Krążkownica wrębiasta

Krążkownica wrębiasta (Discina ancilis (Pers.) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rodziny krążkownicowatych[1].

Krążkownica wrębiasta
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

krążkownicowate

Rodzaj

krążkownica

Gatunek

krążkownica wrębiasta

Nazwa systematyczna
Discina ancilis (Pers.) Sacc.
Syll. fung. (Abellini) 8: 103 (1889)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Discina, Discinaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1822 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Peziza ancilis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Pier Andrea Saccardo w 1889 r.[1]

Synonimy[2]:

  • Acetabula ancilis (Pers.) Lambotte 1880
  • Discina perlata (Fr.) Fr. 1849
  • Discina perlata (Fr.) Fr. 1849 f. perlata
  • Discina perlata (Fr.) Fr. 1849 var. perlata
  • Gyromitra ancilis (Pers.) Kreisel 1984
  • Gyromitra perlata (Fr.) Harmaja 1969
  • Helvella ancilis (Pers.) Quél. 1886
  • Peziza ancilis Pers. 1822
  • Peziza ancilis Pers. 1822 var. ancilis
  • Peziza perlata Fr. 1822

Nazwa polską według cM.A. Chmiel[3].

Morfologia

edytuj
Owocnik

O kształcie początkowo płaskim, rozpostartym, później miseczkowatym, półkulistym lub nieregularnym. Średnica 5–12 cm. Brzeg podwinięty. Powierzchnia górna o barwie ochrowej, żółtobrązowej, jasnobrązowej, cynamonobrązowej, gładka i promieniście karbowana. Powierzchnia dolna delikatnie omszona, o barwie od białawej do ochrowej i również promieniście karbowana[4].

Trzon

O grubości 1–2 cm, bardzo krótki (3–8 mm) i zagłębiony w podłożu. Jest pokryty karbami lub żebrami schodzącymi z dolnej powierzchni owocnika[4].

Miąższ

Bardzo cienki, bladosiwoochrowy, kruchy, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].

Wysyp zarodników

Biały. Askospory wrzecionowato-eliptyczne, hialinowe, drobno brodawkowane z zaostrzonymi końcami, o rozmiarach 20–40 × 10–15 µm[5].

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest krążkówka żyłkowana (Disciotis venosa). Jest większa (ma średnicę do 20 cm) i nie rośnie na drewnie, lecz na ziemi w liściastych lasach. Ma gładkie zarodniki. Przyczepka falista (Rhizina undulata) rośnie latem na wypaleniskach oraz na korzeniach starych świerków. W środkowej części jest wypukła i ma białożółtawy brzeg[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

W Polsce gatunek dość częsty[5]. Występuje głównie w lasach iglastych i mieszanych na próchniejącym drewnie świerka i sosny, zwłaszcza na próchniejących pniakach i u podstawy próchniejących pni drzew. Owocniki wytwarza wiosną – od marca do maja[4].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Jest grzybem jadalnym[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-04-24] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2017-04-23] (ang.).
  3. Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 38, ISBN 978-83-89648-46-4.
  4. a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 55, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 139, ISBN 83-09-00714-0.