Kostnochrzęstne[2], kostołuskie[3][4], ganoidy chrzęstne[5], kostnołuskie[6], chrzęstnokostne[7] (Chondrostei), błędnie nazywane chrzęstnikami[3]podgromada ryb promieniopłetwych (Actinopterygii). Pierwotne formy ryb kostnochrzęstnych pojawiły się już we wczesnym dewonie, rozkwit przeżyły w permie i triasie. Występowały na całym świecie. Obecnie występują w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej.

Kostnochrzęstne
Chondrostei[1]
Ilustracja
Jesiotr ostronosy (Acipenser oxyrinchus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Podgromada

kostnochrzęstne

Synonimy
  • Ganoidei

Cechy charakterystyczne edytuj

Ciało wrzecionowate, nagie lub pokryte pięcioma rzędami tarcz kostnych. U współczesnych ryb łuski ganoidalne tylko na ogonie. U kopalnych form pokrywały często całe ciało. Szkielet wewnętrzny w znacznym stopniu chrzęstny, ze zwapnieniami, bez trzonów kręgowych. Płetwa ogonowa niesymetryczna, typu heterocerkalnego. Górna część pyska w różnym stopniu wydłużona w rostrum. Otwór gębowy wysuwalny, w położeniu dolnym, z wąsikami. Pęcherz pławny prosty, drożny do przełyku[8]. U wielu gatunków występują tryskawki i zastawka spiralna jelita[4][5][9].

 
Ptycholepis bollensis z jury

Systematyka edytuj

Do ryb kostnochrzęstnych zaliczane są rzędy[9]:

Chondrostei jest taksonem parafiletycznym[10].

Przypisy edytuj

  1. Chondrostei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Ryby kopalne. red. Michał Ginter. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 31, 32. ISBN 978-83-235-0973-8.
  3. a b Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  4. a b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
  5. a b G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970, s. 104.
  6. Wojciech Bresiński: Encyklopedia audiowizualna Britannica : zoologia. Cz. 1. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2006. ISBN 83-6056-305-5.
  7. Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 20. ISBN 978-83-01-15140-9.
  8. Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
  9. a b Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
  10. Michael J. Benton: Vertebrate Paleontology. London: Chapman & Hall, 1990. ISBN 0-412-54010-X.