Leon Mitkiewicz-Żołłtek
Leon Mitkiewicz-Żółłtek (ur. 20 lutego 1896 w Zambrowie, zm. 12 grudnia 1972 w Andes) – pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego.
| |
 pułkownik dyplomowany kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 lutego 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1915–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
Centrum Wyszkolenia Kawalerii |
| Stanowiska |
wykładowca |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 20 lutego 1896 w Zambrowie, w rodzinie Jana Michała Żółłtek-Mitkiewicza h. Prus III i Aleksandry z Kozłowskich h. Jastrzębiec. W 1915 ukończył gimnazjum realne w Białymstoku. Podczas I wojny światowej powołany do Armii Imperium Rosyjskiego, ukończył szkołę kawalerii w Jelizawietgradzie. Pełnił służbę w 4 pułku Huzarów Mariampolskich. W listopadzie 1917 zaczął służbę w I Korpusie Polskim gen. Dowbora Muśnickiego w 2 Pułku Ułanów w Mińsku Litewskim.
W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był oficerem sztabu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 183. lokatą w korpusie oficerów jazdy. W 1923 był szefem sztabu IV Brygady Jazdy w Suwałkach[1]. Następnie pełnił służbę w Biurze Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie na stanowisku referenta. Od 3 listopada 1924 do 15 października 1925 był słuchaczem IV Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 12 kwietnia 1927 został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 36. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[2]. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego[3] został przeniesiony do Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu[4], która 1 czerwca 1928 została przeformowana w Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Następnie powrócił do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze wykładowcy. 6 lipca 1929 roku został przeniesiony z 2 pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach do 7 pułku Ułanów Lubelskich w Mińsku Mazowieckim na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[5]. Awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku w korpusie oficerów kawalerii. 20 września 1930 roku otrzymał przeniesienie do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[6]. W wyniku doskonałych opinii z dniem 1 kwietnia 1932 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich w Starogardzie Gdańskim[7]. 26 stycznia 1935 Prezydent RP nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 3. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Razem z nim stopień pułkownika otrzymało tylko dwóch oficerów kawalerii: Witold Dzierżykraj-Morawski (lok. 1) i Edmund Heldut-Tarnasiewicz (lok. 2)[8].
W 1936 wyznaczony na stanowisko I oficera sztabu Inspektora Armii gen. dyw. Leona Berbeckiego. Wiosną 1938 po przywróceniu stosunków dyplomatycznych z Litwą został attaché wojskowym w Kownie[9]. W połowie października 1939 wraz z całym personelem ambasady opuszcza Litwę na znak protestu wobec układu litewsko-sowieckiego w wyniku którego sowieci przekazali Litwie część terytorium polskiego wraz z Wilnem.
Po upadku Francji został w 1940 szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza[10]. Następnie awansował na stanowisko zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza. 10 czerwca 1942 Naczelny Wódz, generał broni Władysław Sikorski wyznaczył go na stanowisko zastępcy dowódcy 1 Dywizji Pancernej. Obowiązki zastępcy generała brygady Stanisława Maczka objął 26 czerwca 1942[11]. 22 stycznia Naczelny Wódz wyznaczył go polskim przedstawicielem w Połączonym Sztabie Sojuszniczym (ang. Combined Allied Staff) przy Połączonym Komitecie Szefów Sztabów (ang. Combined Chief of Staff) w Waszyngtonie w randze zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza[12].
Po zakończeniu wojny pozostał w USA, gdzie utrzymywał się z prowadzenia wiejskiego pensjonatu. Działał w Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów i współpracował z Radiem Wolna Europa. Jest autorem kilku książek opisujących dzieje Wojska Polskiego a także przedstawiających wspomnienia z różnych okresów służby.
Żonaty z Grażyną Stefanią z Olechno-Huszczów, której dedykował swoje Wspomnienia kowieńskie[13].
Publikacje edytuj
Książki
- „Taktyka. Wykłady w Centrum Wyszkolenia Kawalerii” t. 1,2,3 - Grudziądz 1927–1929;
- „Bitwa zimowa na Mazurach 6-12.II.1915" - Warszawa 1936;
- „Kawaleria samodzielna Rzeczypospolitej Polskiej w wojnie 1939" - Toronto 1964;
- „Z generałem Sikorskim na obczyźnie” - Instytut Literacki Paryż 1968
- „W Najwyższym Sztabie Zachodnich Aliantów 1943–1945" - Londyn 1971;
- „W Wojsku Polskim 1917–1921" - Londyn 1976
- „Wspomnienia kowieńskie 1938–1939" - Wydawnictwo Bellona - Warszawa 1990;
Artykuły
- „Powstanie Warszawskie” - „Zeszyty Historyczne” nr 1, Paryż 1962;
- „Z paryskiej 'Reginy' do londyńskiego 'Rubensa'” - „Zeszyty Historyczne” nr 3, Paryż 1963;
- „Przedwrześniowe wojsko polskie w krzywym zwierciadle” - „Zeszyty Historyczne” nr 8, Paryż 1965;
- „Legendomania p. T. Katelbacha” - „Zeszyty Historyczne” nr 9, Paryż 1966;
- „Preliminaria powstania zbrojnego AK (1)” - „Horyzonty” nr 131, Paryż 1967;
- „Preliminaria powstania zbrojnego AK (2)” - „Horyzonty” nr 132, Paryż 1967;
- „Smutne post-factum” - „Zeszyty Historyczne” nr 13, Paryż 1968;
- „Placówka „Star” - „Zeszyty Historyczne” nr 17, Paryż 1970;
- „Rozbite pułki... stracone sztandary. Ostatnie wspomnienia gen. Bortnowskiego” - „Nowy Świat” nr 19, Nowy Jork 1970;
- „Napastliwe komentarze” - „Zeszyty Historyczne” nr 19, Paryż 1971;
- „Likwidacja Polskiej Misji Wojskowej w USA w 1945 roku” - „Zeszyty Historyczne” nr 21, Paryż 1972;
- „List do Redaktora” - „Zeszyty Historyczne” nr 21, Paryż 1972;
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[14]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[15]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik oficerski 1923 s. 92, 603, 679 i Rocznik oficerski 1924 s. 545, 602 figuruje jako Leon Mitkiewicz-Żółłtek. Do czasu objęcia dowództwa 2 Pułku Szwoleżerów pozostawał na ewidencji 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach i występował w jego barwach. W 1924 termin "jazda" został zastąpiony terminem "kawaleria".
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 13 z 20.04.1927 r. s. 119 wymieniony jako Leon Mitkiewicz-Żółłtek.
- ↑ 22 grudnia 1928 Minister Spraw Wojskowych zmienił dotychczasową nazwę "Sztab Generalny" na "Sztab Główny" oraz tytuł "Oficer Sztabu Generalnego" na "Oficer dyplomowany".
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 106 z 15.10.1925 r. s. 51 wymieniony jako rtm. SG Leon Mitkiewicz-Żołłtek, natomiast w Roczniku oficerskim z 1928 s. 329 i 342 figuruje już jako Leon Mitkiewicz-Żółtek.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 192.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 297.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 236. Rocznik oficerski 1932 s. 142 i 626 ponownie figuruje jako Leon Mitkiewicz-Żółłtek.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 26.01.1935 r. s. 1 wymieniony jako Leon Mitkiewicz-Żółłtek.
- ↑ Leon Mitkiewicz-Żołłtek. „Wschód”. Nr 83, s. 2, 10 maja 1938.
- ↑ Andrzej Pepłoński Zarys rozwoju organizacyjnego polskiego wywiadu wojskowego w latach 1914-1945, w: Słupskie Studia Historyczne nr 8 (2000)
- ↑ Juliusz S. Tym, 1. Dywizja Pancerna ... s. 130-131. Autor utrzymuje, że "nominacja płk. Mitkiewicza w dużej mierze była efektem narastającej różnicy zdań pomiędzy nim a szefem Sztabu Naczelnego Wodza, generałem brygady Tadeusza Klimeckiego".
- ↑ Juliusz S. Tym, 1. Dywizja Pancerna ... s. 155-156.
- ↑ Leon Mitkiewicz, Wspomnienia kowieńskie 1938-1939 s. 5.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia edytuj
- Roczniki oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
- Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
- Leon Mitkiewicz, Wspomnienia kowieńskie 1938–1939, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990, ISBN 83-11-07869-6, OCLC 830063151.
- Juliusz S. Tym, 1. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolenie, Wydawnictwo ZP Grupa Sp. z o.o., ISBN 978-83-61529-27-9.
Linki zewnętrzne edytuj
- Archiwum Pułkownika Leona Mitkiewicza w zbiorach Instytutu Piłsudskiego.. pilsudski.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-23)].