Legenda o ciosie w plecy
Legenda o ciosie w plecy (niem. ⓘDolchstoßlegende) – teoria spiskowa rozpowszechniona w niemieckich kręgach narodowych po 1918 roku, głosząca, że winę za przegraną I wojnę światową ponoszą socjaliści (rząd Eberta), którzy podpisali rozejm w Compiègne kończący wojnę.
Historia edytuj
Niemal do końca wojny cesarz niemiecki Wilhelm II Hohenzollern i generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego generał Erich Ludendorff wierzyli w zwycięstwo Niemiec[1]. Gdy w sierpniu 1918 roku Wielka Kwatera Główna armii niemieckiej zrozumiała, że zwycięstwo w wojnie było niemożliwe, zażądała od rządu Georga von Hertlinga wystąpienia z propozycją zawieszenia broni. Ta prośba spadła na Niemców oraz na niemiecką opinię publiczną jak grom z jasnego nieba i wywołała wstrząs. Do tej pory dowództwo utrzymywało, że dzięki poświęceniu narodu niemieckiego wygranie wojny wciąż było możliwe. Dowódcy systematycznie wprowadzali w błąd opinię publiczną o sytuacji na froncie, gdy tymczasem sytuacja była krytyczna[2]. Niemieckie społeczeństwo ponosiło wiele wyrzeczeń (między innymi reglamentacja towarów), ale władze cały czas utrzymywały, że sytuacja wojskowa i strategiczna była dużo lepsza niż w rzeczywistości, a zwycięstwo było na wyciągnięcie ręki[3]. Wielu niemieckich żołnierzy i cywilów żyło w przekonaniu, że chociaż w miarę trwania wojny ich życie było coraz cięższe, ich kraj był bliski zwycięstwa[4]. Wielu Niemców nie mogło pogodzić się z przegraną wojną i koniecznością kapitulacji, jeśli żołnierze wroga nie penetrują głęboko ich kraju. Tymczasem niemieckie wojska stacjonowały daleko od granic cesarstwa, czyli we Francji, Belgii, głęboko w Rosji i na Ukrainie[5]. W wojnie poległo około 2 milionów Niemców, a okazało się, że ich ofiara była daremna. Dodatkowo powszechnie wierzono, że wojna została wywołana przez koalicję Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii, aby naruszyć niemiecką potęgę oraz narzucić cywilizowanemu i kulturalnemu narodowi prymitywny materializm aliantów[6].
Winą o zdradę Niemiec i spowodowanie klęski wojennej obarczano głównie demokratów i socjalistów. Oskarżenie to zostało wykorzystane przez propagandę nazistowską, która za domniemane działania sabotażowe w dziedzinie polityki i gospodarki oskarżała niemieckich Żydów i inne narodowości. Celem ich działań miała być porażka Niemiec w I wojnie światowej. Według nazistów wydarzeniem, które bezpośrednio wiąże się z działaniem środowiska żydowskiego, była prośba o zawieszenie broni ze strony sztabu Armii Cesarstwa Niemieckiego na początku października 1918 roku, której bezpośrednią konsekwencją miało być podpisanie traktatu wersalskiego.
W Bawarii w kwietniu 1919 roku, w trakcie rewolucji listopadowej, została na krótko utworzona socjalistyczna Bawarska Republika Rad. Ponieważ większość jej kierownictwa było pochodzenia żydowskiego, spowodowało to wywołanie w narodzie niemieckim skojarzenia, że bolszewizm i judaizm były zasadniczo tym samym[7].
W Niemczech w latach 1918–1945 polityków prowadzących w 1918 roku negocjacje w sprawie kapitulacji i w efekcie obarczonych odpowiedzialnością za traktat zwano „listopadowymi zbrodniarzami”[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Erik Durschmied: Schyłek wielkich dynastii, 2003, s. 173–181.
- ↑ J. H. J. Andriessen: I wojna światowa w fotografiach, 2011, s. 522–551.
- ↑ Adrian Weale: SS Historia pisana na nowo, 2012, s. 23.
- ↑ Adrian Weale: SS Historia pisana na nowo, 2012, s. 17.
- ↑ Polityka: Pomocnik historyczny, wydanie specjalne 5/2013 Trzecia Rzesza 1933-1945, s. 12.
- ↑ Richard Overy: Trzecia Rzesza. Historia imperium, 2012, s. 13.
- ↑ Laurence Rees, serial dokumentalny The Nazis: A Warning from History, odc. 1. Helped into Power.
- ↑ Chris Cook, John Stevenson: Leksykon historii Europy XX wieku. 1900–2004, 2004, s. 404.
Bibliografia edytuj
- Rosa Sala Rose: Krytyczny słownik mitów i symboli nazizmu, Warszawa 2003, ISBN 83-04-01993-0.