Kwadrat (czasopismo)
Kwadrat – dwutygodnik społeczno-zawodowy, organ Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii NSZZ „Solidarność”, założony na podstawie uchwały I Zjazdu KKK PP NSZZ „Solidarność” w Szczecinie 31 stycznia 1981 roku.
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Pierwszy numer | |
| Ostatni numer | |
| Średni nakład |
45 000 egz. |
| Format |
A3 |
| Liczba stron |
16 |
Historia
edytujNumer pierwszy pisma o zasięgu ogólnokrajowym – w formacie A3, liczący 16 stron i w nakładzie 10 000 egzemplarzy – ukazał się 9 kwietnia 1981 roku z charakterystyczną, pionowo rozśrodkowaną winietą symbolizującą literę K. Na stronie tytułowej umieszczone było motto, którym był cytat z Kwiatów polskich Juliana Tuwima: „Niech prawo zawsze prawo znaczy, a sprawiedliwość – sprawiedliwość”[1].
Dwutygodnik redagowało kolegium w składzie: Leszek Sławiński (redaktor naczelny), Sławomir Majewski (dziennikarz), mecenas Roman Łyczywek (radca prawny), Barbara Owczarek[2] (p.o. sekretarza redakcji), Wojciech Chocianowicz, Wacław Rynko (fotoreporter) i Tadeusz Szumigraj[1]. W artykule wstępnym została objaśniona nazwa pisma: „Kwadrat to najczęściej używana miara poligraficzna, w której mieści się określona ilość nonparelu petitu i garmondu, ilość złożonych czcionek drukarskich wyznacza naszą pracę a co za tym idzie przekazuje ilość potrzebnych społeczeństwu słów”[3]. Drugi numer wyszedł w nakładzie 45 000 egzemplarzy[4][1]. Leszek Sławiński, który opracował główne założenia pisma i stworzył zespół redakcyjny, zrezygnował z funkcji redaktora naczelnego po wydaniu czterech numerów[5]. Pismo samofinansowało się[6]. Czasopismo było drukowane w Szczecińskich Zakładach Graficznych[7]. Redakcja mieściła się na terenie zakładów przy ul. Wojska Polskiego 128, a w lipcu 1981 przeniosła się do nowej siedziby przy ul. Małkowskiego 28[1].
Dwutygodnik społeczno-zawodowy – zgodnie z założeniami programowymi – podejmował nie tylko problemy środowiska poligrafów skupionych w NSZZ „Solidarność”, lecz także zagadnienia ogólnospołeczne, dotyczące codziennego życia mieszkańców miast i wsi w czasach PRL[1].
W okresie strajku czerwcowego 1981 roku, znanego jako „Dwa Dni Bez Prasy”, polegającego na odmowie składu, druku i kolportażu prasy komunistycznej, „Kwadrat” wyemitował jednodniówkę okolicznościową pod tytułem „Wesoły Strajkowicz”.
Z „Kwadratem” współpracowali stale lub okazjonalnie m.in.: Stefan Bratkowski[8], Teresa Remiszewska[2][9], Alicja Balińska, Robert Tomczak, Krzysztof Majewski, Zenon Henryk Dmochowski[10], Anna Przybyszowa, Bernard Bujnicki, Wojciech Chocianowicz[11], Helena Pilipiuk, Stefan Ancerewicz[9], Marzena Woźniak, Wanda Pudłowska-Gunia i wielu innych.
W grudniu 1981 roku, gdy wprowadzono stan wojenny, „Kwadrat” zawieszono, a redaktorów osadzono w obozach internowanych lub ścigano[12][13]. W kwietniu 1982 pismo ostatecznie zlikwidowano[1]. Ostatni, osiemnasty numer ukazał się w grudniu 1981 roku[14].
Redaktorzy naczelni
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Michał Ruczyński, Krajowa Komisja Koordynacyjna Pracowników Poligrafi i NSZZ „Solidarność” i dwutygodnik „Kwadrat”, [w:] Regionalny wymiar Solidarności 1980-1981, 2016, s. 198-204, ISBN 978-83-61336-74-7.
- ↑ a b Dziennikarze na zjeździe, „Kwadrat” (12), 16 września 1981, s. 4.
- ↑ Nasze pismo Kwadrat, „Kwadrat” (1), 9 kwietnia 1981, s. 1.
- ↑ Stopka redakcyjna, „Kwadrat : dwutygodnik społeczno-zawodowy Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii NSZZ” (2), 23 kwietnia 1981, s. 14.
- ↑ a b Dziękujemy... Kwadrat 1981 nr 4 s. 2
- ↑ Nie są to jeszcze czasy stabilizacji i spokoju „KWADRAT" rozmawia z HENRYKIEM STODOLNYM przewodniczącym KKKPP NSZZ „Solidarność", „Kwadrat” (8), 21 lipca 1981, s. 10-11.
- ↑ Kinga Specyalska, Przeciw kłamstwu, „Kwadrat” (11), 2 września 1981, s. 5.
- ↑ Stefan Bratkowski, List do współobywateli, „Kwadrat” (13), 30 września 1981, s. 3.
- ↑ a b Nasze wywiady, „Kwadrat” (12), 16 września 1981, s. 5.
- ↑ Zamiast dmuchać w żagle — empatyczniej pracować. Ze Stanisławem Kocjanem, sekretarzem Zarządu Regionu Pomorza Zachodniego NSZZ „Solidarność" rozmawia Zenon Henryk Dmochowski., „Kwadrat” (7), 6 lipca 1981, s. 15.
- ↑ Rotmistrz o Naczelnym Wodzu (Ze Stanisławem Strumphem Wojtkiewiczem rozmawia Wojciech Chocianowicz), „Kwadrat”, 6 lipca 1981, s. 11-12.
- ↑ Sławiński Leszek Jakub [online], Encyklopedia Solidarności [dostęp 2021-06-27] (pol.).
- ↑ Owczarek-Szubert Teresa Barbara [online], Encyklopedia Solidarności [dostęp 2021-06-27] (pol.).
- ↑ Kwadrat : dwutygodnik społeczno-zawodowy Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii NSZZ "Solidarność". 1981 nr 18, 1981 [dostęp 2021-06-27] (pol.).
- ↑ Stopka redakcyjna, „Kwadrat” (10), 19 sierpnia 1981, s. 15.