Kronika Prokosza
Kronika Prokosza (Kronika polska przez Prokosza w wieku X napisana, z dodatkami z Kroniki Kagnimira, pisarza wieku XI, i z przypisami krytycznymi komentatora wieku XVIII pierwszy raz wydrukowana z rękopisma nowo wynalezionego) – falsyfikat, tzw. Kronika słowiańsko-sarmacka rzekomego kronikarza Prokosza z 936 roku, w rzeczywistości sfabrykowana przez Przybysława Dyjamentowskiego (1694–1774), albo, jak twierdzi Piotr Boroń, napisana jako żart towarzyski około 1825 roku przez generała Franciszka Morawskiego[1]. Opublikowana została po raz pierwszy przez Hipolita Kownackiego w Warszawie w 1825 roku. Sam Prokosz miał być jakoby mnichem benedyktyńskim, zmarłym w 986 roku[2].
Rękopis kroniki został sprezentowany Julianowi Ursynowi Niemcewiczowi przez Franciszka Morawskiego, który jakoby zakupił go w jednym z żydowskich kramów w Lublinie[3]. Niemcewicz, przekonany o autentyczności otrzymanego dzieła[2], zaprezentował je w Towarzystwie Warszawskim Przyjaciół Nauk[3]. W tym samym roku rękopis wydał drukiem Hipolit Kownacki, który także przełożył tekst kroniki na łacinę[2].
Fałszerstwo tej kroniki już w ciągu roku od jej wydania wykazał Joachim Lelewel, odnajdując w Wilnie jej rękopis opatrzony datą 21 czerwca 1764 roku i wskazujący na Dyjamentowskiego jako jego autora, dokonując następnie krytycznego rozbioru jej treści[3]. Przybysław Dyjamentowski znany był jako fałszerz dokumentów historycznych, zajmował się tworzeniem fałszywych genealogii rodów magnackich i fikcyjnych źródeł opisujących najstarsze dzieje Polski[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Boroń 2004 ↓.
- ↑ a b c d Janusz Tazbir: Spotkania z historią. Warszawa: Iskry, 1979, s. 233.
- ↑ a b c Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis, 2007, s. 162-163.
Bibliografia edytuj
- Piotr Boroń. Uwagi o apokryficznej kronice tzw. Prokosza. „Acta Universitatis Wratislaviensis”. 2675, 2004. Wrocław. ISSN 1895-572X. [dostęp 2017-06-23].
Linki zewnętrzne edytuj
- Kronika polska przez Prokosza w wieku X napisana : z dodatkami z kroniki Kagnimira, pisarza wieku XI, i z przypisami krytycznemi komentatora wieku XVIII pierwszy raz wydrukowana z rekopisma nowo wynalezionego Warszawa, nakładem i drukiem N. Glücksberga, 1825
- Joachim Lelewel, O kronice czasów bajecznych Polski Prokosza kronikarza z X wieku w: Polska, dzieje i rzeczy jéj, Tomy 18 - 19, Poznań 1865 s. 161 - 168
- Kronika Prokosza: przebiegłe fałszerstwo i dziecko swoich czasów
- O kolejnej hochsztaplerce źródłoznawczej Janusza Bieszka. Uwagi na temat pseudo krytycznego wydania Kroniki Słowiańsko-Sarmackiej Prokosza. Droga dowodowa