Wikipedia

Krzeszowice (stacja kolejowa)

stacja kolejowa

Krzeszowice – stacja kolejowa w mieście Krzeszowice, w województwie małopolskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego[1]. W roku 2022 stacja obsługiwała około 3900 pasażerów na dobę[2].

Krzeszowice
Ilustracja
Budynek dworca (po remoncie), od strony peronów
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Krzeszowice

Data otwarcia

1847

Poprzednie nazwy

Klasendorf, Krzeszowitz, Kressendorf

Dane techniczne
Liczba peronów

3

Liczba krawędzi
peronowych

5

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Krzeszowic
Mapa konturowa Krzeszowic, na dole znajduje się punkt z opisem „Krzeszowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Krzeszowice”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Krzeszowice”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Krzeszowice”
Położenie na mapie gminy Krzeszowice
Mapa konturowa gminy Krzeszowice, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krzeszowice”
Ziemia50°07′52″N 19°37′57″E/50,131111 19,632500
Multimedia w Wikimedia Commons
Budynek dworca (po remoncie), od strony ulicy
Widok na stację kolejową od zachodu, z wiaduktu drogowego w ciągu ulicy Daszyńskiego, po lewej budynek dworca, w głębi po prawej perony
Zburzona już nastawnia i była wieża ciśnień z nadajnikami sieci Orange
Była wieża ciśnień i dawny przejazd kolejowy koło stacji

Historia edytuj

Otwarcie dworca nastąpiło 13 października 1847 r., kiedy to pierwszy pociąg ciągnięty przez parowóz Kraków wjechał na stację z Krakowa udając się do Mysłowic. W tym też czasie wybudowano dworzec (obecnie jego piętrowa środkowa część). Skrzydła boczne wybudowano pod koniec XIX w. oraz w roku 1913. W pobliżu dworca wznosi się nieczynna wieża ciśnień, która zaopatrywała parowozy w wodę za pomocą żurawia wodnego.

14 czerwca 2020 został oddany do użytku zmodernizowany 200 m peron nr 1 oraz 400 m peron nr 2. W ramach przebudowy linii kolejowej z Krakowa do Katowic, która jest finansowana w ramach instrumentu CEF „Łącząc Europę” planowane są dalsze prace, które obejmą remont kolejnego peronu nr 3[3].

Skansen kolejowy edytuj

W 1996 Jerzy Rechziegel na stacyjnej bocznicy rozpoczął tworzenie skansenu kolejowego, sprowadzając w tym samym roku do Krzeszowic czternaście parowozów[4]. Opiekę nad zgromadzonym taborem sprawować miała Ogólnopolska Fundacja Ochrony Zabytków Kolejnictwa. Przewidywano wyremontowanie kilkunastu lokomotyw i uruchomienie pociągów turystycznych, zestawionych z zabytkowych wagonów i kursujących po okolicznych liniach, jednak planów tych nie udało się zrealizować[5].

Na przestrzeni lat stan zgromadzonych eksponatów, będących już w momencie ściągnięcia do Krzeszowic w opłakanym stanie, stale się pogarszał na skutek kradzieży i dewastacji[6]. Trzy parowozy zostały zezłomowane. W związku z tym podjęto decyzję o likwidacji ekspozycji, co nastąpiło ostatecznie w marcu 2008. Część taboru 30 października 2007 przesłano do Krakowa Płaszowa, część przejął Skansen taboru kolejowego w Chabówce, a inne przewieziono (9 marca 2008) do skansenu kolejowego w Pyskowicach[7].

Parowozy w Skansenie kolejowym w Krzeszowicach:

przetransportowane do Parowóz Producent Rok budowy
Kraków Pt47-101 Zakłady Metalowe H. Cegielski, Poznań 1948
Chabówka TKbb-2747 TKh z Cukrowni Janikowo nr zakładowy 5 (doszczętnie zniszczony, własność Muzeum Kolejnictwa w Warszawie Orenstein & Koppel 1912
Kraków TKw2-57 BMAG 1919
Pyskowice TKp-2261, Ty42-85, Ty43-1, Ty45-158, Ol49-15, Ty51-17, Fabryka Lokomotyw im. Feliksa Dzierżyńskiego, Chrzanów, Zakłady Metalowe H. Cegielski, Poznań.
Chrzanów TKt48-185 Fabryka Lokomotyw im. Feliksa Dzierżyńskiego, Chrzanów 1957
Białowieża TKp-26188 Henschel & Sohn, Kassel 1944

Bocznice edytuj

Z krzeszowickiej stacji rozchodzą się bocznice kolejowe dla pociągów towarowych do kamieniołomów w Zalasie przez Tenczynek i do Czatkowic, obecnej dzielnicy Krzeszowic (przez osiedle Żbik). Do końca lat 70. XX w. istniały również bocznice do Zalasu przez Bażantarnie i Sztolnie (zlikwidowana wskutek tragicznego wypadku na Sztolni, gdzie spłonęło – po zderzeniu z pociągiem – kilkoro pasażerów samochodów), a także bocznica do zlikwidowanego kamieniołomu w Miękini oraz do dawnego browaru w Tenczynku (bocznica została zlikwidowana w latach 70. XX w.).

Infrastruktura edytuj

W latach 70. i 80. XX w. w budynku dworcowym mieścił się kolejowy gabinet dentystyczny, a w latach 80. i 90. XX w. świetlica młodzieżowa dla dojeżdżających pociągiem uczniów tutejszych szkół ponadpodstawowych. W latach 90. XX w. i na początku XXI w. na terenie dworca tymczasowo mieścił się dworzec autobusowy PKS. Od roku 2006 do 2009 w budynku dworcowym działał Antykwariat na Peronie. Do 2010 na piętrze budynku znajdowały się mieszkania prywatne. W latach 2009–2012 przeprowadzono prace modernizacyjne dworca[8]. Od października 2014 w budynku dworca działa filia Urzędu Pracy Powiatu Krakowskiego[9], filia Referatu Rejestracji Pojazdów Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w Krakowie[10] oraz biuro ubezpieczeniowe.

Ruch kolejowy edytuj

Stacja obsługuje przede wszystkim ruch lokalny w kierunku Krakowa, Oświęcimia, Katowic, Częstochowy oraz Wodzisławia. Wśród pociągów dalekobieżnych można wyróżnić połączenia między innymi do takich miast jak:


Ruch pasażerski edytuj

Rok Wymiana pasażerska na dobę
2017[11] 700-999
2022[12] 3 900

Wydarzenia edytuj

  • 2 października 1934 w okolicach stacji w katastrofie kolejowej zginęło 12 osób, a 60 zostało rannych[13]. (więcej informacji)
  • W nocy z 16 na 17 grudnia 1935 przed stacją doszło do zderzenia dwóch pociągów towarowych. Opóźniony pociąg wyładowany węglem z Załucza do Zebrzydowic został skierowany na niewłaściwy tor; jedna z lokomotyw wpadła do rzeki Krzeszówki. Zginął maszynista oraz jeden z pracowników kolei[14]
  • 1 września 1939 o godz. 5 na zamaskowanej bocznicy kolejowej załogę 54. pociągu pancernego Groźny zaskoczyło nieskuteczne niemieckie bombardowanie lotnicze. O godz. 6 – zgodnie z rozkazem – pociąg ten wyruszył przez Mikołów w kierunku Katowic.
  • 12 marca 2004 na stacji pod kołami pociągu zginął polski żużlowiec i trener Stanisław Skowron.
  • W 2007 miejscowy „skansen kolejowy” posłużył jako plan filmowy do nakręcenia scen z wiedźmami do przedstawienia teatralnego „Makbet” Teatru Śląskiego im Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach.
  • 12 maja 2007 odbył się specjalny przejazd szynobusu SA101-001 po prywatnych bocznicach kolejowych do Zalasu i do osiedla Czatkowice zorganizowany przez Stowarzyszenie Miłośników Kolei w Krakowie, mający na celu dotarcie do miejsc do których nigdy żaden pociąg osobowy jeszcze nie dotarł.

Galeria edytuj

  •  
    Peron 2
  •  
    EN77-001 na stacji przy peronie 2
  •  
    Parking przy dworcu
  •  
    Bocznica Kolejowa–Tenczynek
  •  
    Perony (część wschodnia)
  •  
    Perony - widok z przejścia nadziemnego
  •  
    Widok od str. południowej
  •  
    SA109 pod mostem bocznicy kolejowej do KW Czatkowice
  •  
    Obecny widok miejsca katastrofy w 1934, przed stacją
  •  
    Rozjazdy kolejowe (część wschodnia)
  •  
    Dworzec przed remontem

Przypisy edytuj

  1. ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 205
  2. ↑ Urząd Transportu Kolejowego, Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022 [online] [dostęp 2023-08-12].
  3. ↑ Nowe perony w Krzeszowicach otwarte [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2020-06-24] (pol.).
  4. ↑ Seria zdjęć krzeszowickich parowozów autorstwa Andrzeja Kobosa z roku 2006. [dostęp 2007-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-23)].
  5. ↑ Gazeta Wyborcza Kraków: Zamiast rdzewieć będą atrakcją w muzeum. 2007-10-30. [dostęp 2011-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-22)].
  6. ↑ Lokomotywy odjeżdżają [online].
  7. ↑ Parowozy z Krzeszowic [online].
  8. ↑ Krzeszowice: zobacz wnętrze odnowionego dworca
  9. ↑ Zmiana dotychczasowego adresu siedziby filii Urzędu Pracy, Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego
  10. ↑ Starostwo Powiatowe w Krakowie. [dostęp 2014-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-26)].
  11. ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
  12. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  13. ↑ Światowid nr 41 (530) – 06.10.1934, s. 1 i 13
  14. ↑ Świat Kolei, nr 3/2013 s. 38-44

Linki zewnętrzne edytuj

Krzeszowice
Linia 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny (45,097 km)
   
Wola Filipowska
odległość: 3,901 km
  
   Rudawa
odległość: 6,537 km
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krzeszowice_(stacja_kolejowa)&oldid=71403475”