Ksi Aquarii
Ksi Aquarii (ξ Aqr, Bunda) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wodnika, odległa (według pomiarów sondy Gaia) o około 166 lat świetlnych od Słońca.
| ξ Aqr | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
21h 37m 45,110s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja |
−07° 51′ 15,12″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−24,62 ± 0,46 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−18,0 ± 5,0 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
K0 III[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,03[3] | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||
| Okres obrotu | |||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
162 km/s[2] | ||||||||||||||||||
| Temperatura |
A: 7720 K | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
7091[3] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,0939[3] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Nazwa edytuj
Gwiazda ta ma nazwę własną Bunda, pochodzącą od perskiej „stacji księżycowej”, którą tworzyła razem z gwiazdą Beta Aquarii[5]. Egipski astronom Al Achsasi al Mouakket wymienił Ksi Aquarii w swoim katalogu pod nazwą arab. تاني سعد السعود taanii sa‘d al-su‘ūd, co znaczy „druga [gwiazda] najszczęśliwszego” (łac. Secunda Fortunæ Fortunarum)[6]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2018 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Bunda dla określenia tej gwiazdy[7].
Charakterystyka edytuj
Jest to gwiazda spektroskopowo podwójna, której jaśniejszy składnik jest białą gwiazdą typu widmowego A7, o temperaturze 7720 K[2]. Gwiazda ξ Aqr A (właściwa Bunda) ma obserwowaną wielkość gwiazdową 4,8m, a składnik ξ Aqr B 7,0m[8]. Jest on najprawdopodobniej gwiazdą typu widmowego F, a jego temperatura jest szacowana na 6500 K. W oparciu o starszy pomiar odległości z sondy Hipparcos – 179 lat świetlnych – jasności gwiazd oceniono na odpowiednio 28,1 i 2,9 L☉, a masy na 2,1 i 1,3 M☉[2].
Oprócz obserwacji spektroskopowych, podwójność gwiazdy potwierdzono dzięki jej zakryciom przez Księżyc i interferometrii. Gwiazdy obiegają wspólny środek masy po eliptycznych orbitach co 25,5 roku. Orbity składników są odchylone o około 5° od kierunku obserwacji, a średnia odległość kątowa jest równa 0,28″, zatem parametry orbit są trudne do zmierzenia. Sumaryczna masa układu wynikająca z praw Keplera może zostać pogodzona z masami obliczonymi na podstawie teorii, jeśli odległość gwiazd w przestrzeni to średnio około 13 au[2].
Gwiazdom towarzyszy na niebie także trzeci, słaby składnik o wielkości 14m, oddalony od pary o 376″ (ponad 6 minut kątowych; pomiar z 2000 roku)[8]. Ma on podobny ruch własny co jaśniejsza para[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Ksi Aquarii w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i Jim Kaler: Xi Aquarii. STARS, 2014-10-03. [dostęp 2018-07-13]. (ang.).
- ↑ a b c Anderson E., Francis C.: HIP 106786. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-07-12]. (ang.).
- ↑ Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
- ↑ Aquarius, the Waterman. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 52. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ E.B. Knobel. On a Catalogue of Stars in the Calendarium of Mohammad Al Achsasi Al Mouakket. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 55 (8), s. 431, 1895-06-14. DOI: 10.1093/mnras/55.8.429.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-07-13].
- ↑ a b Mason et al.: WDS J21378-0751AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ UCAC3 165-300457 w bazie SIMBAD (ang.)