Kusak[1] (Staphylinus) – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.

Kusak
Staphylinus
Linnaeus, 1758
Ilustracja
kusak cezarek
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

kusakowate

Podrodzina

kusaki

Plemię

Staphylinini

Podplemię

Staphylinina

Rodzaj

Staphylinus

Typ nomenklatoryczny

Staphylinus erythropterus Linné, 1758

Synonimy
  • Ouchemus Gozis, 1886
  • Poikilodracus Scheerpeltz, 1974
Kusak czerwonopokrywy
Kusak podkamieniec

Rodzaj ten został wprowadzony w 1758 roku przez Karola Linneusza[2].

Chrząszcze o wydłużonym ciele. Głowę mają w zarysie czworokątną z zaokrąglonym tyłem i niewyraźnymi kątami tylnymi, gęsto i silnie punktowaną, zaopatrzoną w krótkie i krępe czułki oraz ustawione skośnie do jej podłużnej osi oczy. Aparat gębowy ma dwupłątową wskutek głębokiego wykrojenia wargę górną, krępe żuwaczki z podłużną bruzdą na nasadowym odcinku zewnętrznej krawędzi oraz głaszczki szczękowe o ostatnim członie dłuższym i węższym niż poprzedni. Przedtułów cechuje się brakiem epimer i dobrze zaznaczoną górną krawędzią epipleury przedplecza. Śródpiersie ma bardzo wąski wyrostek biodrowy. Odwłok ma tylny brzeg piątego tergitu z jasną, błoniastą obwódką. Przednia para odnóży ma u obu płci rozszerzone stopy, a środkowa i tylna uzbrojone w kolce golenie. U gatunków polskich pokrywy są czerwone, a boki tergitów mają plamy złocistego owłosienia[3].

Kusaki te zasiedlają lasy i pola, gdzie występują w ściółce, pod kamieniami, w odchodach i gnijącej materii organicznej. Ich ofiarami padają larwy i poczwarki owadów, a także inne bezkręgowce, w tym ślimaki[3].

Przedstawiciele rodzaju występują w krainach: palearktycznej, nearktycznej, neotropikalnej, orientalnej i etiopskiej z Madagaskarem włącznie. Występowanie ich w krainie australijskiej nie jest pewne[2]. W Polsce stwierdzono 3 gatunki[4] (zobacz też: kusakowate Polski)

Należy tu ponad 200 opisanych gatunków[2]:

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
  2. a b c Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Iscecta:Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001. 
  3. a b Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 e Kusakowate - Staphylinidae: Kusaki - Staphylininae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1980.
  4. A. Melke: Staphylinus. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2018-09-18].