Lybius

	Lybius
	Hermann, 1783
	; Przedstawiciel rodzaju – wąsal etiopski (L. undatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Nadrodzina	Ramphastoidea
Rodzina	tukanowate
Podrodzina	wąsale
Plemię	Lybiini
Rodzaj	Lybius
	Typ nomenklatoryczny
	Lybius guifsobalito Hermann, 1783
Synonimy
	?Balitus Rafinesque, 1815; Hyreus Stephens, 1816; Leucolybius Boetticher, 1951; Pogonodon Boetticher, 1951;
	?Balitus Rafinesque, 1815; Hyreus Stephens, 1816; Leucolybius Boetticher, 1951; Pogonodon Boetticher, 1951;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lybius – rodzaj ptaków z podrodziny wąsali (Lybiinae) w rodzinie tukanowatych (Ramphastidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[6].

Morfologia edytuj

Długość ciała 16–19,5 cm; masa ciała 31–80,5 g^[6].

Systematyka edytuj

Etymologia edytuj

Lybius: gr. λιβυος libuos „niezidentyfikowany ptak”, być może pokrewny dzięciołom, wspomniany przez Arystotelesa i Arystofanesa^[7].
Balitus: etymologia niejasna, Rafinesque nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej; na podstawie „Guifso Balito” de Buffona (1770–1783)^[7].
Hyreus: gr. ὑρει hurei „trzy”^[7]. Gatunek typowy: Loxia tridactyla J.F. Gmelin, 1789 (= Lybius guifsobalito Hermann, 1783).
Leucolybius: gr. λευκος leukos „biały”; rodzaj Lybius Hermann, 1783^[7]. Gatunek typowy: Laimodon leucocephalus Defilippi, 1853.
Pogonodon: rodzaj Pogonias Illiger, 1811 (wąsal); οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[7]. Gatunek typowy: Pogonias undatus Rüppell, 1837; młodszy homonim Pogonodon Cope, 1880 (Mammalia).

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]:

Lybius undatus (Rüppell, 1837) – wąsal etiopski
Lybius vieilloti (Leach, 1815) – wąsal zbroczony
Lybius leucocephalus (De Filippi, 1853) – wąsal białogłowy
Lybius chaplini Stephenson Clarke, 1920 – wąsal czerwonobrewy
Lybius rubrifacies (Reichenow, 1892) – wąsal czerwonolicy
Lybius guifsobalito Hermann, 1783 – wąsal czerwonogardły
Lybius torquatus (C. Dumont, 1816) – wąsal obrożny

Uwagi edytuj

↑ Nomen nudum.

Przypisy edytuj

↑ Lybius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J. Hermann: Tabula affinitatum animalium olim academico specimine edita: nunc uberiore commentario illustrata cum annotationibus ad historiam naturalem animalium augendam facientibus. Argentorati: Impensis Joh. Georgii Treuttel, Bibliopolae, 1783, s. 217 (przypis n). (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 65. (fr.).
↑ J.F. Stephens: Hyreus. Hyreus. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 9: Aves. Cz. 2. London: Printed for G. Kearsley, 1815, s. 337. (ang.).
↑ ^a ^b H. von Boetticher. „Zoologischer Anzeiger”. 146, s. 344, 345, 1951. (niem.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: African Barbets (Lybiidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.lybiid1.01. [dostęp 2020-10-11]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lybiini Sibley & Ahlquist, 1985 (wersja: 2020-05-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-11].

[3] Nomen nudum.

[itis-1] Lybius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Hermann-2] J. Hermann: Tabula affinitatum animalium olim academico specimine edita: nunc uberiore commentario illustrata cum annotationibus ad historiam naturalem animalium augendam facientibus. Argentorati: Impensis Joh. Georgii Treuttel, Bibliopolae, 1783, s. 217 (przypis n). (łac.).

[Rafinesque-4] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 65. (fr.).

[Stephens-5] J.F. Stephens: Hyreus. Hyreus. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 9: Aves. Cz. 2. London: Printed for G. Kearsley, 1815, s. 337. (ang.).

[Boetticher-6] H. von Boetticher. „Zoologischer Anzeiger”. 146, s. 344, 345, 1951. (niem.).

[Winkler&inni-7] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: African Barbets (Lybiidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.lybiid1.01. [dostęp 2020-10-11]. (ang.).

[Jobling-8] Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-9] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lybiini Sibley & Ahlquist, 1985 (wersja: 2020-05-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-11].

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]