Lajos Áprily

węgierski poeta i prozaik

Lajos Áprily (właśc. Lajos Jékely, ur. 14 listopada 1887 w Brassó, zm. 6 sierpnia 1967 w Budapeszcie) – węgierski poeta, prozaik, tłumacz[1], ojciec poety i eseisty Zoltána Jékelyego[2].

Lajos Áprily
Jékely Lajos
Ilustracja
Lajos Áprily ok. 1920 r.
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1887
Brassó

Data i miejsce śmierci

6 sierpnia 1967
Budapeszt

Zawód, zajęcie

poeta, prozaik i tłumacz

podpis

Życiorys edytuj

Na świat przyszedł jako syn Jánosa Lajosa Jékelyego i Berty z d. Ziegler, pochodzącej z niemieckiej rodziny w Pilźnie[3]. Ukończył studia na Uniwersytecie w Kolosvárze[4] w 1909 r[3]., a następnie podjął pracę jako nauczyciel najpierw w Siedmiogrodzie, a od 1929 roku w Budapeszcie[4]. W 1943 został zmuszony do wykluczania ze swojej szkoły uczniów pochodzenia żydowskiego, co wpłynęło na jego decyzję przejścia na emeryturę[3].

Związek pisarza z Siedmiogrodem stał się inspiracją do pisania utworów literackich. Poezja Áprilyego stanowi między innymi opiewanie przyrody zamieszkiwanego przez twórcę regionu. Fundamentem w tworzeniu literatury były dla niego także motywy zaczerpnięte z mitologii greckiej[4][5] oraz z Biblii (Dym Abla)[6]. Dokonał przekładu Eugeniusza Oniegina Aleksandra Puszkina[5], a także dzieł Ibsena, Schillera, Hauptmanna, Turgieniewa, Lermontowa i Niekrasowa[7].

Tłumaczeniem twórczości Lajosa Áprilyego zaimowali się: Adam Bahdaj, Kazimiera Iłłakowiczówna, Stanisław Vincenz, Bohdan Zadura[7]. W 1943 wydany został w Budapeszcie "Wybór poezji" w polskiej wersji[8].

Twórczość[4] edytuj

  • Falusi elégia (Wiejska elegia; 1921);
  • Esti párbeszéd (Wieczorny dwugłos; 1923);
  • Rasmussen hajóján (W łodzi Rasmussena; 1926);
  • Idahegyi pásztorok (Pasterze z góry Ida; 1929);
  • Az aranymosó balladája (Ballada o poszukiwaczu złota; 1934);
  • A láthatatlan írás (Niewidzialne pismo; 1939);
  • Ábel füstje (Dym Abla; 1957);
  • Jelentés a völgyböl (Doniesienie z doliny; 1965).

Przypisy edytuj

  1. Lajos Áprily [online], TheFreeDictionary.com [dostęp 2022-05-16] (ang.).
  2. Jékely Zoltán, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-05-16].
  3. a b c Áprily Lajos | Petőfi Irodalmi Múzeum [online], pim.hu [dostęp 2022-05-16] (węg.).
  4. a b c d Áprily Lajos, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 13-14.
  5. a b Áprily Lajos, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-05-16].
  6. Áprily Lajos, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 13.
  7. a b Lajos Áprily, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 14.
  8. Lajos Áprily, Wybór poezji, Kazimiera Iłłakowiczówna (tłum.), Stanisław Vincenz, Adam Bahdaj, Budapeszt: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej, 1943.