Kwasica ketonowa (ketokwasica cukrzycowa; DKA, z ang. diabetic ketoacidosis) – stan organizmu, w którym w celu produkcji energii następuje spalanie tłuszczów zamiast glukozy w wyniku czego dochodzi do nadmiernej produkcji ciał ketonowych, wywołujących kwasicę metaboliczną (nieoddechową).

Kwasica ketonowa
ketoacidosis diabetica
ilustracja

Mechanizm edytuj

Do spalania tłuszczów w miejsce glukozy dochodzi przy znacznym niedoborze lub braku insuliny – w takiej sytuacji cukier, mimo że krąży we krwi, nie może być przejęty przez komórki i użyty do szlaków metabolicznych. Zmniejszone stężenie insuliny skutkuje zarazem zwiększonym stężeniem glukagonu i adrenaliny – a w dalszej kolejności dochodzi do glukoneogenezy w wątrobie oraz zwiększenia lipolizy z produkcją ketonów (ciał ketonowych). Następuje utrata glukozy z moczem, diureza osmotyczna, odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe. Nieleczona kwasica ketonowa może doprowadzić do śpiączki i jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

Epidemiologia edytuj

Kwasica ketonowa może wystąpić w przebiegu cukrzycy każdego typu, ale najczęściej jest pierwszym objawem cukrzycy typu I. Chorują głównie ludzie młodzi, ale umierają z jej powodu ludzie w wieku podeszłym. Śmiertelność wynosi 5–10%.

Etiopatogeneza edytuj

Stany prowadzące do kwasicy ketonowej

  • cukrzyca
  • szeroko pojęty głód – wskutek niedożywienia, biegunki, wymiotów
  • alkohol

Czynniki wywołujące

Objawy edytuj

  • utrata łaknienia, nudności, wymioty, bóle brzucha
  • zapach acetonu z ust (zapach owoców/jabłek)
  • oddech Kussmaula
  • odwodnienie (suchość błon śluzowych i języka, utrata napięcia skóry) – poliuria i polidypsja
  • osłabienie, senność, utrata przytomności
  • zaburzenia świadomości
  • zaczerwienienie policzków – "rumieniec" kwasiczy
  • wysypka na ciele
  • ból w klatce piersiowej

Badania laboratoryjne

Leczenie edytuj

  • Insulinoterapia – tylko insulinami krótko działającymi
    • dożylny ciągły wlew insuliny za pomocą pompy infuzyjnej lub strzykawki automatycznej
    • bezpieczna szybkość obniżania glikemii została określona na 50 mg% na godzinę
    • początkowe wstrzyknięcie 0,1 j./kg mc./h
  • Wyrównanie zaburzeń kwasowo-zasadowych
    • podawanie dożylne 8,4% roztworu wodorowęglanu sodu rozcieńczonego płynami hipotonicznymi
    • podawać tylko przy pH <7,0 i przerwać, gdy osiągnie pH = 7,2
  • Wyrównanie niedoborów wodno-elektrolitowych
    • przetoczenie 5,5-6,5 l płynów i.v. – pod kontrolą OCŻ
    • przy obniżonym stężeniu potasu (<5,5 mmol/l i wydolnych nerkach) wlew KCl i.v.
  • Leczenie przyczyny wywołującej
  • Leczenie powikłań: wstrząsu, niewydolności nerek, DIC

Klasyfikacja ICD10 edytuj

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: E10.1 Kwasica ketonowa jako powikłanie cukrzycy typu I
ICD-10: E11.1 ... cukrzycy typu II
ICD-10: E12.1 ... cukrzycy związanej z niedożywieniem
ICD-10: E13.1 ... innej określonej cukrzycy
ICD-10: E14.1 ... nieokreślonej cukrzycy

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Aleksandar Jovanovic i inni, Stroke and diabetic ketoacidosis – some diagnostic and therapeutic considerations, „Vascular Health and Risk Management”, 10, 2014, s. 201–204, DOI10.2147/VHRM.S59593, ISSN 1176-6344, PMID24748799, PMCIDPMC3986295 [dostęp 2018-06-30].
  2. Baha M. Sibai, Oscar A. Viteri, Diabetic ketoacidosis in pregnancy, „Obstetrics and Gynecology”, 123 (1), 2014, s. 167–178, DOI10.1097/AOG.0000000000000060, ISSN 1873-233X, PMID24463678 [dostęp 2018-06-30].
  3. Georgia Noble-Bell, Alison Cox, Management of diabetic ketoacidosis in adults, „Nursing Times”, 110 (10), 2014, s. 14–17, ISSN 0954-7762, PMID24741880 [dostęp 2018-06-30].

Bibliografia edytuj