Lufa ćwiczebna – urządzenie, którego celem jest zmniejszenie kosztów zużytej amunicji oraz zmniejszenie zużycia lufy broni palnej. Celem jego zastosowania może być optymalizacja kosztów szkolenia użytkowników broni strzeleckiej i artylerzystów[1] a także dostosowanie broni z demobilu do warunków niezbędnych do jej sprzedaży na rynku cywilnym[2]. Używanie luf ćwiczebnych pozwala na szkolenie obsługi działa w warunkach zbliżonych do strzelania normalną amunicją, jednak koszt amunicji jest znacznie mniejszy[1][3]. Nie niszczy się przy tym luf dział dużego kalibru[1].

Rozpowszechnione są dwa rozwiązania techniczne określane mianem luf ćwiczebnych.

Lufa wkładkowa stanowi lufę o mniejszym kalibrze montowaną tymczasowo lub na stałe wewnątrz lufy właściwej broni, do której na czas konwersji dopasowuje się odpowiedni zamek[1]. By zmniejszyć koszty szkolenia piechoty, już w czasie I wojny światowej i krótko po niej stosowano wkładki montowane w lufach karabinów. Przykładowo fabryka Erma niemal od początku swego istnienia produkowała wkładki kalibru .22 do karabinów Mannlicher M1895[4]. Numrich Arms Company w końcu lat 50. wypuściła na rynek amerykański zestaw do konwersji karabinu Springfield M1903, również pozwalające na strzelanie tańszym pociskiem .22 Long, z myślą o pozbyciu się części zamiennych do wycofanych z użytku wojskowego karabinów M1903 i karabinków M2[2].

Z kolei lufa nakładkowa to w praktyce osobna broń zamontowana w pobliżu lufy działa głównego[1], umożliwiająca strzelanie z użyciem instrumentów celowniczych działa, jednak z wykorzystaniem amunicji mniejszego kalibru. Rozwiązanie to stosuje się najczęściej w artylerii, gdzie armatę czy haubicę symuluje nakładka w postaci działka mniejszego kalibru bądź karabinu. Przykładowo podczas II wojny światowej ponad lufą 105 mm haubicy M2A wykorzystywanej przez armię Stanów Zjednoczonych montowano na czas szkolenia działonów lufę kalibru 37 milimetrów[5]. Podobne rozwiązania stosuje się także w szkoleniu z wykorzystaniem broni mniejszego kalibru, m.in. dostosowując wielkokalibrowe karabiny maszynowe kalibru 20 mm do strzelania wielokrotnie tańszą amunicją pośrednią.

Alternatywnym rozwiązaniem jest przyjęta w USA metoda szkolenia operatorów działek systemu Gatlinga M61 Vulcan za pomocą sześciu specjalnie sprzężonych karabinów maszynowych M60 strzelających amunicją 7,62 × 51 mm NATO, symulujących właściwe działko[6].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Sławomir Sutowski, Lufa nakładkowa; Lufa wkładkowa, [w:] Jerzy Modrzewski, Zenon Mendygrał, Czesław Czarnogórski (red.), Encyklopedia techniki wojskowej, Warszawa: Wydawnictwo MON, 1978, s. 331, OCLC 5475523.
  2. a b William S. Brophy, The Springfield 1903 Rifles: The Illustrated, Documented Story of the Design, Development, and Production of All the Models, Appendages, and Accessories, Stackpole Books, 1985, s. 215-216, 254, 256, ISBN 978-0-8117-0872-2 [dostęp 2016-04-29] (ang.).
  3. Einlegerrohr, [w:] Thomas Houlihan, Kriegsprache, Lake Orion, Michigan: Maps at War, 1 kwietnia 2009, ISBN 978-0-578-01849-2 (ang. • niem.).
  4. Josef Mötz, Österreichische Militärpatronen. 1. Die Munition für Hand- und Faustfeuerwaffen der habsburgischen bzw. österreichischen Streitkräfte von 1866 bis 1954, Stöhr, 1996, s. 311, ISBN 978-3-901208-17-1 (niem.).
  5. Chris Bishop, The Encyclopedia of Weapons of World War II, Sterling Publishing Company, Inc., 2002, s. 139, ISBN 978-1-58663-762-0 [dostęp 2016-04-29] (ang.).
  6. Fred Whitaker, 2/5 ADA Uses Cost-effective Sub-caliber Device, „Air defense artillery”, William Blair Case (red. nacz.), 3, Fort Bliss, TX: U.S. Army Air Defense Artillery School, 1984, s. 8 [dostęp 2016-04-29].