Leokadia Mikołajków
Leokadia Mikołajków z domu Wawrzykowska (ur. 9 grudnia 1906[1], zm. 31 stycznia 2004[2]) – polska dyplomowana pielęgniarka, higienistka, prekursorka ruchu Czerwonego Krzyża w Dębicy, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. Przez blisko 2 lata ukrywała 13 osób przez Zagładą.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pielęgniarka, higienistka |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Od 1930 r. Leokadia Mikołajków mieszkała razem z mężem Aleksandrem w Dębicy pod adresem Kościuszki 248. Będąc z zawodu pielęgniarką, działała społecznie w Polskim Czerwonym Krzyżu. Na prośbę Efraima Reicha od lipca 1942 r. wspólnie z małżonkiem ukrywała rodzinę Reich przed wysiedleniem z getta. Kryjówka znajdowała się w piwnicy rodziny Mikołajkowów. Jednocześnie dom ten sąsiadował z siedzibą Gestapo. Po zakończeniu akcji likwidacyjnej i przeorganizowaniu getta na obóz pracy, ukrywana rodzina Reich opuściła schronienie, a Mikołajkowowie kontynuowali udzielanie im pomocy przez wysyłanie paczek z prowiantem i lekarstwami za pośrednictwem synów, Leszka i Andrzeja Mikołajkowów. Przed następną akcją likwidacyjną Mikołajkowowie powiadomili rodzinę Reich o zbliżającym się niebezpieczeństwie i udzielili im schronienia na strychu przez 9 miesięcy. Trwało to do czasu, gdy Gestapo zarekwirowało garaż rodziny na własne potrzeby latem 1943 r. Wówczas ze względów bezpieczeństwa kryjówkę przeniesiono do domu Józefa Kurzyny. Leokadia i jej rodzina udzielała pomocy Reichom do zajęcia Dębicy przez Armię Czerwoną 20 sierpnia 1944 r. Łącznie Leokadia Mikołajków uratowała przed zagładą 13 osób[1][3][4][5][6].
Ukrywane osoby wyemigrowały z Polski. Przesyłali rodzinie Mikołajkowów paczki pomocowe od momentu znalezienia się w Austrii w obozie przejściowym dla przesiedleńców i kontynuowali po emigracji do USA. Efraim Reich stał się rabinem w nowojorskim Brooklynie[3].
29 stycznia 1980 r. Instytut Jad Waszem uznał Leokadię Mikołajków za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata. Razem z nią uhonorowany został jej małżonek, Aleksander Mikołajków. Ich synowie, Leszek i Andrzej zostali odznaczeni 25 lipca 1989 r.[1]
Leokadia Mikołajków zmarła 31 stycznia 2004 r.[1]
Nawiązania w kulturze edytuj
Historia rodziny Mikołajkowów została przedstawiona w filmie dokumentalnym "Druga Prawda" Jany Wright i Anety Naszyńskiej[7]. W 2013 r. ukazała się książka Zbigniewa Szurka "Rodzina Mikołajkowów (próba biografii). Ofiarność. Odwaga. Poświęcenie" oparta na historii niesienia pomocy społeczności żydowskiej przez rodzinę Mikołajkowów[8].
Miejsca pamięci edytuj
3 czerwca 2006 r. na miejscu dawnego domu rodziny Mikołajkowów w Dębicy został utworzony skwer poświęcony ich pamięci[9][10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Julia Chimiak, Historia rodziny Mikołajkowów. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, styczeń 2011 [dostęp 2020-12-11].
- ↑ -, Mikołajków Leokadia data śmierci 31.01.2004 » Zmarły « www.nekrologi-baza.pl [online] [dostęp 2020-12-23] (pol.).
- ↑ a b 40. rocznica przyznania tytułu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata Leokadii i Aleksandrowi Mikołajków - ziemiadebicka.pl [online], ziemiadebicka.pl, 29 stycznia 2020 [dostęp 2020-12-18] (pol.).
- ↑ Rodzina Mikołajkowów [online], muzeumulmow.pl [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Julia Chimiak, Historia rodziny Mikołajkowów. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, styczeń 2011 [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Dembitz, Poland (Addendum) [online], www.jewishgen.org [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Wysłuchać Karskiego [online], Londynek.net [dostęp 2020-12-18] (pol.).
- ↑ Spis książek dostępnych w Bibliotece w Dębicy [online], muzeumwdebicy.pl [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Dębica - skwer rodziny Mikołajkowów [online], www.miejscapamiecinarodowej.pl [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Instytut Gość Media, Jeden z wielkich [online], tarnow.gosc.pl, 12 stycznia 2017 [dostęp 2020-12-18].