Kowaniec (Nowy Targ)
Kowaniec – część miasta Nowy Targ w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, dawniej samodzielna wieś.
| część Nowego Targu | |
 Wodospad na potoku Kowaniec | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| Populacja (2018) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Tablice rejestracyjne |
KNT |
Położenie na mapie Nowego Targu
| |
| 49°30′17″N 20°03′12″E/49,504722 20,053333 | |
Położenie edytuj
Kowaniec to północno-wschodnia[1] część Nowego Targu w województwie małopolskim, nr TERYT: 0961640[2], współrzędne 49°30′17″N 20°03′12″E. Znajduje się na wysokości około 654 m n.p.m., w dolinie potoku o tej samej nazwie i jego dopływów: Małego Kowańca i Wielkiego Kowańca[1]. Liczy niecałe 5000 mieszkańców[3]. Dominuje tu budownictwo jednorodzinne[4].
Ma połączenia autobusowe z centrum miasta oraz dworcami kolejowym i autobusowym[1].
Historia edytuj
Dawniej była to samodzielna wieś, z czasem włączona do Nowego Targu[1][5]. W dwudziestoleciu międzywojennym Kowaniec rozwijał się jak ośrodek wędkarski oraz popularne letnisko[1][6]. Pozostałością tego okresu są znajdujące się w dzielnicy wille drewniane i murowane budowane m.in. w stylu zakopiańskim, szwajcarskim i dworkowym[5].
W okresie II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej na lewym brzegu Czarnego Dunajca, tj. w okolicach cmentarza rzymskokatolickiego i na Kowańcu, opór wkraczającym wojskom niemieckim stawiły nieliczne oddziały policji[7]. Podczas okupacji niemieckiej na terenie Kowańca działała Konfederacja Tatrzańska[8]. W styczniu 1945 Józef Kuraś ps. Ogień przeprowadził przez Turbacz oddziały Armii Czerwonej i wraz z oddziałem Armii Ludowej wkroczył do Nowego Targu od strony Kowańca[9].
Obiekty edytuj
Na Kowańcu znajdują się jednostka ochotniczej straży pożarnej, przedszkole, szkoła podstawowa[3], Zespół Szkół Ekonomicznych[10] oraz kościół i parafia Matki Bożej Anielskiej erygowana w 1982 roku[11]. Siedzibę ma tutaj Nadleśnictwo Nowy Targ[12]. Od 1938 działał dom dziecka, od 1969 pod nazwą Państwowy Dom Dziecka imienia „Bohaterów Września 1939 r.”[13]. Budynek przez wiele lat stał opuszczony, a w 2014 spłonął w pożarze[14].
Stała tu, wpisana do rejestru zabytków, willa „Anna” z 1910 roku[15], która spłonęła w 2009 roku[16]. Ponadto do ewidencji zabytków zostały wpisane kapliczka oraz kilkadziesiąt budynków[15].
Turystyka edytuj
Kowaniec jest jedną z najbardziej atrakcyjnych turystycznie części Nowego Targu[5], może stanowić punkt startowy do wycieczek w całe południowo-zachodnie Gorce[1]. Turyści mogą znaleźć tu zakwaterowanie w kilku ośrodkach wczasowych oraz pensjonatach i kwaterach prywatnych[17][18].
W pobliżu kościoła i końcowego przystanku komunikacji miejskiej[19] mają początek dwa szlaki turystyczne prowadzące do schroniska na Turbaczu: zielony i żółty[20] oraz szlak zielony do schroniska na Starych Wierchach[21]. Przebiega tędy również Gorczański Szlak Papieski[22].
Szlaki turystyczne edytuj
– Kowaniec – polana Dziubasówki – Hrube – polana Wisielakówka – Schronisko PTTK na Turbaczu[20]
– Kowaniec – Długa Polana – Polana Brożek – Bukowina Waksmundzka – polana Wisielakówka – Schronisko PTTK na Turbaczu[20]- – Kowaniec – Polana Bernadowa – Kotlarka – Polana Rożnowa – Parzygnatówka (przysiółek Obidowej) – schronisko PTTK na Starych Wierchach[23]
Sport edytuj
Na Długiej Polanie znajduje się stacja narciarska z dwoma wyciągami i trzema trasami zjazdowymi[24]. W sylwestra 1928 roku otwarto na Kowańcu skocznię narciarską, w pierwszych rozegranych na niej zawodach zwyciężył Bronisław Czech, wkrótce zbudowano drugą[25]. Do lat 90. XX wieku funkcjonowały tu łącznie trzy obiekty: K50 (ze sztucznym rozbiegiem), K30 (naturalna) oraz niedokończona K40, zarządzane najpierw przez Podhale Nowy Targ, a potem przez LKS Kowaniec[26].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Kowaniec. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Urzędowy wykaz nazw miejscowości. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2018-12-08].
- ↑ a b Kowaniec chce się odłączyć od Nowego Targu i zostać wsią. podhale24.pl. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 330.
- ↑ a b c Kowaniec – niedoceniona dzielnica Nowego Targu. Informacja Turystyczna – Nowy Targ. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Reychman 1937 ↓, s. 8.
- ↑ Kowalski 1999 ↓, s. 78.
- ↑ Leczykiewicz 1976 ↓, s. 22–23.
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 75.
- ↑ Kontakt. nowotarski.edu.pl. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Historia parafii. Parafia Kowaniec. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Kontakt – Nadleśnictwo. Nadleśnictwo Nowy Targ. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Kronika wydarzeń – do roku 1979. Urząd Miasta Nowy Targ. [dostęp 2019-01-13].
- ↑ Pożar w dawnym Dom Dziecka na Kowańcu. podhale24.pl. [dostęp 2019-05-18].
- ↑ a b Gminna ewidencja zabytków miasta Nowy Targ. Urząd Miasta Nowy Targ. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Konserwator nakazał remont willi „Anna”. Właściciel nie ma pieniędzy. podhale24.pl. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 203.
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 328.
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 209.
- ↑ a b c Szlaki turystyczne. Gmina Nowy Targ. [dostęp 2018-12-29].
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 213.
- ↑ Szlaki Papieskie w Beskidzie Wyspowym i Gorcach. Visit Małopolska. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Przewodnik Rewasz 2011 ↓, s. 213–214.
- ↑ Długa Polana. skionline.pl. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Sto lat nowotarskiego narciarstwa. Sportowe Podhale. [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Adrian Dworakowski: Przewodnik po polskich skoczniach narciarskich 2010. skijumping.pl. [dostęp 2018-12-30].
Bibliografia edytuj
- Jan Reychman: Przewodnik po Podhalu, Spiszu, Orawie i Północnej Słowacji. Warszawa: Główna Księg. Wojskowa, 1937.
- Robert Kowalski: Powiat nowotarski w kampanii wrześniowej 1939 roku: dokumenty i relacje. Zakopane: Muzeum Podhalańskie PTTK, 1999.
- Sylwester Leczykiewicz: Konfederacja Tatrzańska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976.
- Przewodnik Rewasz: Gorce. Przewodnik. Pruszków: Rewasz, 2011, seria: Dla prawdziwego turysty. ISBN 978-83-62460-00-7.