Niezależni sportowcy olimpijscy na letnich igrzyskach olimpijskich

opis udziału w igrzyskach olimpijskich

Niezależni sportowcy olimpijscy (lub niezależni uczestnicy olimpijscy) na letnich igrzyskach olimpijskich rywalizowali, nie reprezentując żadnego kraju głównie z powodu przemian politycznych. Wystąpili po raz pierwszy na igrzyskach w 1992 jako niezależni uczestnicy olimpijscy. Byli to sportowcy z Federalnej Republiki Jugosławii i Macedonii. Kolejny raz, już jako niezależni sportowcy olimpijscy na igrzyskach olimpijskich w Sydney w 2000, a byli to zawodnicy z walczącego o niepodległość Timoru Wschodniego. Kolejny raz wzięli udział w XXX Igrzyskach Olimpijskich w 2012 i byli to uczestnicy z krajów, które nie miały swoich komitetów olimpijskich (sportowcy z Antyli Holenderskich i z Sudanu Południowego). Po raz czwarty wystąpili w XXXI Igrzyskach Olimpijskich w 2016 i byli to uczestnicy z Kuwejtu.

Niezależni sportowcy olimpijscy na letnich igrzyskach olimpijskich
Kod MKOl

IOA, IOP

Klasyfikacja wszech czasów
Medale
Pozycja: 111.
Złoto
1
Srebro
1
Brąz
3
Razem
5

Niezależni sportowcy olimpijscy zdobyli na wszystkich dotychczasowych olimpiadach łącznie pięć medali – jeden srebrny i dwa brązowe na igrzyskach w 1992 oraz po jednym złotym i brązowym na igrzyskach w 2016.

Klasyfikacja medalowa i występy

edytuj
Igrzyska Złoto Srebro Brąz Razem
1992 Barcelona 0 1 2 3
2000 Sydney 0 0 0 0
2012 Londyn 0 0 0 0
2016 Rio de Janeiro 1 0 1 2
Razem 1 1 3 5

Historia

edytuj

Starty pod flagą olimpijską zapoczątkowała drużyna mieszana. Byli to sportowcy z różnych krajów tworzący drużyny, duety. Wystąpili na trzech igrzyskach (1896, 1900, 1904) oraz na olimpiadzie w 1906. Po 1906 MKOl zabronił startów tego typu drużynom[1].

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1940, które miały się odbyć w Garmisch-Partenkirchen, odwołano z powodu II wojny światowej. Organizatorzy zabronili startu Czechosłowacji mimo wcześniejszego porozumienia z okupantem. Czechosłowacja i MKOl byli jednak przygotowani na start Czechosłowaków pod flagą olimpijską[2].

Podczas zimnej wojny niektórzy sportowcy, którzy wyemigrowali zza żelaznej kurtyny, nie mogli konkurować na olimpiadzie dla swojego dawnego kraju. Niektórzy chcieli konkurować jako niezależni olimpijczycy, ale nie dostali pozwolenia MKOl, inni zmieniali obywatelstwo albo nie startowali w ogóle[3].

W 1976 Gujana zbojkotowała igrzyska olimpijskie, tym samym uniemożliwiając start swoim reprezentantom. Mimo to sprinter James Gilkes chciał rywalizować na igrzyskach. Prosił MKOl o możliwość startu jako niezależny olimpijczyk, lecz jego wniosek został odrzucony[4].

Prawo startu i organizacja sztabu

edytuj

Prawo startu na igrzyskach olimpijskich daje karta olimpijska, którą sportowiec otrzymuje poprzez kwalifikacje w danej konkurencji olimpijskiej. Ponadto w każdej dyscyplinie na igrzyskach olimpijskich jest maksymalna kwota sportowców z danego kraju np. w kolarstwie szosowym reprezentacja nie może liczyć więcej niż pięciu zawodników. W przypadku gdy zawodnik reprezentuje kraj, który nie posiada komitetu olimpijskiego, MKOI przyznaje zawodnikom prawo startu na igrzyskach olimpijskich jako niezależny sportowiec olimpijski. W czasie igrzysk każda reprezentacja ma swój sztab szkoleniowy, medyczny, z kolei niezależni sportowcy mają swoje sztaby ze swoich krajów[5].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 1992

edytuj
 
Jasna Šekarić – srebrna medalistka w strzelectwie na IO 1992

Podczas igrzysk olimpijskich w 1992 sportowcy z nowej Jugosławii (powstałej po odłączeniu się pozostałych republik) i Macedonii startowali jako niezależni uczestnicy igrzysk olimpijskich. Federalna Republika Jugosławii (dzisiejsza Serbia i Czarnogóra) była pod sankcjami ONZ, więc nawet gdyby Serbia i Czarnogóra posiadała w tym czasie uznany komitet olimpijski, to i tak sportowcy z tego kraju nie mogliby wziąć udziału w igrzyskach. Sportowcy z Macedonii nie mogli startować pod własną flagą, ponieważ nie istniał jeszcze narodowy komitet olimpijski tego kraju[6]. Udział w igrzyskach pod flagą olimpijską wzięło pięćdziesięcioro ośmioro sportowców. Zdobyli oni wtedy trzy medale – jeden srebrny (Jasna Šekarić) i dwa brązowe (Aranka Binder i Stevan Pletikosić), wszystkie w konkurencjach strzeleckich[7]. Były to wtedy jedyne medale niezależnych sportowców olimpijskich na jakichkolwiek igrzyskach olimpijskich. Ponadto szesnaścioro zawodników rywalizowało w igrzyskach paraolimpijskich, podczas których zdobyli oni łącznie osiem medali[8].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2000

edytuj

Na IO 2000 wystąpiło czworo niezależnych olimpijczyków (trzech mężczyzn i jedna kobieta). Byli to sportowcy z niestabilnego w tym czasie Timoru Wschodniego. W wyniku przemian politycznych w kraju, który do tej pory był zależny od Indonezji, a od października 1999 roku był zarządzany przez Organizację Narodów Zjednoczonych, MKOl wyraził zgodę na pierwszy występ Timorczyków na igrzyskach, wówczas jeszcze pod egidą Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Funkcję chorążego pełnił bokser Victor Ramos. Niezależni sportowcy nie zdobyli wtedy żadnego medalu[9]. Poza nimi pojawili się też niezależni sportowcy paraolimpijscy na paraolimpiadzie. Było ich dwóch, również nie zdobyli medalu.

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012

edytuj
 
Guor Marial – niezależny olimpijczyk z Sudanu Południowego

Na Igrzyskach Olimpijskich 2012 pojawiły się ekipy ze wszystkich państw zrzeszonych w MKOl, a także niezależni olimpijczycy. Było to troje sportowców (dwóch mężczyzn i jedna kobieta) z rozwiązanych w 2010 Antyli Holenderskich oraz jeden przedstawiciel Sudanu Południowego[10]. Komitet Olimpijski Antyli Holenderskich po rozwiązaniu kraju został wycofany z MKOl, jednak sportowcy, którzy zostali zakwalifikowani jako reprezentanci Antyli Holenderskich, wzięli udział w igrzyskach jako niezależni olimpijczycy[11]. Sytuacja w Sudanie Południowym była odwrotna. Kraj powstał dopiero rok wcześniej i nie posiadał własnego komitetu olimpijskiego[12]. Chorążym była amerykańska piłkarka Brooklyn Kerlin, która nie brała sportowego udziału w igrzyskach[13]. Pod flagą olimpijską mieli konkurować także sportowcy z Kuwejtu, ponieważ MKOl 24 maja zawiesił Kuwejcki Komitet Olimpijski na okres dwóch lat. 14 lipca MKOl wycofał jednak zawieszenie i sportowcy z Kuwejtu mogli rywalizować pod własną flagą[14].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2016

edytuj

Na IO 2016 wystąpiło dziewięcioro niezależnych olimpijczyków. Byli to sportowcy z Kuwejtu. Narodowy Komitet Olimpijski Kuwejtu został zawieszony przez MKOl 27 października 2015 i dlatego zawodnicy z tego państwa nie mogli występować pod swoją flagą. Niezależnie startowała też reprezentacja uchodźców.

Medaliści

edytuj

Do tej pory medale indywidualnie zdobyło pięcioro olimpijczyków. Były to dwie zawodniczki i jeden zawodnik z Jugosławii oraz dwóch zawodników z Kuwejtu, którzy specjalizowali się w strzelectwie. To pięć medali – jeden złoty Fehaida Aldeehaniego w 2016 r. w konkurencji „trap podwójny”, jeden srebrny Jasny Šekarić w 1992 r. w konkurencji „Pistolet pneumatyczny 10 m” oraz trzy brązowe Aranki Binder w 1992 r. w konkurencji „Karabin pneumatyczny 10 m”, Stevana Pletikosicia w 1992 r. w konkurencji „Karabin małokalibrowy leżąc 50 m” oraz Abdullaha Al-Rashidiego w 2016 r. w konkurencji „Skeet”[15]. Medale zdobyte przez tę drużynę w 1992, jednak nie zostały włączone do ogólnej klasyfikacji Jugosławii, ani nawet Serbii i Czarnogóry[16][17].

Medal Imię i nazwisko Narodowość Igrzyska Dyscyplina Konkurencja
  Aldeehani, FehaidFehaid Aldeehani   Kuwejt Rio de Janeiro 2016 Strzelectwo Trap podwójny
  SekaricJasna Šekarić   Jugosławia Barcelona 1992 Strzelectwo Pistolet pneumatyczny 10 m
  Binder, ArankaAranka Binder   Jugosławia Barcelona 1992 Strzelectwo Karabin pneumatyczny 10 m
  PletikosicStevan Pletikosić   Jugosławia Barcelona 1992 Strzelectwo Karabin małokalibrowy leżąc 50 m
  Al-Rashidi, AbdullahAbdullah Al-Rashidi   Kuwejt Rio de Janeiro 2016 Strzelectwo Skeet

Chorążowie

edytuj

Podczas igrzysk w Barcelonie ekipa nie miała chorążego, a nawet nie była obecna na ceremonii otwarcia[18]. Podczas ceremonii otwarcia IO 2000 chorążym był bokser z Timoru WschodniegoVictor Ramos. Na XXX Igrzyskach Olimpijskich, odbywających się w Londynie, chorążym była amerykańska piłkarka Brooklyn Kerlin, która została wybrana przez MKOI w głosowaniu jako LOCOG. Nie brała udziału sportowego w igrzyskach olimpijskich[19][20].

Lp. Rok i miejsce Chorąży Dyscyplina
1. Barcelona 1992
2. Sydney 2000   Victor Ramos Boks
3. Londyn 2012   Brooklyn Kerlin
4. Rio de Janeiro 2016 wolontariusz[21]

Sportowcy

edytuj

Na igrzyskach olimpijskich pod olimpijską flagą do tej pory wystąpiło siedemdziesięciu pięciu zawodników (pięćdziesięciu trzech mężczyzn i dwadzieścia dwie kobiety). Było to czworo olimpijczyków z Timoru Wschodniego, troje z Antyli Holenderskich, jeden sportowiec z Sudanu Południowego, sześciu z Macedonii, dziewięcioro z Kuwejtu oraz pięćdziesięcioro dwoje z krajów byłej Federalnej Republiki Jugosławii[22]. Najmłodszy niezależny uczestnik igrzysk miał piętnaście lat i sto trzydzieści cztery dni, a była nim serbska gimnastyczka Majda Milak, zaś najstarszym była również Serbka – lekkoatletka Eszter Poljak, która miała wtedy trzydzieści dziewięć lat i trzysta pięćdziesiąt dni[23].

Narodowość Liczba kobiet Liczba mężczyzn Liczba wszystkich
sportowców
Medale
  Jugosławia 17 35 52 3
  Kuwejt 1 8 9 2
  Macedonia Północna 2 4 6 0
  Timor Wschodni 1 3 4 0
  Antyle Holenderskie 1 2 3 0
  Sudan Południowy 0 1 1 0
Razem 22 53 75 5

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Squadra mista. olympic.it. [dostęp 2013-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-05)]. (wł.).
  2. Encyclopedia of the Modern Olympic Movement/Sapporo/St. Moritz/Garmisch-Partenkirchen. books.google.pl/books. [dostęp 2013-07-01]. (ang.).
  3. The Politics of the Olympic Games: With and Epilogue, 1976-1980/Conclusion. books.google.pl/books. [dostęp 2013-07-01]. (ang.).
  4. James Gilkes: A lost opportunity. stabroeknews.com. [dostęp 2013-07-01]. (ang.).
  5. OLYMPIC CHARTER. olympic.org. [dostęp 2013-07-05]. (ang.).
  6. Independent / Individual Olympic Participants. topendsports.com. [dostęp 2016-06-18]. (ang.).
  7. Shooting at the 1992 Barcelona Summer Games. sports-reference.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-03)]. (ang.).
  8. Independent Paralympic Participants Olympics Medal Table. olympicsuniverse.com. [dostęp 2013-06-14]. (ang.).
  9. Individual Olympic Athletes at the 2000 Sydney Summer Games. sports-reference.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-25)]. (ang.).
  10. Independent Olympic Athletes. london2012.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-04)]. (ang.).
  11. Curtain comes down on 123rd IOC Session. olympic.org. [dostęp 2013-06-14]. (ang.).
  12. Najciekawsza narodowość olimpijska – „Niezależni”. sport.gadu-gadu.pl. [dostęp 2013-06-14]. (pol.).
  13. Brooklyn Kerlin at the Olympics!. firstpointusa.com. [dostęp 2013-06-15]. (ang.).
  14. Olympics-Kuwait to hoist flag at Games after row resolved. reuters.com. [dostęp 2013-06-14]. (ang.).
  15. Individual Olympic Athletes at the 1992 Barcelona Summer Games. sports-reference.com. [dostęp 2013-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-18)]. (ang.).
  16. Summer Olympic Games / Medal Tally. allcompetitions.com. [dostęp 2013-07-10]. (ang.).
  17. Juegos Olímpicos de Verano / Medallero. allcompetitions.com. [dostęp 2013-07-10]. (hiszp.).
  18. Olympics – Non-national Flags for Olympic Athletes. crwflags.com. [dostęp 2013-07-01]. (ang.).
  19. Individual Olympic Athletes. sports-reference.com. [dostęp 2013-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  20. Richmond upon Thames College alumnus flag bearer for Independent Olympic Athletes in the Opening Ceremony. podium.ac.uk. [dostęp 2013-08-05]. (ang.).
  21. The Flagbearers for the Rio 2016 Opening Ceremony. olympic.org. [dostęp 2016-08-10]. (ang.).
  22. Jugoslavija – 1992. oks.org.rs. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-13)]. (serb.).
  23. Individual Olympic Athletes. sports-reference.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).