Legio VI Victrix
Legio VI Victrix – rzymski legion sformowany w I wieku p.n.e. Uczestniczył on m.in. w walkach Oktawiana Augusta z Markiem Antoniuszem, a także w wojnie kantabryjskiej na terenie Półwyspu Iberyjskiego. W późniejszym okresie stacjonował w Brytanii. Około 25 r. p.n.e. został obdarzony przez Oktawiana tytułem "Victrix" – "Zwyciężający"[1]. Symbolem legionu był prawdopodobnie byk[2].
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie |
po 212 |
| Nazwa wyróżniająca |
Victrix |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
Klaudiusz Hieronimian |
| Działania zbrojne | |
| Wojna peruzyńska, Wojna kantabryjska | |
| Organizacja | |
| Numer |
VI |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk |
głównie piechota |
Historia edytuj
Początki edytuj
Legion został sformowany przez Oktawiana (późniejszego cesarza) w 41 roku p.n.e. Powstał on na wzór utworzonego w 52 r. p.n.e. przez Cezara Legio VI Ferrata. Już w pierwszym roku istnienia wziął udział w oblężeniu Peruzji w ramach wojny peruzyńskiej[2].
W kolejnych latach uczestniczył w kampanii przeciwko Sekstusowi Pompejuszowi, który zajął Sycylię. Był obecny, choć nie walczył, podczas bitwy pod Akcjum, która była rozstrzygającym starciem walk pomiędzy Oktawianem a Markiem Antoniuszem[2].
W Hispanii edytuj
Po roku 30 p.n.e. stacjonował w prowincji Hispania Tarraconensis na Półwyspie Iberyjskim. Tam brał udział w walkach Oktawiana przeciwko Kantabrom. Konflikt ten, zwany wojną kantabryjską, trwał w latach 25–13 p.n.e. Po wojnie legion pozostał w Hiszpanii na prawie wiek, zyskując przydomek Hispaniensis[2]. W roku 63 n.e. Legio X Gemina został przeniesiony do Carnuntum i tym samym VI Victrix został jedynym legionem w Leonie, wspieranym przez 2 ale i 3 kohorty[3].
Około 67 roku zaczęło narastać niezadowolenie z panowania cesarza Nerona, a popularność zyskiwał zarządca Hispanii Tarraconensis – Galba. W 68 roku VI Victrix obwołała go nowym cesarzem, jednak uzurpator pozostawił legion w Hiszpanii i ruszył do Rzymu z nowoutworzonym Legio VII Galbiana.
W Germanii edytuj
Zimą na przełomie 69 i 70 roku VI Victrix została skierowana nad Ren, gdzie miała stłumić powstanie Batawów, wywołane osłabieniem granicy po tym jak Witeliusz zabrał większość armii do Rzymu, by w ten sposób przejąć rządy z imperium[3][2]. Decydującą walkę stoczono pod Xanten, po której powstanie zostało stłumione[2].
VI Victrix pozostał w Germanii Inferior, wraz z legionami I Minervia, X Gemina oraz XXII Primigenia. W 89 roku uczestniczył w okolicach Moguncji w tłumieniu buntu wszczętego przez zarządcę prowincji Germania Superior, Lucjusza Antoniusza Saturnina. Został wówczas odznaczony wraz z pozostałymi uczestniczącymi w kampanii legionami tytułem Pia Fidelis Domitiana[2]. Podczas wojen z Dakami część żołnierzy VI Victrix została przeniesiona nad Dunaj, choć formalnie legion stacjonował w Xanten[2].
W Brytanii edytuj
W roku 122 cesarz Hadrian zabrał VI Victrix ze sobą do Brytanii. Legion brał udział we wznoszeniu Muru Hadriana na odcinku pomiędzy Pons Aelius (okolice obecnego Newcastle) i Luguvallium oraz mostu nad Tyne w pobliżu Newcastle. Bazą legionu stało się wówczas Eboracum. W latach 139–42 legion brał też udział we wznoszeniu Wału Antonina[2].
W latach 165-66 jednym z dowódców legionu był Publiusz Serwiusz Pertynaks, który przez krótki okres w 193 roku być cesarzem rzymskim. Po jego śmierci wybuchła wojna domowa pomiędzy kolejnymi pretendentami do tronu. W 196 roku w walkach wykorzystano również legiony z Brytanii, które zostały jednak pokonane pod Lyonem przez armię Septymiusza Sewera i pobite powróciły na wyspę[2]. Po powrocie musiały zmierzyć się z licznymi rebeliami przeciwko rzymskiej władzy. VI Victrix był zaangażowany z odbicie i odbudowę Eboracum i odbudowę zniszczonych sekcji Wału Hadriana[2].
W roku 208 do wciąż targanej niepokojami Brytanii przybył cesarz Septymiusz Sewer z zamiarem podbicia Szkocji. VI Victrix został przeniesiony do Carpow, gdzie stacjonował wraz z II Augusta. Po niepowodzeniu kampanii szkockiej pozostał w Eboracum. W 306 roku, kiedy w Eboracum zmarł cesarz Konstancjusz Chlorus, żołnierze VI legionu obwołali kolejnym cesarzem jego syna Konstantyna[2].
Legion wciąż istniał pod koniec VI wieku. Podczas panowania Honoriusza w 402 roku powrócił być może z Brytanii na kontynent na rozkaz Stylichona[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Stephen Dando-Collins, "Legiony Cezara", DODATEK A, LEGIONY RZYMSKIE 30 r. p.n.e. – 233 r. n.e., Legiony augustiańskie, Warszawa, Bellona 2009.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Legio VI Victrix - Livius [online], www.livius.org [dostęp 2023-06-16].
- ↑ a b Angel Morillo, Victorino García-Marcos, Legio VII Gemina and its Flavian fortress at León, „Journal of Roman Archaeology”, 16, 2003, s. 275–286, DOI: 10.1017/S1047759400013106, ISSN 1047-7594 [dostęp 2023-06-16] (ang.).
Bibliografia edytuj
- Stephen Dando-Collins, "Legiony Cezara", Bellona 2009