Kryzys finansowy
Kryzys finansowy – sytuacja, w której zachodzą gwałtowne zmiany na rynku finansowym, najczęściej związane z niedostateczną płynnością lub niewypłacalnością banków, instytucji finansowych lub innych podmiotów, czego skutkiem jest spadek produkcji lub pogłębienie już występującego spadku.
Rodzaje kryzysów finansowych edytuj
Przebieg kryzysu finansowego edytuj
Według Władysława Szymańskiego kryzys finansowy często przebiega według następującego schematu:
- liberalizacja przepływów kapitałowych przyciąga kapitał zagraniczny, który ożywia gospodarkę i przyciąga następnych inwestorów;
- pobudzenie akcji kredytu krajowego zwiększa podaż pieniądza;
- wzrost cen akcji i nieruchomości;
- wzrost aktywów przedsiębiorstw, które mogą być zabezpieczeniem dla kredytów;
- dobra koniunktura, wzrost gospodarczy i napływ kapitału powodują wzrost kursu waluty krajowej;
- wzrost gospodarczy i brak możliwości subsydiowania importu produkcją krajową przyspiesza tempo importu;
- wzrost kursu waluty i duży popyt wewnętrzny ograniczają eksport;
- powstaje i rośnie nierównowaga w bilansie handlowym i płatniczym (dalsze podtrzymywanie wzrostu gospodarczego i koniunktury napływającym kapitałem zagranicznym niesie czynniki kryzysogenne);
- obawa dalszego pogorszenia nierównowagi zewnętrznej skutkuje zaostrzeniem polityki pieniężnej (podwyższenie stóp procentowych);
- wysokie stopy procentowe przyciągają nowy kapitał;
- następuje dalszy wzrost waluty krajowej;
- przedsiębiorstwa krajowe zaciągają tańsze kredyty za granicą, następnie zamieniane na walutę krajową;
- skutkiem czego jest dalszy wzrost rezerw walutowych i dalszy napływ kapitału;
- narastanie obsługi długu zewnętrznego przez przedsiębiorstwa krajowe powoduje pogarszanie bilansu płatniczego;
- silna presja walut obcych na krajową, w efekcie wzrostu świadomości o możliwości załamania się pieniądza krajowego;
- gwałtowny spadek wartości waluty krajowej (rezerwy banku centralnego okazują się niewystarczające);
- załamanie kursowe;
- skutki załamania przenoszą się na inne sfery gospodarki;
- deprecjacja waluty zwiększa trudności płatnicze (przedsiębiorstwa mają trudności ze spłatą zadłużenia, pogarszają się ich pasywa);
- spekulanci zwiększają pożyczki krótkoterminowe, zwiększając stopy procentowe;
- wzrost stóp przy spadku kursu waluty pogarsza sytuację finansową banków i przedsiębiorstw;
- wzrost oprocentowania depozytów przy braku możliwości podniesienia oprocentowania udzielonych kredytów;
- spadek cen akcji i nieruchomości oznacza straty dla banków i przedsiębiorstw;
- rosną koszty importu;
- banki nie są w stanie wspierać przedsiębiorstw;
- brak możliwości wywiązywania się przedsiębiorstw z zobowiązań powoduje masowe bankructwa.
Kryzys klimatyczny edytuj
Ostatnie dowody wskazują, że kryzys klimatyczny ma znaczący wpływ na wzrost gospodarczy i różne produktywne elementy współczesnych gospodarek[2][3][4][5]. Badania wskazują, że zmiany klimatu zwiększają częstotliwość kryzysów bankowych[6]. Ratowanie niewypłacalnych banków powoduje dodatkowe obciążenie fiskalne w wysokości około 5–15% produktu krajowego brutto rocznie i zwiększa współczynnik długu publicznego do produktu krajowego brutto dwa razy[6]. Szacuje się, że około 20% tych skutków można przypisać pogorszeniu bilansów banków, w których przyczyną są zmiany klimatu[6]. Konsekwencje zmian klimatu są niedoceniane, jeśli system finansowy nie jest analizowany poprzez zintegrowaną ocenę klimatu i gospodarki[6].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ewa Radomska: „Globalny kryzys finansowy–przyczyny, przebieg, skutki.” Zarządzanie Zmianami 2-3 (2013), s. 1–21.
- ↑ Auffhammer, M. Quantifying economic damages from climate change. J. Econ. Perspect. 32, 33–52 (2018).
- ↑ Burke, M., Hsiang, S. M. & Miguel, E. Global non-linear effect of temperature on economic production. Nature 527, 235–239 (2015).
- ↑ Carleton, T. A. & Hsiang, S. M. Social and economic impacts of climate. Science 353, aad9837 (2016).
- ↑ Dell, M., Jones, B. F. & Olken, B. A. Temperature and income: reconciling new cross-sectional and panel estimates. Am. Econ. Rev. 99, 198–204 (2009).
- ↑ a b c d Lamperti, F. et al. The public costs of climate-induced financial instability. Nature Climate Change 9, 829–833 (2019).
Bibliografia edytuj
- Adam Budnikowski: Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006, s. 417
- Davis Polk: Financial Crisis Manual.
- Władysław Szymański: Globalizacja: wyzwania i zagrożenia. Difin, Warszawa 2001, s. 119–120
- Władysław Szymański: Interesy i sprzeczności globalizacji: wprowadzenie do ekonomii ery globalizacji. Difin, Warszawa 2004, s. 152–154