Kur bankiwa

Kur bankiwa
	Gallus gallus
	(Linnaeus, 1758)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Gallini
Rodzaj	Gallus
Gatunek	kur bankiwa
Synonimy
	Phasianus Gallus Linnaeus, 1758;
	Phasianus Gallus Linnaeus, 1758;
Podgatunki
	G. g. murghi Robinson & Kloss, 1920; G. g. spadiceus (Bonnaterre, 1792); G. g. jabouillei Delacour & Kinnear, 1928; G. g. gallus (Linnaeus, 1758); G. g. bankiva Temminck, 1813;
	G. g. murghi Robinson & Kloss, 1920; G. g. spadiceus (Bonnaterre, 1792); G. g. jabouillei Delacour & Kinnear, 1928; G. g. gallus (Linnaeus, 1758); G. g. bankiva Temminck, 1813;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kur bankiwa^[4], bankiwa^[4] (Gallus gallus) – gatunek ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae), uważany za dzikiego przodka kury domowej. Udomowiony został ok. 8000 lat temu^[5]. Występuje w północno-wschodnich Indiach i południowo-wschodniej Azji.

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Wyróżniono kilka podgatunków G. gallus^[6]^[2]:

G. gallus murghi – północne Indie, Nepal, Bhutan, Bangladesz.
G. gallus spadiceus – północno-wschodnie Indie do południowych Chin, Półwysep Malajski i północna Sumatra.
G. gallus jabouillei – południowe Chiny do północnego Wietnamu i północny Laos.
G. gallus gallus – południowa Mjanma do Indochin.
G. gallus bankiva – Jawa.

Forma udomowiona:

G.gallus domesticus – cały świat z wyjątkiem Antarktydy.

Morfologia edytuj

Długość ciała samca 65–75 cm, z czego na ogon przypada 26–28 cm. Samica mierzy 42–46 cm, z czego ogon zajmuje 14–16 cm. Masa ciała samca wynosi około 1 kg, samicy – 0,8 kg. Z kur domowych najbardziej kura bankiwa przypominają zielononóżka kuropatwiana i niektóre kury liliputki^[7].

Ekologia edytuj

Kur bankiwa zamieszkuje dżunglę i gęste lasy o zwartym podszycie. Wczesnym rankiem ptaki wychodzą z gąszczu, by żerować w otwartych miejscach w lesie lub na śródleśnych polanach. Przebywają w grupach z jednym samcem i kilkoma lub kilkunastoma kurami. Pożywienie stanowią nasiona, owoce i owady^[7].

Gniazdo to kupka listowia i trawy. Samica składa 8–12 jaj. Inkubacja trwa około 19 dni. Podobnie jak u kury domowej samiec nie zajmuje się ani inkubacją, ani opieką nad młodymi^[7].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kura bankiwę za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji jest spadkowy^[3].

Przypisy edytuj

↑ Gallus gallus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Red Junglefowl (Gallus gallus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
↑ ^a ^b Gallus gallus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PHASIANIDAE Horsfield, 1821 - KUROWATE - PARTRIDGES, PHEASANTS, GROUSE (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-29].
↑ Raman AkinyanjuR.A. Lawal Raman AkinyanjuR.A. i inni, The wild species genome ancestry of domestic chickens, „BMC Biology”, 18, 2020, DOI: 10.1186/s12915-020-0738-1, ISSN 1741-7007, PMID: 32050971, PMCID: PMC7014787 [dostęp 2020-08-04] .
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-29]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Albin Łącki: Wśród zwierząt. Ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 94. ISBN 83-09-01320-5.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Gallus gallus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Red Junglefowl (Gallus gallus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).

[iucn-3] Gallus gallus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[uj-4] Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PHASIANIDAE Horsfield, 1821 - KUROWATE - PARTRIDGES, PHEASANTS, GROUSE (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-29].

[5] Raman AkinyanjuR.A. Lawal Raman AkinyanjuR.A. i inni, The wild species genome ancestry of domestic chickens, „BMC Biology”, 18, 2020, DOI: 10.1186/s12915-020-0738-1, ISSN 1741-7007, PMID: 32050971, PMCID: PMC7014787 [dostęp 2020-08-04] .

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-29]. (ang.).

[alb-7] Albin Łącki: Wśród zwierząt. Ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 94. ISBN 83-09-01320-5.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]