Krwiściąg mniejszy

Krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych. Występuje w stanie dzikim w zachodniej i środkowej Europie, na Kaukazie i w zachodniej Syberii[4]. W Polsce rzadko na niżu, częściej na pogórzu i w niższych położeniach górskich. Poza tym zdziczały z dawnych upraw (kenofit)[5].

Krwiściąg mniejszy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

krwiściąg

Gatunek

krwiściąg mniejszy

Nazwa systematyczna
Sanguisorba minor Scop.
Fl. Carniol., ed. 2, 1: 110 (1771)[3]

Morfologia edytuj

 
Pokrój
 
Kwiatostan
 
Liść
Pokrój
W przypadku podgatunku typowego zwykle do 40 cm wysokości (u innych rośliny też wyższe), z przyziemną rozetą pierzastych liści.
Łodyga
Szorstka, drewniejąca po roku wegetacji.
Liście
Nieparzysto- pierzaste, listki jajowate, grubo ząbkowane
Kwiaty
Zebrane w kulistojajowate, sinozielone (później niekiedy czerwono nadbiegłych) główki na szczytach odgałęzień. Kwiaty jednopłciowe: w dolnej części główki kwiaty męskie o 10-20 wiotkich pręcikach z białymi nitkami i żółtymi pylnikami, w górnej części kwiaty żeńskie ze słupkami o dwóch szyjkach.
Korzeń
Cienki i długi.
Owoce
Niełupka. U podgatunku typowego (subsp. minor) z wąskimi żebrami i siatkowato pomarszczoną powierzchnią między nimi, u subsp. balearica z żebrami w postaci szerokich skrzydełek i z powierzchnią między nimi silnie pomarszczoną, z ostrymi i wyraźnymi grzbietami[6].
 
Owoce subsp. minor
 
Owoce subsp. balearica

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. Składnik suchych łąk i ciepłych muraw. W uprawach rolnych chwast. Kwitnie od czerwca do września. Jest rośliną żywicielską larw rzadkiego motyla powszelatka sertora[7].

Zastosowanie edytuj

Uprawa edytuj

W Polsce jest wystarczająco mrozoodporny (strefy mrozoodporności 5-9)[8]. Wymaga stanowisk słonecznych lub półcienistych, ziemi średnio żyznej, wilgotnej i przepuszczalnej[8]. Podczas upałów w lecie konieczne jest podlewanie. Rozmnaża się z nasion lub przez podział bryły korzeniowej.

Systematyka i zmienność edytuj

Wyróżnianych jest 6 podgatunków[3]:

  • Sanguisorba minor subsp. minorpodgatunek nominatywny, prawie w całym zasięgu gatunku, ale bez południowej Afryki i środkowej Azji
  • Sanguisorba minor subsp. balearica (Bourg. ex Nyman) Muñoz Garm. & C.Navarrokrwiściąg średni (syn. S. muricata Gremli) – w całym zasięgu gatunku, włącznie z południową Afryką i środkową Azją
  • Sanguisorba minor subsp. ertugrulii Yıld.Azja Mniejsza
  • Sanguisorba minor subsp. kucukodukii Yıld. – Azja Mniejsza
  • Sanguisorba minor subsp. lasiocarpa (Boiss. & Hausskn.) Nordborg – południowo-zachodnia Azja
  • Sanguisorba minor subsp. vestita (Pomel) Maire – północno-zachodnia Afryka

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
  3. a b Sanguisorba minor Scop., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-07].
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].
  5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. Sanguisorba L., [w:] Flora Iberica, t. 6, Madrid: Real Jardín Botánico, CSIC, 2001, s. 386 [dostęp 2024-02-07].
  7. Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, wyd. Multico, Warszawa 2010.
  8. a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.