Linia komórkowa Vero
Linia komórkowa Vero (w esperanto: verda reno znaczy „zielona nerka”) – linia komórkowa pochodząca z tkanki nabłonkowej pobranej z nerki kotawca zielonosiwego[1][2][3][4].
Jest to ciągła, aneuploidalna linia komórkowa o komórkach podobnych do fibroblastów[3], którą można pasażować w nieskończoność w warunkach laboratoryjnych[5]. Umożliwia produkcję szczepionek przeciw chorobom wirusowym[6]. Wykorzystuje się ją w badaniach naukowych z mikrobiologii, biologii komórkowej i molekularnej[7].
Historia edytuj
Linia komórkowa Vero została wyizolowana 27 marca 1962 roku z nerki dorosłego osobnika małpy afrykańskiej Chlorocebus aethiops przez naukowców z japońskiego Uniwersytetu Chiba (Y. Yasumurę i Y. Kawakitę)[5]. 15 czerwca 1964 roku linia komórkowa jako 93. pasaż została przekazana do Laboratory of Tropical Virology, National Institute of Allergy and Infectious Diseases i National Institutes of Health przez B. Simizu[5]. Następnie 113. pasaż komórkowy został oddany do ATCC The Global Bioresource Center, gdzie dokonano dalszych pasaży, aby uzyskać linię komórkową Vero odpowiednią do wytwarzania szczepionek[5]. Do produkcji szczepionek wykorzystywane są komórki Vero z pasaży 130 i 140. Charakterystyki linii komórkowej Vero dokonano w Institut Mérieux (obecnie Sanofi)[5]. Od lat 80. XX wieku komórki Vero są wykorzystywane we Francji do produkcji żywej i atenuowanej szczepionki przeciwko polio oraz atenuowanej szczepionki przeciwko wściekliźnie[5]. W 1990 roku atenuowaną szczepionkę przeciwko polio produkowaną za pomocą komórek Vero dopuszczono do obrotu na terenie Stanów Zjednoczonych w celu immunizacji noworodków i dzieci[5].
Charakterystyka edytuj
Komórki Vero są nieśmiertelne: dzielą się ad infinitum w laboratorium i mogą być przechowywane w specjalnych bankach komórkowych. Pasaże użyte do produkcji szczepionek nie tworzą guzów u gryzoni poddanych immunosupresji oraz nie dają różnic w numerach serii[5]. Ich stosowanie eliminuje możliwość zanieczyszczenia, które ma miejsce przy stosowaniu pierwotnych linii komórkowych (bez dokonywania pasaży) otrzymanych z dzikich małp żyjących na wolności (złapanych w celu wyprodukowania szczepionek), oraz nie pociąga za sobą problemów etycznych i jest rozwiązaniem korzystnym ekonomicznie. Linia Vero jest także łatwiejsza w opracowaniu technologii produkcyjnych w bioreaktorach.
Ryzyko związane z substratem komórkowym edytuj
Linia komórkowa Vero daje możliwość tworzenia guzów w przypadku przejścia do pasaży wyższych od tych stosowanych do produkcji szczepionek[5]. Komórki Vero nie są normalnymi komórkami diploidalnymi, jak na przykład WI-38, MRC-5, drożdże, zarodki kurze i pierwotne komórki z nerki małpy[5]. Dopuszczalna ilość komórkowego materiału genetycznego pozostałego w dawce szczepionki wynosi 100 pikogramów[8]. Produkt leczniczy wyprodukowany za pomocą linii komórkowej Vero musi być wolny od wszelkich zanieczyszczeń i dodatków użytych podczas produkcji, w tym składników, które mogłyby wywołać zakażenie. Wszystkie materiały użyte do produkcji muszą zostać przetestowane, także pod kątem onkogenetycznym, ponieważ nie jest znany mechanizm odpowiedzialny za nieśmiertelność linii komórkowej Vero, w szczególności pozostałości DNA powyżej 200 bp[9].
W liście z 2001 roku WHO wraz z The Center for Biologics Evaluation and Research (CBER) poinformowały, że szczepionki nie mogą zawierać żadnych pozostałości w postaci całych, nieuszkodzonych komórek Vero oraz zaleciły producentom dopasowanie technologii produkcji do tego wymogu[10]. Także wskazano na konieczność dalszego dopasowania procesu produkcyjnego pod kątem zmniejszenia pozostałości DNA komórek Vero w szczepionkach poniżej przyjętej normy 10 nanogramów/dawkę w postaci iniekcji[10]. Podkreślono konieczność wykonywania testów w kierunku ewentualnej karcynogenezy na linii komórkowej Vero zarówno przed, jak i po zakończeniu cyklu produkcyjnego[10].
Zastosowanie edytuj
Służy jako substrat komórkowy do produkcji szczepionek przeciwwirusowych[5], na przykład Celvapanu A/H1N1/2009. W komórkach Vero namnaża się (replikuje) dany wirus, co trwa od 3 do 10 dni. Po uzyskaniu odpowiedniej jego ilości zbiera się ciecz znad osadu, którą następnie oczyszcza się z resztek komórek, na przykład przez sączenie lub wirowanie[1].
Linia komórkowa Vero została dopuszczona do produkowania szczepionek w oparciu o profil bezpieczeństwa i brak transformacji fenotypu dla określonej liczby pasaży[2]. Komórki Vero wymagają przytwierdzenia, czyli mogą być stosowane w procesach zachodzących na nośniku[2].
Linia ta posłużyła do wytwarzania szczepionek przeciwko chorobie Heinego-Medina i ospie[2]. Wykazuje także wrażliwość na zakażenie arbowirusami i retrowirusami[3], wirusami grypy, SV40, SV5, odry, różyczki, paragrypy i innymi[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Opis Patentowy – Sposób wytwarzania zakaźnego mutanta IBDV
- ↑ a b c d Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Unieśmiertelnione ptasie linie komórkowe do wytwarzania wirusów
- ↑ a b c Sigma-Aldrich VERO Cell Line (ang.)
- ↑ ATCC The Global Bioresource Center. atcc.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-11)]. Vero (ATCC® CCL-81™) (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j k l FDA. fda.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-04-03)]. Rebecca Sheets History and Characterization of the Vero Cell Line (ang.)
- ↑ Cytotechnology Cell substrates and world health (ang.)
- ↑ Current Protocols. currentprotocols.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-04)]. Nicole C. Ammerman, Magda Beier‐Sexton, Abdu F. Azad Growth and Maintenance of Vero Cell Lines (ang.)
- ↑ CAT. INIST. cat.inist.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-24)]. Purification, potency and immunogenicity analysis of Vero cell culture-derived rabies vaccine (ang.)
- ↑ WHO Flu Cell Substrate Use of Cell Lines for the Production of Influenza Virus Vaccines: An Appraisal of Technical, Manufacturing, and Regulatory Considerations (ang.)
- ↑ a b c FDA Letter to Sponsors Using Vero Cells as a Cell Substrate for Investigational Vaccines (ang.)
