Leon Białkowski
Leon Ignacy Białkowski (ur. 1 lutego 1885 w Pasynkach[1], zm. 22 stycznia 1952 w Lublinie) – polski historyk, archiwista, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 lutego 1885 |
| Data i miejsce śmierci |
22 stycznia 1952 |
| Profesor | |
| Specjalność: historia | |
| Doktorat |
1910 |
| Profesura |
1929 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Poznański |
| Uczelnia |
Katolicki Uniwersytet Lubelski |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny szlacheckiej, był synem Bolesława[1] (zm. 1899) i Zofii z Lewalt-Jezierskich[1] (zm. 1889). Nauki początkowe odebrał w domu rodzinnym matki w Mołczanach, następnie od 1895 do 1904 uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Żytomierzu, w którym uzyskał maturę. W latach 1904–1905 studiował prawo na uniwersytecie w Kijowie, 1905–1910 historię na Uniwersytecie Jagiellońskim, 1910–1911 historię na uniwersytecie w Paryżu. Miał opinię studenta skoncentrowanego wyłącznie na nauce; nie uczestniczył w życiu towarzyskim i politycznym. W 1910 na UJ obronił doktorat (praca Ziemia Sandecka pod kierunkiem Stanisława Krzyżanowskiego).
W 1914 został docentem w Zakładzie Historii Rusi w Polskim Kolegium Uniwersyteckim w Kijowie; w 1919 przeniósł się do Kalisza, gdzie w 1920 objął kierownictwo miejscowego Archiwum Państwowego, następnie w latach 1921–1926 pracował w Archiwum Państwowym w Poznaniu. W latach 1924–1926 prowadził wykłady z historii średniowiecznej Rosji na Uniwersytecie Poznańskim i był docentem w Seminarium Historii Wschodniej Europy. Od 1926 do wybuchu II wojny światowej kierował Archiwum Państwowym w Lublinie; w tym samym roku został profesorem nadzwyczajnym KUL oraz kierownikiem Katedry Historii Średniowiecznej Polski tej uczelni. Profesorem zwyczajnym był od 1929. Wykładał na KUL historię Polski XV–XVII wieku, w latach 1930–1933 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego. W latach 1933–1938 był prorektorem KUL[1].
W pracy naukowej zajmował się nowożytną historią Polski, archiwistyką, genealogią oraz dziejami Lublina. Analizował m.in. stosunki gospodarcze, prawne i kulturalne Ziemi Sądeckiej w I połowie XVI wieku; opracował dzieje społeczne i gospodarcze Podola. Przygotował do druku wiele materiałów z dziejów Lublina, m.in. mandaty króla Kazimierza IV Jagiellończyka. Od 1947 wchodził w skład Rady Redakcyjnej Polskiego Słownika Biograficznego. Opublikował łącznie ponad 150 prac naukowych, m.in.:
- Rozważania o potrzebie badania przeszłości człowieka (1905)
- Z przeszłości Szarogrodczyzny[2], „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne” 18.1 (1907), s. 549–554
- Podole w XVI wieku (1920)[1]
- Szkice z życia Wielkopolski w XVII wieku (1925)[1]
- Wilkierze XV-XVII w.[3] (1928)
- Lubelska księga podkomorska XV wieku (1934)[1]
- Lublin na starych szlakach handlowych, „Pamiętnik Lubelski” 3 (1937), s. 288–293
- Początki dziejowe Słowiańszczyzny wschodniej[4], „Roczniki Humanistyczne” 1 (1949), s. 9–16
- Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z 1409 roku (1952)
W 1949 został członkiem korespondentem PAU; od 1927 był członkiem Komisji Historycznej tej akademii. Należał również m.in. do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, Towarzystwa Naukowego KUL (członek Zarządu, przewodniczący Wydziału Historyczno-Filozoficznego), Lubelskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Materiały archiwalne Leona Białkowskiego znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-3[5].
W 1910 ożenił się z Wandą Lucją Ulatowską[1]. Zmarł w Lublinie. Został pochowany na Cmentarzu przy ul. Lipowej.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 sierpnia 1946)[7]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe: na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 39.
- ↑ „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne” 18.1 (1907).
- ↑ Wilkierze XV-XVII w.
- ↑ Początki dziejowe Słowiańszczyzny wschodniej.
- ↑ Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 2023-12-06].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu archiwalnem i naukowem”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 52, poz. 366 „za zasługi na polu działalności oświatowej i kulturalnej”.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Wiśniewski, Słownik Biograficzny Miasta Lublina, pod redakcją Tadeusza Radzika, Adama A. Witusika i Jana Ziółka, Tom drugi, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1996, s. 26.
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J, Wrocław 1983.
- Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa 1988, s. 37–39.