Krokodyle łzy
Krokodyle łzy – wydzielina specjalnego gruczołu solnego, występującego u niektórych krokodyli (krokodyl różańcowy).
Wydzielina ta pomaga w pozbyciu się nadmiaru soli z organizmu zwierzęcia i usuwana jest przez kanaliki położone w pobliżu oczu, szczególnie po posiłku[1].
Zjawisko to spowodowało powstanie mitu, sięgającego być może nawet XIII[1] lub XIV[2] wieku, że krokodyl płacze z żalu nad tym, iż pozbawił swą ofiarę życia, a także porzekadła, że "krokodyl mięso zje, a potem nad kośćmi płacze", będącego synonimem fałszywego żalu. Porównanie takich oszukańczych intencji do krokodylich łez zakorzeniło się w całej cywilizacji europejskiej i znajduje swój odpowiednik w najważniejszych europejskich językach[a][1].
Czasami sformułowanie "krokodyle łzy" lub "krokodyli płacz" bywa błędnie utożsamiane (w polszczyźnie) z płaczem obfitym[3][b], niedającym się pohamować, ale jest to skutek braku wiedzy o rzeczywistym źródle pochodzenia tego związku frazeologicznego[4].
Uwagi edytuj
- ↑ Także w literaturze, m.in. u Szekspira, np. w „Otello” (akt IV scena I, kiedy Otello przekonuje się, że Desdemona go zdradza)[2]:
If that the earth could teem with woman's tears,
Each drop she falls would prove a crocodile - ↑ Np. w „Biuletynie polsko-ukraińskim” z roku 1937[5] albo w opublikowanym w 2016 r. liście do pisma „Zwrot”[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Do crocodiles cry 'crocodile tears'? - Crocodilian Biology Database (ang.)
- ↑ a b Skąd wzieło się określenie “krokodyle łzy”?
- ↑ Szerszunowicz 2011 ↓, s. 274, 275.
- ↑ Szerszunowicz 2011 ↓, s. 275.
- ↑ S.. „Orędzie” p. Denikina. „Biuletyn polsko-ukraiński – tygodnik ilustrowany”. Rok VI, nr 46 (237), s. 519 (szpalta prawa, u góry), 1937-12-12. Konstanty Symonolewicz jr. Warszawa: Stowarzyszenie Polsko-Ukraińskie. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.).
- ↑ Dywagacje na temat deliberacji o dliberacjach.
Bibliografia edytuj
- Joanna Szerszunowicz, Z badań nad synonimią jednostek frazeologicznych, „Białostockie Archiwum Językowe”, 11, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2011, s. 257–281, ISSN 1641-6961 [dostęp 2023-07-17] (pol.).