Lasówka czarnogłowa

Lasówka czarnogłowa
	Setophaga striata
	(J. R. Forster, 1772)
	; Samiec (u góry) i samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	lasówki
Rodzaj	Setophaga
Gatunek	lasówka czarnogłowa
Synonimy
	Muscicapa striata J. R. Forster, 1772; Dendroica striata (J. R. Forster, 1772);
	Muscicapa striata J. R. Forster, 1772; Dendroica striata (J. R. Forster, 1772);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lasówka czarnogłowa^[4] (Setophaga striata) – gatunek małego ptaka z rodziny lasówek (Parulidae). Wędrowny, w sezonie lęgowym zamieszkuje północną część Ameryki Północnej, zimuje w północnej części Ameryki Południowej. Monotypowy (nie wyróżnia się podgatunków)^[2]^[5]. Bliski zagrożenia.

Morfologia edytuj

Długość ciała 12,5–15 cm. Rozpiętość skrzydeł 21–23 cm^[6]. Masa ciała 12–13 g^[6].

U samca czarna czapeczka kontrastuje z białymi policzkami. Grzbiet oliwkowoszary, w czarne kreski. Na skrajnych sterówkach białe partie. Spód ciała biały; na bokach szyi i ciała widać czarne kreski. U samicy czapka jest zielonkawa, brew jasna, grzbiet oliwkowoszary w ciemne kreski; spód ciała biały z żółtym nalotem. Dorosłe na jesień i młode przypominają samicę, lecz wierzch mają bardziej zielony, od spodu delikatne zielonożółte kreski. Nogi różowe lub żółte.

Zasięg, środowisko edytuj

W sezonie lęgowym zamieszkuje północne lasy, głównie świerkowo-jodłowe – w Kanadzie, na Alasce i w skrajnie północno-wschodnich USA. Zimę spędza w północnej części Ameryki Południowej, głównie w zachodniej Amazonii^[2], na wschód od Andów^[7]. Nieliczne osobniki zapuszczają się dalej na południe aż po wybrzeże południowo-wschodniej Brazylii i północno-wschodnią Argentynę^[2]. W trakcie migracji ptak ten może pokonać nawet 20 tysięcy km (łącznie w obie strony), co jest jednym z najlepszych wyników wśród śpiewających. Przeloty odbywają się nad Oceanem Atlantyckim; cztery osobniki wyposażone w nadajniki pokonały podczas trwającego non stop lotu nad oceanem od 2250 do 3400 km^[8].

Zachowanie edytuj

Wyprowadza zwykle jeden lęg w sezonie, sporadycznie dwa^[6]. Gniazdo buduje samica na świerku lub jodle, zwykle w pobliżu pnia, na wysokości 0,15–9 m nad ziemią. W zniesieniu 3–5 jaj koloru białawego do bladozielonego z brązowymi i fioletowymi plamami wokół szerszego końca. Inkubacja trwa 11–12 dni^[7], a zajmuje się nią samica^[6]. Oba ptaki z pary karmią pisklęta. Młode są w pełni opierzone po 8–10 dniach od wyklucia^[7].

Żywi się głównie pająkami, owadami i ich gąsienicami. Podczas jesiennej migracji zjada również owoce, w tym jagody wiciokrzewu, szkarłatki amerykańskiej i cisa^[7].

Status edytuj

IUCN od 2018 uznaje lasówkę czarnogłową za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 1988 klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Choć jest to jeden z liczniejszych gatunków w północnej części Ameryki Północnej (w 2016 liczebność populacji szacowano na 59 milionów dorosłych osobników^[3]), to jego liczebność szybko spada^[3]^[7].

Przypisy edytuj

↑ Setophaga striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Blackpoll Warbler (Dendroica striata). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-03)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Setophaga striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Parulidae Wetmore, Friedmann, Lincoln, Miller,AH, Peters,JL, van Rossem, Van Tyne & Zimmer,JT, 1947 (1831) - lasówki - New World wood warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-21].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World warblers, mitrospingid tanagers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d N. Bouglouan: Blackpoll Warbler. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Blackpoll Warbler Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
↑ Rekordowa migracja małego ptaka. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. Fundacja PAP, 2019-04-07. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Setophaga striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Blackpoll Warbler (Dendroica striata). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-03)]. (ang.).

[iucn-3] Setophaga striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Parulidae Wetmore, Friedmann, Lincoln, Miller,AH, Peters,JL, van Rossem, Van Tyne & Zimmer,JT, 1947 (1831) - lasówki - New World wood warblers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-21].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World warblers, mitrospingid tanagers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-21]. (ang.).

[oiseaux-6] N. Bouglouan: Blackpoll Warbler. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).

[aablh-7] Blackpoll Warbler Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).

[nauka-8] Rekordowa migracja małego ptaka. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. Fundacja PAP, 2019-04-07. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).

[4]

[2]

[5]

[1]

[3]

[6]

[7]

[8]