Wikipedia

Leon Strehl

oficer Wojska Polskiego

Leon Kazimierz Strehl, ps. „Feliks” (ur. 6 sierpnia 1891 w Czarnoszycach[1], niem. Bergelau, w pow. człuchowskim, zm. 1 września 1960 w Warszawie) – doktor medycyny, uczestnik I i II wojny światowej oraz powstań: wielkopolskiego, III śląskiego i warszawskiego, pułkownik lekarz Wojska Polskiego i Armii Krajowej.

Leon Kazimierz Strehl
Feliks
Ilustracja
ppłk dr Leon Strehl (1931)
pułkownik lekarz pułkownik lekarz
Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1891
Czarnoszyce

Data i miejsce śmierci

1 września 1960
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1960

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie
Armia Krajowa
ludowe Wojsko Polskie

Formacja

Armia Wielkopolska

Jednostki

11 Pułk Strzelców Wielkopolskich,
Okręg Korpusu Nr VIII,
Okręg Korpusu Nr I,
Armia Warszawa

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
powstanie wielkopolskie,
wojna polsko-bolszewicka,
III powstanie śląskie,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa PCK II stopnia

Życiorys edytuj

Był synem Władysława i Kazimiery z Czarlińskich, urodził się w majątku, w ówczesnym zaborze pruskim. Szkołę podstawową i gimnazjum ukończył w Poznaniu, świadectwo dojrzałości otrzymał w 1911. Podczas nauki w gimnazjum należał do Towarzystwa Tomasza Zana i w 1909 był jego przewodniczącym na terenie Poznania. Od 1911 studiował medycynę na uniwersytetach w Monachium, Berlinie i Lipsku. W czasie studiów był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet” i działał w tajnych organizacjach wojskowych studentów polskich.

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego, w charakterze podlekarza w szpitalach polowych, m.in. w czasie bitwy pod Verdun.

W latach 1918–1919 kontynuował studia medyczne w Berlinie, ale dyplom uzyskał w 1919 na Uniwersytecie Warszawskim. Od stycznia 1919 brał udział w powstaniu wielkopolskim jako lekarz 11 pułku strzelców wielkopolskich. Po uzyskaniu dyplomu wstąpił do wojska polskiego do służby sanitarnej. Brał udział w III powstaniu śląskim na odcinku Kluczbork. Za swój udział został odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych, również został awansowany do stopnia majora[2]. W 1923 dostał dyplom doktora nauk medycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

W latach 1923–1928 pełnił służbę w Szefostwie Sanitarnym Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu, pozostając na ewidencji VII batalionu sanitarnego. Następnie wykonywał praktykę lekarską w 7 Szpitalu Okręgowym w Poznaniu. W 1934 był szefem sanitarnym Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu, a wkrótce przed początkiem II wojny światowej był szefem sanitarnym Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie.

7 września 1939 został powołany na szefa sanitarnego Armii „Warszawa”. 28 września 1939 wraz z generałem Kutrzebą i prezydentem miasta Starzyńskim wszedł w skład delegacji, która prowadziła rokowania z Niemcami w sprawie kapitulacji Warszawy[3]. W kwietniu 1940 Polski Wojskowy Okręgowy Szpital nr 5 – Szpital Ujazdowski (w Warszawie) otrzymał status Szpitala Miejskiego, a jego dyrektorem został płk dr Leon Strehl[4][5].

 
Płk dr Leon Strehl i personel szpitala wojskowego polskich jeńców wojennych w Zeithain, wracający do Polski (16 maja 1945)

W marcu 1944 mianowano go na funkcję szefa sanitarnego Komendy Głównej AK. W czasie powstania działał głównie na terenie śródmieścia. Organizował ewakuację Szpitala Maltańskiego z ul. Senatorskiej[6]. Brał udział w rokowaniach kapitulacyjnych, starając się o jak najlepsze warunki dla ewakuacji rannych. Sam pojechał drugim transportem do obozu Stalag IVB/Z Zeithain w Saksonii, wioząc całe instalacje sali operacyjnej i zapasy materiałów medycznych[7]. W Zeithain był polskim dowódcą. Po oswobodzeniu obozu przez wojska sowieckie, dalej prowadził szpital jako oddział Gospitala Leontiewa. Rannych i chorych przewieziono stopniowo do szpitali w Polsce[7].

 
Grób Leona Strehla na Powązkach Wojskowych w Warszawie
 
Głaz upamiętniający Leona Strehla na skwerze jego imienia

Po powrocie do Polski w sierpniu 1945, Polski Czerwony Krzyż powierzył mu dyrekcję Szpitala PCK. 18 marca 1946 na mocy rozkazu Ministerstwo Obrony Narodowej powrócił do służby czynnej na stanowisku szefa lecznictwa Służby Zdrowia MON. W wieku 60 lat odszedł na stan spoczynku, ale dalej służył swoimi radami w Zarządzie Głównym PCK.

Zmarł 1 września 1960 i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B II 28-9-5)[8].

Awanse służbowe edytuj

  • major – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 145 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych
  • podpułkownik – 23 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 12 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy
  • pułkownik – 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 2 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

W śródmieściu, w rejonie ulic: Jazdów, Johna Lennona i al. Armii Ludowej, znajduje się skwer płk. dr. Leona Strehla z kamieniem pamiątkowym[13].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Eligiusz Tomkowiak: Antoni Czubiński (red.), Bogusław Polak (red.): Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, s. 346–347. ISBN 83-7177-014-6.
  2. ↑ „Żołnierz Wolności” wyd. 14.12.1980 – biografia dr Strehla.
  3. ↑ pertraktacja o kapitulację w 1939.
  4. ↑ Muzeum Historii Medycyny – Dziedzictwo służby zdrowia. gazetalekarska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]..
  5. ↑ Szpital Ujazdowski. [w:] Portal Szpitale Polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-02-01].
  6. ↑ Szpital Maltański. [w:] Portal Szpitale Polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-01-29].
  7. ↑ a b Stanisław Iwankiewicz: Polski Szpital Wojskowy w Zeithain. [w:] Miesięcznik informacyjny AM we Wrocławiu, rok X, nr 2 (82) [on-line]. AM we Wrocławiu, listopad 2003. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-02)]. (pol.).
  8. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  9. ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 510.
  10. ↑ M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335).
  11. ↑ M.P. z 1928 r. nr 296, poz. 727 „za wybitne zasługi, położone w powstaniu wielkopolskim”.
  12. ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 12.
  13. ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 106. ISBN 83-912463-4-5.

Bibliografia edytuj

  • Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932.
  • Stanisław Konopka, Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok, Biuro Propagandy Polskiej Medycyny przy Naczelnej Izbie Lekarskiej, Warszawa 1936.
  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 167–168. ISBN 83-211-0758-3.
  • Andrzej Danysz: Służba sanitarna w powstaniu warszawskim. [w:] Medycyna. Dydaktyka. Wychowanie [on-line]. Akademia Medyczna w Warszawie, październik 2004. s. 14–17. [dostęp 2013-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leon_Strehl&oldid=73150840”