Luboszyce (województwo opolskie)
Luboszyce (dodatkowa nazwa w j. niem. Luboschütz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Łubniany.
| wieś | |
 Centrum Luboszyc | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
ok. 1000 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
46-022[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPO |
| SIMC |
0499146 |
Położenie na mapie gminy Łubniany  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opolskiego  | |
 50°43′44″N 17°57′30″E/50,728889 17,958333[1]
| |
| Strona internetowa | |
Wieś leży nad rzekami Małą Panwią i Jemielnicą, na północ od Opola. Miejscowość liczy ok. 1000 mieszkańców.
W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Luboszyce.
Nazwa edytuj
Według Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa lubić – określenia pozytywnej ludzkiej emocji lubienia czegoś[3]. W swoim opracowaniu na temat nazw miejscowych na Śląsku, wydanym w 1888 r. we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia on nazwę w XIX-wiecznej polskiej formie Luboscice, tłumacząc ją jako Liebenthal (pol. miejsce miłości)[3]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Luboschütz w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie[3].
W świetle najnowszych badań, faktycznie nazwa Luboszyce ma charakter patronomiczny (z łac. odojcowski) to jest pochodzi od imienia tu zamieszkałego Lubosza, względnie Lubomira lub Lubogosta[4].
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki w źródłach historycznych o istnieniu Luboszyc pochodzą z 1295 r. Nazwa miejscowości w języku polskim w XIX w. brzmiała Lubościce[5].
Do II wojny światowej miejscowość zamieszkiwała żydowska rodzina Schiftan, która przybyła tu ze wsi Miejsce, w której znajdowała się liczna wspólnota żydowska. Schiftanowie posiadali w Luboszycach karczmę i liczący 600 drzew sad owocowy. Większość przedstawicieli tego rodu zostało wymordowanych w okresie Holokaustu, uratowała się jedynie Gertruda Schiftan -babka wybitnej dokumentalistki i pisarki Joanny Helander[6]. Przed II wojną światową do miejscowości jeździł z Opola autobus miejski linii nr 4. 8 czerwca 1936 r. w miejsce nazwy Luboschütz wprowadzono niemiecką nazwę Liebtal[7]. W 1944 r. z polecenia władz niemieckich wybudowano zewnętrzna linię obrony Festung Oppeln, która przebiegała wzdłuż biegu Małej Panwi, dzielącej m.in. Luboszyce od sąsiedniego Biadacza, w samych Luboszycach zlokalizowano 11 schronów bojowych. 22 stycznia 1945 do wsi wtargnęły oddziały 52 Brygady Pancernej Gwardii ppłk. Ludwiga Kurista zmuszając do ucieczki żołnierzy niemieckich z 561 Dywizji Piechoty. Obrona Luboszyc trwała krótki czas, mimo to żołnierze sowieccy z zemsty zamordowali gospodarzy Stotkę i Jana Świerca oraz podpalili domy i zabudowania nad Małą Panwią[8]. 13 lutego 1945 r. władze sowieckie rozpoczęły deportację męskiej ludności wsi do obozów pracy w zagłębiu donieckim. Wielu mężczyzn nigdy nie wróciło z ZSRR do Polski[9]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości nazwę Luboszyce[10]. W latach 1954–1972 Luboszyce były siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. W skład gromady wchodziły oprócz Luboszyc pobliskie miejscowości: Zawada, Gosławice i Biadacz. W tym czasie w Luboszycach funkcjonowała dwuletnia Szkoła Przysposobienia Rolniczego.
Tradycje teatralne wsi edytuj
Wieś Luboszyce słynie z tradycji teatrów amatorskich. Animatorzy kultury teatralnej rozpoczęli działalność po II wojnie światowej już w końcu lat 40. XX w. Zespół z Luboszyc święcił triumfy na przeglądach wojewódzkich ze sztuka Aleksandra Fredry pt. "Śluby panieńskie"[11]. Wśród ówczesnych działaczy kulturalnych wyróżniali się Jan Bastek i Alfred Koelert[12]. Od lat 70. XX w przy Szkole Podstawowej w Luboszycach działa natomiast zespół teatralny "Gałganek" laureat wielu nagród wojewódzkich i ogólnokrajowych na czele, którego stoi reżyser Ewa Sitarz[13]
Ludzie związani z Luboszycami edytuj
- Tomasz Boczar – polski elektrotechnik, prorektor Politechniki Opolskiej ds. studenckich (2011-2012).
- Konrad Kornek – polski piłkarz, zawodnik Odry Opole i Legii, uczestnik 15 meczów reprezentacji Polski.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70443
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 691 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 70, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Henryk Borek, Górny Śląsk w świetle nazw miejscowych, Opole 1988, s.176, 313
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, s. 447
- ↑ Joanna Helander, Powroty, Poznań 1994, s. 25
- ↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2012-04-02]. (niem.).
- ↑ Damian Tomczyk, Śląsk Opolski 1945, Opole 1989, s. 166; Henryk Kałuża, Dzieje Parafii św. Antoniego w Luboszycach, Luboszyce 2001, s. 99
- ↑ Czerwony świt 1945 r. Walki sowiecko-niemieckie na Śląsku Opolskim* i ich ofiary [nasz temat] – Niezależna Gazeta Obywatelska nie tylko w Opolu [online], www.ngopole.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
- ↑ Zofia Senftowa, Głosy znad Odry 2 IV 1955.
- ↑ Stefania Mazurek W, Pierwsze lata władzy ludowej we wspomnieniach opolan, Katowice 1971, s. 219.
- ↑ Radosław Dimitrow, Ogólnopolski przegląd teatrów w Strzelcach Opolskich, „nto.pl” [dostęp 2017-09-09] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Kałuża Henryk, Dzieje Parafii Św. Antoniego w Luboszycach; Luboszyce 2000 (w serii Nasza mała ojczyzna). ISBN 83-87844-08-X
- luboszyce.opole.pl. luboszyce.opole.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-01)].