M10 Wolverine
M10 Gun Motor Carriage – amerykański niszczyciel czołgów produkowany w czasie II wojny światowej, znany nieoficjalnie jako Wolverine (ang. rosomak).
 M10 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
5 ludzi |
| Historia | |
| Prototypy |
1942 |
| Produkcja |
1942–1944 |
| Egzemplarze |
6706 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
2 sprzężone 2-suwowe silniki wysokoprężne, rzędowe 6-cylindrowe General Motors 6046 Model 6-71M o mocy 375 KM |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
624 l |
| Pancerz |
spawany z elementów walcowanych i odlewanych 12–57 mm |
| Długość |
6,83 m |
| Szerokość |
3,05 m |
| Wysokość |
2,90 m |
| Prześwit |
0,43 m |
| Masa |
bojowa: 29,6 t |
| Moc jedn. |
11,5 KM/t |
| Nacisk jedn. |
0,91 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
48–50 km/h |
| Zasięg pojazdu |
320 |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
bez przygotowania: 90 cm |
| Rowy (szer.) |
230 cm |
| Ściany (wys.) |
60 cm |
| Kąt podjazdu |
27 |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| armata kal. 76,2 mm (3-calowa), model M7 z zapasem amunicji 54 pociski wkm Browning HB M2 kal. 12,7 mm | |
| Użytkownicy | |
| Stany Zjednoczone, Brazylia, Francja, Kanada, Polska, Wielka Brytania, ZSRR | |
Historia edytuj
Po wybuchu wojny w Europie w amerykańskich wojskach lądowych powstały dwa nowe komitety: Tank Destroyer Board i Tank Destroyer Command, których zadaniem było opracowanie doktryny wojennej na temat użycia niszczycieli czołgów i ustalenie wymagań technicznych dla tego typu pojazdów. Prace nad nowym niszczycielem czołgów rozpoczęły się w 1942 roku, kiedy na podstawie danych dostarczonych przez wywiad amerykański zdecydowano, że istniejące pojazdy nie są zadowalające.
W 1942 roku opracowano projekt niszczyciela czołgów na podwoziu czołgu M4 Sherman. Początkowo nosił on oznaczenie T35, zmienione później na M10. W konstrukcji użyto podwozia M4A2 i wieży z działem kalibru 76,2 milimetra z prototypowego czołgu ciężkiego T1. Po zakończeniu prób i dokonaniu poprawek zmieniono oznaczenie pojazdu na T35E1, a w lipcu 1942 roku – na M10 GMC. Pojazdy na podwoziu czołgu M4A3 nosiły oznaczenie M10A1.
Służba edytuj
Niszczyciele czołgów M10 były używane w armii USA i w armiach krajów alianckich m.in. Wielkiej Brytanii, Francji, Kanady, Brazylii i ZSRR (w ramach programu Lend-Lease)[1].
Znalazły się także w uzbrojeniu Wojska Polskiego. Walczyły zarówno w składzie 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka we Francji i Niemczech, jak i w 2 Korpusie Polskim we Włoszech.
52 wozy typu M10 otrzymał ZSRR. Używał ich 1223 Pułk Artylerii Samobieżnej z 29 Korpusu Pancernego[1]. 21 egzemplarzy znalazło się w uzbrojeniu 1239 Pułku Artylerii Samobieżnej będącego w składzie 16 Korpusu Pancernego Armii Czerwonej. Walczył on latem 1944 roku w rejonie Warszawy i na przyczółku warecko-magnuszewskim.
Pojazdy pochodne edytuj
- Full Track Prime Mover M35 – M10A1 bez wieży, przystosowany do holowania artylerii polowej 155 i 240 mm.
- Achilles Mk IC – M10 z wczesnym typem wieży, w służbie brytyjskiej, uzbrojony w armatę 17-funtową.
- Achilles Mk IIC – M10 z późnym typem wieży (z przeciwwagami w kształcie kaczych dziobów), w służbie brytyjskiej, uzbrojony w armatę 17–funtową.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Porter 2015 ↓, s. 111.
Bibliografia edytuj
- David Porter: Pojazdy pancerne Armii Czerwonej 1939-1945.. Warszawa: Bellona, 2015. ISBN 978-83-11136731.