Krzysztof Zdzitowiecki
Krzysztof Zdzitowiecki, pseud. Pomurnik (ur. 13 listopada 1939 w Warszawie) – polski taternik, alpinista i himalaista, profesor, kierownik Zakładu Biologii, Systematyki i Zoogeografii Helmintów[potrzebny przypis] w Instytucie Parazytologii PAN.
| Data i miejsce urodzenia |
13 listopada 1939 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
taternik, alpinista i himalaista |
| Odznaczenia | |
  .jpg){kind=small}
| |
Taternictwo i alpinizm edytuj
Zaczął się wspinać w 1958 w Tatrach. W początkowym okresie zajmował się speleologią, w 1961 dotarł do „starego dna” Jaskini Śnieżnej (głębokość 568 m, z Januszem Onyszkiewiczem i Bernardem Uchmańskim). Następnie wspinał się już w skałach i szybko został jednym z czołowych taterników kraju.
W 1962 razem z Eugeniuszem Chrobakiem, Januszem Kurczabem i Andrzejem Heinrichem dokonał pierwszego przejścia Filara Kazalnicy Mięguszowieckiej. W tym samym roku jako pierwsi z Andrzejem Mrozem przeszli Galerię Gankową drogą Studnički. Przeszedł też samotnie grań wokół Morskiego Oka oraz w zimie drogę Długosza na Kazalnicy. Jako jedyny człowiek przeszedł w polskich Tatrach Wysokich wszystkie drogi opisane w przewodnikach Witolda Henryka Paryskiego.
Od drugiej połowy lat 60. wspinał się również w innych górach. W Alpach przeszedł m.in. drogę Dulfera na Fleischbank w masywie Wilder Kaiser (1964, pierwsze polskie przejście), północno-wschodnią ścianę Finsteraarhornu (z Kazimierzem Głazkiem, drogą Hasslera z nowym wariantem), północny filar Pointe Young na Grandes Jorasses (1968, z Andrzejem Heinrichem i Henrykiem Furmanikiem) i północną ścianę Matterhornu (1971, z Andrzejem Wiluszem i Zygmuntem Kieńciem, drogą Bonattiego). W Kaukazie wszedł w 1978 na Uszbę Filarem Schmaderera.
Góry wysokie edytuj
W góry wysokie jeździł w latach 70. Razem z Janem Holnickim-Szulcem i Januszem Kurczabem poprowadził w 1972 nową drogę południowo-zachodnią ścianą na Noszak w Hindukuszu. Dwa lata później drogą Borodkina zdobył Szczyt Komunizmu (dzisiejszy Szczyt Ismaila Samaniego) w Pamirze. W 1978 ponownie zdobył Szczyt Komunizmu, tym razem drogą ukraińską. Jest zdobywcą dziewiczych szczytów na Alasce i w Kanadzie, a także na Antarktydzie, w pobliżu polskiej stacji na Wyspie Króla Jerzego.
Najbardziej znane osiągnięcia Zdzitowieckiego wiążą się z udziałem w wyprawie na Gaszerbrumy w 1975, kierowanej przez Wandę Rutkiewicz. 1 sierpnia 1975 razem z Januszem Onyszkiewiczem i Leszkiem Cichym dokonał trzeciego wejścia na Gaszerbrum II (8034 m). Zespół poprowadził częściowo nową drogę i był pierwszym polskim zespołem, który zdobył główny wierzchołek ośmiotysięcznika. 10 dni później (11 sierpnia) dokonał kolejnego udanego ataku szczytowego: wraz z Wandą Rutkiewicz, Januszem Onyszkiewiczem i Alison Chadwick-Onyszkiewicz wszedł na dziewiczy dotąd wierzchołek Gaszerbrum III (7952 m). Był to wówczas najwyższy niezdobyty szczyt świata oraz najwyższe w historii pierwsze wejście szczytowe, w którym uczestniczyły kobiety.
Inna działalność edytuj
W latach 1977–79 Krzysztof Zdzitowiecki brał udział w sześciu wyprawach na Antarktydę. W 1977 brał udział w założeniu Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego. W kolejnych wyprawach uczestniczył w latach 1995 i 2007[1].
Był działaczem środowiska wspinaczkowego, należał do Klubu Wysokogórskiego i do Polskiego Związku Alpinizmu. W latach 1970-72 był prezesem Koła Warszawskiego Klubu Wysokogórskiego. Przez 30 lat (do 1993) był instruktorem taternictwa. Jest autorem licznych publikacji, m.in. artykułów w „Taterniku” oraz współautorem podręcznika Alpinizm pod redakcją M. Popki.
Został odznaczony Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi, a także brązowym i złotym medalem „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”. Jest członkiem honorowym PZA.
Jest synem Hanny Zdzitowieckiej[2], ma żonę Ewę i dwoje dzieci: Andrzeja i Hannę[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Stacja Polskiej Akademii Nauk „Arctowski”. [dostęp 2009-06-08].
- ↑ Janusz Kurczab | wspinanie.pl Serwis wspinaczkowy pisze, Z Krzysztofem „Pomurnikiem” Zdzitowieckim rozmawia Janusz Kurczab [online] [dostęp 2019-12-22] (pol.).
- ↑ M. J. Minakowski: Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. [dostęp 2009-06-08].
Bibliografia edytuj
- Janusz Kurczab: Leksykon polskiego himalaizmu. Warszawa: Agora SA – Biblioteka Gazety Wyborczej, 2008, s. 140-141, seria: Polskie Himalaje. ISBN 978-83-7552-383-6.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Wanda Rutkiewicz (red.): Zdobycie Gasherbrumów. Warszawa: Sport i Turystyka, 1979. ISBN 83-217-2255-5.
- Sylwetka na stronach Klubu Wysokogórskiego Warszawa. [dostęp 2010-02-10].
Linki zewnętrzne edytuj
- Krzysztof Zdzitowiecki na stronie Instytutu Parazytologii PAN. ipar.pan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-12)].
- Z Krzysztofem „Pomurnikiem” Zdzitowieckim rozmawia Janusz Kurczab. [dostęp 2014-11-18]