museum Novitates”. 143, s. 8, 1924. (ang.). 
  4. ↑ a b Taczanowski 1880 ↓, s. 191.
  5. ↑ a b c BirdLife International, Basileuterus trifasciatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-01-20] (ang.).
  6. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Parulidae Wetmore, Friedmann, Lincoln, Miller,AH, Peters,JL, van Rossem, Van Tyne & Zimmer,JT, 1947 (1831) - lasówki - New World wood warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-20].
  7. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World warblers, mitrospingid tanagers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-20]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q J. Curson: Three-banded Warbler (Basileuterus trifasciatus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2017-01-28]. (ang.).
  9. ↑ a b Taczanowski 1880 ↓, s. 192.
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Basileuterus [dostęp 2017-01-27].
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Trifasciata [dostęp 2017-01-27].
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nitidior [dostęp 2017-01-27].
  13. ↑ C. Rahbek, H. Block, M.K. Poulsen, J.F. Rasmussen. Avian body weights from southern Ecuador. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 113, s. 106, 1993. (ang.). 
  14. ↑ Todd 1929 ↓, s. 64.
  15. ↑ Todd 1929 ↓, s. 65.
  16. ↑ a b H.F. Greeney, P.R. Martin, R.C. Dobbs, M. Lysinger, R.A. Gelis. Observations on the breeding of Basileuterus warblers in Ecuador. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 125 (2), s. 129–135, 2005. (ang.). 

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Koronówka_Taczanowskiego&oldid=68358041”