Kulkówkowate (Sphaeriidae[2][3]) – rodzina słodkowodnych małży z rzędu Veneroida obejmująca około 150 gatunków o kulistych muszlach perforowanych licznymi kanałami[4]. Są to drobne małże o rozmiarach 2–30 mm, występujące na wszystkich kontynentach[4]. W Polsce stwierdzono występowanie 23 przedstawicieli tej rodziny[5].

Kulkówkowate
Sphaeriidae[1]
Deshayes, 1854 (1820)
Ilustracja
Sphaerium sp.
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

małże

Podgromada

Heterodonta

Rząd

Veneroida

Rodzina

kulkówkowate

Synonimy
  • Pisidiidae Gray, 1857

Nazewnictwo zwyczajowe edytuj

Przedstawiciele tej rodziny małży są w języku polskim określani nazwami groszkówkowate[5] lub kulkowate[6]. Zgodnie z zasadami nomenklatury zoologicznej nazwa rodziny pochodzi od nazwy typu nomenklatorycznego. Rodzajem typowym rodziny Sphaeriidae jest Sphaerium, dawniej określany polską nazwą zwyczajową gałeczka[7], obecnie przyjmuje się dla niego nazwę kulkówka, a dla rodziny Sphaeriidae – kulkówkowate[4][8]. Natomiast zwyczajową nazwą rodzajową groszkówka określani są przedstawiciele (najliczniejszego gatunkowo w Polsce) rodzaju Pisidium.

Systematyka edytuj

Rodzina Sphaeriidae obejmuje rodzaje[9]:

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Sphaeriidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Nazwa Sphaeriidae została użyta również przez Erichsona w 1845 dla rodziny chrząszczy – obecnie uznawana jest za synonim Sphaeriusidae
  3. Opinion 1957. Sphaerius Waltl, 1838 (Insecta, Coleoptera): conserved; and Sphaeriidae Erichson, 1845 (Coleoptera): spelling emended to Sphaeriusidae, so removing the homonymy with Sphaeriidae Deshayes 1854 (1820) (Mollusca, Bivalvia). „Bulletin of Zoological Nomenclature”. 57 (3), s. 182–184, 2000. International Commission On Zoological Nomenclature. (ang.). 
  4. a b c Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 550. ISBN 978-83-01-16108-8.
  5. a b Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008, s. 366. ISBN 978-83-88147-09-8.
  6. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt użyto nazwy kulkowate. Zbigniew Głowaciński i Janusz Nowacki: Polska Czerwona Księga Zwierząt. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2011-05-15].
  7. Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.
  8. Kołodziejczyk i inni: Klucz do oznaczania słodkowodnej makrofauny bezkręgowej. na podstawie publikacji © 1998 Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska z serii: BIBLIOTEKA MONITORINGU ŚRODOWISKA. [dostęp 2011-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 stycznia 2011)]. (pol.).
  9. Gofas, S.: Sphaeriidae. World Register of Marine Species, 2011. [dostęp 2011-05-15]. (ang.).