Kusogonka

Kusogonka
	Bolbopsittacus lunulatus
	(Scopoli, 1786)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	damy
Plemię	Agapornithini
Rodzaj	Bolbopsittacus; Salvadori, 1891
Gatunek	kusogonka
Synonimy
	Psittacus lunulatus Scopoli, 1786;
	Psittacus lunulatus Scopoli, 1786;
Podgatunki
	B. l. lunulatus (Scopoli, 1786); B. l. callainipictus Parkes, 1971; B. l. intermedius Salvadori, 1891; B. l. mindanensis (Steere, 1890);
	B. l. lunulatus (Scopoli, 1786); B. l. callainipictus Parkes, 1971; B. l. intermedius Salvadori, 1891; B. l. mindanensis (Steere, 1890);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusogonka^[5] (Bolbopsittacus lunulatus) – gatunek małego ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae). Jest endemitem na Filipinach.

Systematyka

Kusogonka została pierwszy raz opisana jako Psittacus lunulatus przez tyrolskiego naturalistę Giovanni Antonio Scopoliego w 1786. To monotyp wewnątrz rodzaju Bolbopsittacus, blisko spokrewniony z papugami Agapornis i Loriculus^[6]. Wyróżniane są cztery podgatunki^[3]^[7].

Podgatunki

B. l. lunulatus – podgatunek nominatywny – występuje na wyspie Luzon. Ptaki z wysp Leyte i Panaon są ciemniejsze, z bardziej charakterystycznym niebieskim kołnierzem i purpurowo zabarwioną głową, klasyfikuje się je jako podgatunek intermedius. Osobniki z wyspy Mindanao mają zieleńsze policzki, zalicza się je do podgatunku mindanensis. Natomiast do czwartego podgatunku – callainipictus, zamieszkującego wyspę Samar, należą ptaki bardzo podobne do tych z wyspy Leyte, jednak o nieco bardziej żółtym ubarwieniu^[8].

Morfologia

Kusogonka mierzy około 15 cm długości i waży 65–70 g^[9]. Jest niewielką, lecz dość grubą papugą z dużym dziobem i krótkim ogonem. Płcie różnią się upierzeniem. Dorosły samiec jest prawie całkowicie zielony powyżej, natomiast dolne części ciała są bardziej żółtawe. Głowa i skrzydła są ubarwione na jasnoniebiesko. Kuper żółto-zielony. Dziób szaroniebieski, z ciemniejszym zakończeniem. Oczy są ciemnobrązowe. Dorosła samica również jest zielonkawa, ma jednak mniej niebieską głowę. Na karku i kuprze widoczne są czarne oznaczenia w kształcie półksiężyca. Jej dziób jest bladoszary^[8].

Ekologia i zachowanie

Siedliskiem tych ptaków są nizinne lasy i obszary przyległe. Żywią się przeważnie owocami^[8]. Zachowania rozrodcze, ptaków pozostających na wolności, pozostawały do niedawna nieznane, lecz opierając się na niedawnych obserwacjach można stwierdzić, że kusogonki gniazdują w zrobionych przez nie dziurach, w gniazdach nadrzewnych mrówek lub termitów^[10]. W niewoli składa 3–4 jaja^[9].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusogonkę za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana; w 1997 roku gatunek opisywany był jako dość pospolity. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny^[4].

Przypisy edytuj

↑ Bolbopsittacus lunulatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Bolbopsittacus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Guaiabero (Bolbopsittacus lunulatus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Bolbopsittacus lunulatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-03-16] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Agapornithini Salvin, 1882 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-02].
↑ T.F.T.F. Wright T.F.T.F. i inni, A Multilocus Molecular Phylogeny of the Parrots (Psittaciformes): Support for a Gondwanan Origin during the Cretaceous, „Molecular Biology and Evolution”, 25 (10), 2008, s. 2141–2156, DOI: 10.1093/molbev/msn160 .
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Forshaw, Joseph M. i Cooper, William T.: Parrots of the World. Wyd. 2. Melbourne: Landsdowne Editions, 1978, s. 167–168. ISBN 0-7018-0690-7.
↑ ^a ^b Guaiabero (Bolbopsittacus lunulatus). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-10-02]. (ang.).
↑ Rosell II, N. T. B, Ocon, R., Mallari, C. S., & Mapua, I. (2007). Three nests of the Guaiabero Bolbopsittacus lunulatus. BirdingASIA 8: 74–76.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Bolbopsittacus lunulatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Bolbopsittacus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-02-20] (ang.).

[ibc-3] Guaiabero (Bolbopsittacus lunulatus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).

[iucn-4] BirdLife International, Bolbopsittacus lunulatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-03-16] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Agapornithini Salvin, 1882 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-02].

[Wright-6] T.F.T.F. Wright T.F.T.F. i inni, A Multilocus Molecular Phylogeny of the Parrots (Psittaciformes): Support for a Gondwanan Origin during the Cretaceous, „Molecular Biology and Evolution”, 25 (10), 2008, s. 2141–2156, DOI: 10.1093/molbev/msn160 .

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-02]. (ang.).

[Forshaw-8] Forshaw, Joseph M. i Cooper, William T.: Parrots of the World. Wyd. 2. Melbourne: Landsdowne Editions, 1978, s. 167–168. ISBN 0-7018-0690-7.

[pe-9] Guaiabero (Bolbopsittacus lunulatus). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-10-02]. (ang.).

[nest-10] Rosell II, N. T. B, Ocon, R., Mallari, C. S., & Mapua, I. (2007). Three nests of the Guaiabero Bolbopsittacus lunulatus. BirdingASIA 8: 74–76.

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]