Leszczynowiec

Leszczynowiec
	; Leszczynowiec kłosowy w czasie kwitnienia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	oczarowate
Rodzaj	leszczynowiec
	Nazwa systematyczna
	Corylopsis Siebold et. Zucc.; Fl. Japon. 1: 45. 1836-1838
	Typ nomenklatoryczny
	Corylopsis spicata Siebold et Zucc.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leszczynowiec (Corylopsis) – rodzaj roślin z rodziny oczarowatych. Obejmuje od 24^[4] do ok. 29 gatunków^[5]. 20 z nich jest endemitami Chin^[5], a zasięg całego rodzaju obejmuje w Azji obszar od Bhutanu, poprzez północno-wschodnie Indie, Mjanmę, po Półwysep Koreański i Japonię^[4]. Są to szybko rosnące krzewy i niskie drzewa rosnące w lasach i na ich skrajach, w zaroślach, często na górskich zboczach^[6].

Wiele gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, zwłaszcza leszczynowiec kłosowy i skąpokwiatowy^[7]. Ozdobne są zwłaszcza wiosną w czasie kwitnienia i jesienią w czasie przebarwiania się liści^[6]. W Polsce rośliny te spotykane są głównie w kolekcjach botanicznych^[8].

Morfologia edytuj

Pokrój: Krzewy o pokroju podobnym do leszczyny pospolitej oraz niewielkie drzewa osiągające do 10 m wysokości. Pokrój gęsty lub luźny, pędy zwykle rozłożyste, rzadziej prosto wzniesione^[8]. Pędy zwykle owłosione gwiazdkowatymi włoskami^[5].
Liście: Ulistnienie naprzeciwległe, liście opadające na zimę, pojedyncze, jajowate, eliptyczne lub okrągłe, czasami niesymetryczne, o brzegach zatokowo piłkowanych, przy czym ząbki zakończone są ościstymi wyrostkami. Górna strona liści naga, spodnia zwykle sina, czasem z włoskami, głównie na nerwach, również ogonki liściowe bywają owłosione^[8].
Kwiaty: Promieniste, 5-krotne, obupłciowe, żółte, zebrane w zwisające grona lub kłosy. Wydzielają słaby zapach, mają miodniki i podkwiatki^[8]. Działki kielicha w liczbie 5, są trwałe lub odpadające. Płatki korony zaokrąglone lub jajowate. Pręcików jest 5, o cienkich nitkach, czasem towarzyszy im od 1 do 5 prątniczków. Zalążnia różnie położona – od górnej do dolnej, z trzema zalążkami w każdej z dwóch komór, z czego dwa są płonne. Szyjka słupka długa lub krótka, zwieńczona główkowatym znamieniem^[5].
Owoce: Zdrewniałe torebki, po dojrzeniu gwałtownie pękające dwoma klapami zakończonymi ościstymi wyrostkami. Owłosione lub nagie. W każdej z dwóch komór znajdują się pojedyncze, czarne, bardzo twarde nasiona o długości ok. 1 cm^[8].

Systematyka edytuj

Rodzaj z plemienia Corylopsideae z podrodziny Hamamelidoideae z rodziny oczarowatych Hamamelidaceae^[9].

Wykaz gatunków^[4]

Corylopsis alnifolia (H.Lév.) C.K.Schneid.
Corylopsis brevistyla H.T.Chang
Corylopsis calcicola C.Y.Wu
Corylopsis coreana Uyeki
Corylopsis glabrescens Franch. & Sav. – leszczynowiec nagi
Corylopsis glandulifera Hemsl.
Corylopsis glaucescens Hand.-Mazz.
Corylopsis gotoana Makino
Corylopsis henryi Hemsl.
Corylopsis himalayana Griff.
Corylopsis microcarpa H.T.Chang
Corylopsis multiflora Hance
Corylopsis obovata H.T.Chang
Corylopsis pauciflora Siebold & Zucc. – leszczynowiec skąpokwiatowy
Corylopsis platypetala Rehder & E.H.Wilson
Corylopsis rotundifolia H.T.Chang
Corylopsis sinensis Hemsl. – leszczynowiec chiński
Corylopsis spicata Siebold & Zucc. – leszczynowiec kłosowy
Corylopsis trabeculosa Hu & W.C.Cheng
Corylopsis veitchiana Bean
Corylopsis velutina Hand.-Mazz.
Corylopsis willmottiae Rehder & E.H.Wilson
Corylopsis yui Hu & W.C.Cheng
Corylopsis yunnanensis Diels

Zastosowanie edytuj

Są czasami uprawiane jako rośliny ozdobne, znajdują się też w kolekcji wielu ogrodów botanicznych. W Polsce uprawia się 4 gatunki (rzadko). Nie są całkowicie odporne na mróz: wiosną czasami przemarzają im młode pędy, dlatego też należy je sadzić w miejscach osłoniętych. Z uprawianych w Polsce gatunków najbardziej wytrzymały na mróz jest leszczynowiec nagi, ale jest on mało efektowny, bardziej efektowny jest leszczynowiec skąpokwiatowy i chiński, one też najczęściej są uprawiane. Rosną powoli, uprawiane w Polsce osiągają wysokość do 2, rzadko 3 m^[8].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-26] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
↑ ^a ^b ^c Corylopsis Siebold & Zucc.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-24].
↑ ^a ^b ^c ^d Corylopsis Siebold & Zuccarini. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-24].
↑ ^a ^b Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 101. ISBN 0-333-73003-8.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 238, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. Tom II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 197-199. ISBN 83-01-11074-0.
↑ Genus: Corylopsis Siebold & Zucc.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-24].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-26] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].

[pow-4] Corylopsis Siebold & Zucc.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-24].

[china-5] Corylopsis Siebold & Zuccarini. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-24].

[philips-6] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 101. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 238, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[seneta-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. Tom II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 197-199. ISBN 83-01-11074-0.

[grin-9] Genus: Corylopsis Siebold & Zucc.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-24].

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]