Madżdal Jaba
Madżdal Jaba (arab. مجدل يابا) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Ramli w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku Sił Obronnych Izraela w dniu 12 lipca 1948.
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
Dystrykt Ramli |
| Wysokość |
110 m n.p.m. |
| Populacja (1945) • liczba ludności |
|
| Data zniszczenia |
12 lipca 1948 |
| Powód zniszczenia | |
| Obecnie | |
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |
 32°04′51″N 34°57′25″E/32,080833 34,956944
| |
| Strona internetowa | |
Położenie edytuj
Madżdal Jaba leżała na granicy wzgórz Samarii i nadmorską równiną Szaron. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 26 632 ha. We wsi mieszkało wówczas 1520 osób[1].
| własność gruntów | powierzchnia gruntów (hektary) |
|---|---|
| Arabowie | 25 066 |
| Żydzi | 596 |
| publiczne | 970 |
| Razem | 26 632 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Arabowie (hektary) | Żydzi (hektary) |
|---|---|---|
| uprawy cytrusów | 2 443 | 38 |
| uprawy nawadniane | 110 | 0 |
| uprawy zbóż | 13 348 | 558 |
| nieużytki | 10 076 | 0 |
| zabudowane | 59 | 0 |
Historia edytuj
Pierwotnie w miejscu tym znajdowało się starożytne miasto Afek, o którym wspominają starożytne egipskie listy proskrypcyjne pochodzące z XIX wieku p.n.e. Według biblijnej tradycji miasto zostało zdobyte przez Jozuego. Miasto Afek było najbardziej wysuniętym izraelskim miastem położonym na granicy ziem filistyńskich. W pobliżu Afek doszło do dwóch bitew z Filistynami. W VII wieku p.n.e. była to obronna twierdza[2].
Król Herod Wielki przemianował miasto na Antipatris, upamiętniając w ten sposób swojego ojca Antypatra I. Rozwojowi miasta sprzyjało korzystne położenie przy szlaku handlowym prowadzącym z Jafy do Jerozolimy. Miasto zostało zniszczone podczas wojny żydowskiej 66-73 i nie odzyskało swojej wielkości aż do II wieku. W 363 wielkie trzęsienie ziemi zniszczyło Antipatris[2]. W następnych latach istniała tutaj niewielka miejscowość, która miała niewielkie znaczenie. W 1152 krzyżowcy wybudowali tutaj zamek obronny, który nazwali Mirabel. Zamek należał do Baldwina z Ibelinu. W lipcu 1187 wojska Saladyna zdobyły Mirabel, ale nie zniszczyły zamku. W następnych latach Saladyn wykorzystywał zamek do przeprowadzania licznych ataków przeciwko krzyżowcom. Po klęsce w bitwie pod Arsuf w 1191, Saladyn nakazał rozebranie murów obronnych zamku Mirabel. W następnych latach istniała tutaj arabska wieś Majdal Jafa, nazywana tak prawdopodobnie od pobliskiego miasta Jafa. W czerwcu 1240 wieś została przyłączona do Królestwa Jerozolimskiego[3]. Gdy w 1266 upadła Jafa, sułtan Bajbars wystawił wojsko do ochrony zamku Mirabel. Jego rola była już jednak nie istotna, i pod koniec XIII wieku został opuszczony[4].
Pod panowaniem islamskim wieś nazwano Madżdal Jaba. W 1596 we wsi mieszkało zaledwie osiem muzułmańskich rodzin, które płaciły podatki z upraw pszenicy, jęczmienia, hodowli kóz i uli[5]. W 1888 we wsi utworzono szkołę podstawową dla chłopców, w której w 1945 uczyło się 147 uczniów. W okresie panowania Brytyjczyków Madżdal Jaba była niewielką wsią. We wsi znajdował się jeden meczet[1].
Decyzją rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 z 29 listopada 1947, wieś Madżdal Jaba miała znajdować się w państwie arabskim w Palestynie. Na początku I wojny izraelsko-arabskiej w dniu 30 maja 1948 siły żydowskiej organizacji paramilitarnej Irgun zajęły tę wieś[6]. Jednak już następnego dnia zostali wyparci po ataku sił irackich. W starciu zginęło 12 członków Irgunu. Natomiast po stronie arabskiej ranny w bitwie Hasan Salama zmarł po kilku dniach[7]. Podczas operacji „Betek” w nocy z 11 na 12 lipca wieś zajęli izraelscy żołnierze. Zmusili oni wszystkich mieszkańców do opuszczenia wioski, a domy wysadzili[1].
Miejsce obecnie edytuj
Na gruntach należących do Madżdal Jaba powstała w 1950 roku osada Rosz ha-Ajin, a w 1952 roku kibuc Enat. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Madżdal Jaba: „Teren jest pokryty gruzem ze zniszczonych domów, i porośnięty drzewami figowymi oraz kaktusami. Na miejscu zachowała się twierdza z imponującymi grubymi murami. Składa się ona z długiego budynku centralnego, który jest połączony z kilkoma mniejszymi. Oprócz fortu jest także grobowiec al-Sadiqa”[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Welcome To Majdal Yaba. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
- ↑ a b Jerome Murphy-O’Connor: The Holy Land: An Oxford Archaeological Guide from Earliest Times to 1700. Oxford: Oxford University Press, 2008, s. 186-187. ISBN 978-0-19-923666-4. [dostęp 2011-09-07]. (ang.).
- ↑ Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 396. ISBN 0-88728-224-5. (ang.).
- ↑ Denys Pringle: Secular Buildings in the Crusader Kingdom of Jerusalem: An Archaeological Gazetteer. Cambridge: Cambridge University Press, 1997, s. 67. ISBN 0-521-46010-7. [dostęp 2011-09-07]. (ang.).
- ↑ Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten. Erlangen: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977, s. 137.
- ↑ Eye Institute wydał słup wody w Jerozolimie. [w:] Ma’ariv [on-line]. 1948-05-30. [dostęp 2011-09-12]. (hebr.).
- ↑ Kontratak przeciwnika w Madżdal Jaba. [w:] Ma’ariv [on-line]. 1948-05-31. [dostęp 2011-09-12]. (hebr.).