Wikipedia

Lenek stoziarn

Lenek stoziarn (Radiola linoides Roth, właśc. Linum radiola L.[4]) – gatunek roślin z rodziny lnowatych (Linaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj lenek (Radiola). Występuje na rozległych obszarach Europy, na Bliskim Wschodzie i w górach afrykańskich (najdalej na południe sięgając Malawi)[3][5]. W Polsce występuje w rozproszeniu na terenie całego kraju[6].

Lenek stoziarn
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

lnowate

Rodzaj

lenek

Gatunek

lenek stoziarn

Nazwa systematyczna
Radiola linoides Roth
Tent. fl. germ. 2(1):199. 1789[3]
Synonimy
  • Linum radiola L.
  • Millegrana radiola (L.) Druce
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Morfologia edytuj

 
Kwiatostan
 
Morfologia
Pokrój
Drobne rośliny jednoroczne, do 6 cm wysokości, rozpościerające się, rozgałęziające się widlasto, nagie, często od dołu czerwono nabiegłe[5].
Liście
Naprzeciwległe, siedzące, jajowate, 1-nerwowe[5], do 2 mm długości[7].
Kwiaty
Zebrane w szczytowych, regularnie widlasto rozgałęzionych kwiatostanach. Kwiaty drobne, czterokrotne, do 1,5 mm długości. Szypułki proste, cienkie. Płatki korony białe, nie dłuższe od trwałych działek kielicha. Pręcików 4, zrosłych z płatkami w krótką rurkę. Zalążnia 4-komorowa zwieńczona jest czterema wolnymi szyjkami słupka zwieńczonymi główkowatymi znamionami[7][5].
Owoc
Czterokomorowa torebka zawierająca w każdej komorze dwa nasiona, otwierająca się ośmioma łatkami[5].

Systematyka edytuj

Synonimy taksonomiczne rodzaju Radiola[8]

Linodes O. Kuntze, Millegrana Adanson

Pozycja systematyczna według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z ośmiu rodzajów tradycyjnie wyróżnianych w obrębie podrodziny Linoideae w obrębie rodziny lnowate (Linaceae)[9]. Rodzaj należy do grupy wraz jeszcze z trzema innymi (Hesperolinon, Sclerolinon, Clioccoca), które zagnieżdżone są w jednym w dwóch kladów, na jakie dzieli się rodzaj len Linum, w jego tradycyjnym ujęciu[10][11][12]. W tej sytuacji postulowane jest włączenie tego (i innych wymienionych) rodzaju do Linum[12][4]. W bazie taksonomicznej Plants of the World Online rodzaj zachowuje wciąż jeszcze odrębność[13].

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna. Rośnie w wilgotnych, piaszczystych miejscach. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Gatunek charakterystyczny związku Radiolion linoidis[14].

Zagrożenia i ochrona edytuj

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016)[15][16] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU).

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-22] (ang.).
  3. ↑ a b Taxon: Radiola linoides Roth. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
  4. ↑ a b Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105. 
  5. ↑ a b c d e Radiola. [w:] Gateway to African Plants [on-line]. [dostęp 2014-04-23].
  6. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  7. ↑ a b Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  8. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
  9. ↑ Family: Linaceae. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
  10. ↑ Joshua McDill, Miriam Repplinger, Beryl B. Simpson, The Phylogeny of Linum and Linaceae Subfamily Linoideae, with Implications for Their Systematics, Biogeography, and Evolution of Heterostyly, „Systematic Botany”, 34 (2), 2009, s. 386-405, DOI: 10.1600/036364409788606244.
  11. ↑ JOSHUA R. McDILL, BERYL B. SIMPSON, Molecular phylogenetics of Linaceae with complete generic sampling and data from two plastid genes, „Botanical Journal of the Linnean Society”, 165 (1), 2011, s. 64–83, DOI: 10.1111/j.1095-8339.2010.01096.x.
  12. ↑ a b Alejandra Villalvazo-Hernánde, Mireya Burgos-Hernández, Dolores González, Phylogenetic Analysis and Flower Color Evolution of the Subfamily Linoideae (Linaceae), „Plants”, 11 (12), 2022, s. 1579, DOI: 10.3390/plants11121579.
  13. ↑ Radiola Hill. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-01].
  14. ↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
  15. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  16. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lenek_stoziarn&oldid=72327557”