Wikipedia

Ichneumonka białoogonowa

Gatunek drapieżnego ssaka
(Przekierowano z Mangusta białoogonowa)

Ichneumonka białoogonowa[15], mangusta białoogonowa (Ichneumia albicauda) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Herpestinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Ichneumonka białoogonowa
Ichneumia albicauda[1]
(G. Cuvier, 1829)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

kotokształtne

Rodzina

mangustowate

Podrodzina

Herpestinae

Rodzaj

ichneumonka

Gatunek

ichneumonka białoogonowa

Podgatunki
  • I. a. albicauda (G. Cuvier, 1829)
  • I. a. dialeucos (Hollister, 1916)
  • I. a. grandis (O. Thomas, 1890)
  • I. a. ibeanus (O. Thomas, 1904)
  • I. a. loandae (O. Thomas, 1904)
  • I. a. loempo (Temminck, 1853)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[14]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1829 roku francuski przyrodnik Georges Cuvier, nadając mu nazwę Herpestes albicaudus[2]. Holotyp pochodził z południowej Afryki i Senegalu[16]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju ichneumonka[15] (Ichneumia)[16][17][18]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe
I. a. dialeucos Mungos albicaudus dialeucos Hollister, 1916 Góra Lololokwi, Kenia[19].
I. a. grandis Herpestes grandis O. Thomas, 1890 Thomas podał „albo nad Limpopo, albo w Zululand”; Roberts uściśla na Hectorspruit, w południowo-wschodnim Transwalu[20].
I. a. ibeanus Herpestes albicaudus ibeanus O. Thomas, 1904 Athi-ya-Maui (Stoni Athi), Kenia[21].
I. a. loandae Herpestes albicaudus loandae O. Thomas, 1904 Pungo Andongo, na wysokości 1200 m, północna Angola[22].
I. a. loempo Herpestes loempo Temminck, 1853 Temminck podaje „wybrzeże Gwinei”, lecz prawie z całą pewnością Ghana[23].

Ważność podgatunków jest wątpliwa i wymaga dalszych badań[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków[18].

Etymologia edytuj

  • Ichneumia: gr. ιχνευμων ikhneumōn „tropiciel”[24].
  • albicauda: łac. albus „biały”; cauda „ogon”[25].
  • dialeucos: łac. dialeucos „zmieszany z białym, białawy”, od gr. διαλευκος dialeukos „całkiem biały”, od δια- dia- „dokładnie”; λευκος leukos „biały”[26].
  • grandis: łac. grandis „wielki”[27].
  • ibeanus: etymologia niejasna, Thomas nie podał etymologii nazwy gatunkowej[10].
  • loandae: Loanda / Luanda, Angola[28].
  • loempo: nazwa loempo „ludożerca” dla ichneumonki używane przez rdzenną ludność Gwinei[5].

Zasięg występowania edytuj

Ichneumonka białoogonowa występuje w Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku[18]:

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 47–69 cm, długość ogona samic 39,2–48,5 cm, samców 34,6–47 cm, długość tylnej stopy samic 13–14,8 cm, samców 13–14,7 cm, długość ucha samic 3,7–5 cm, samców 4,2–5 cm; masa ciała samic 3,1–5 kg, samców 2,9–5,2 kg[17]. Płowoszare ubarwienie ciała z białym zakończeniem ogona (stąd nazwa gatunku albicauda czyli białoogonowa).

Ekologia edytuj

Jest aktywna w nocy, spotykana pojedynczo lub w małych grupach rodzinnych. Biologia rozrodu tego gatunku jest słabo poznana. Zajmuje różne siedliska – od terenów leśnych po półpustynne, z wyjątkiem terenów wilgotnych i podmokłych. Ichneumonki białoogonowe są stosunkowo agresywne i terytorialne. Porozumiewają się, używając sygnałów akustycznych i zapachowych. Głównym pożywieniem ichneumonki białoogonowej są owady. Dietę uzupełnia drobnymi kręgowcami i owocami. Podobnie jak kuman wąskosmugi (Mungotictis decemlineata), również ichneumonka białoogonowa wydobywa pokarm zamknięty w twardej skorupce (np. ptasie jajo) uderzając nim o twardą powierzchnię.

W niewoli żyje do 12 lat. Długość życia w warunkach naturalnych nie jest znana.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ichneumia albicauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base à l’histoire naturelle des animaux et d’introduction à l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 158. (fr.).
  3. ↑ F.W. Hemprich & Ch.G. Ehrenberg: Symbolae physicae, seu, Icones et descriptiones corporum naturalium novorum aut minus cognitorum. T. 1: Zoologica. Cz. 2: Mammalium. Berolini: Ex Officina Academica, venditur a Mittlero, 1832, s. folios h, i, k, ryc. xii. (łac.).
  4. ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Notice sur deux nouveaux genres de Mammifères carnassiers, les Ichneumies, du continent africain, et les Galidies, de Madagascar. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences”. 5, s. 580, 1837. (fr.). 
  5. ↑ a b C.J. Temminck: Esquisses zoologiques sur la côte de Guiné. Ie partie, les mammifères. Leiden: E.J. Brill, 1853, s. 31. (fr.).
  6. ↑ J. Pucheran. Notes mammalogiques. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e Série. 7, s. 394, 1855. (fr.). 
  7. ↑ T. von Heuglin & L.J.F.J. Fitzinger. Systematische Übersicht der Säugethiere Nordost - Afrika's mit Einschluß der arabischen Küste, des rothen Meeres, der Somáli- und der Nilquellen-Länder, südwärts bis zum vierten Grade nördlicher Breite. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 54, s. 561, 1866. (niem.). 
  8. ↑ O. Thomas. On a new mungoose allied to Herpestes albicaudatus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1889 (4), s. 622, 1889. (ang.). 
  9. ↑ Thomas 1904 ↓, s. 408.
  10. ↑ a b Thomas 1904 ↓, s. 409 (przypis).
  11. ↑ E. Heller. New Antelopes and Carnivores from British East Africa. „Smithsonian Miscellaneous Collection”. 61 (13), s. 11, 1914. (ang.). 
  12. ↑ N. Hollister. Descriptions of a new genus and eight new species and subspecies of African mammals. „Smithsonian miscellaneous collections”. 66 (1), s. 6, 1916. (ang.). 
  13. ↑ A. Roberts. Some additions to the list of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 10, s. 68, 1924. (ang.). 
  14. ↑ E. Do Linh San, Ichneumia albicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  15. ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 146. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  16. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Ichneumia albicauda. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-02].
  17. ↑ a b J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 317. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  18. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  19. ↑ Zijlstra ↓, s. N#42549.
  20. ↑ Zijlstra ↓, s. N#42551.
  21. ↑ Zijlstra ↓, s. N#42553.
  22. ↑ Zijlstra ↓, s. N#42555.
  23. ↑ Zijlstra ↓, s. N#42556.
  24. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 346, 1904. (ang.). 
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, albicauda [dostęp 2022-04-21].
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, dialeucos [dostęp 2022-04-21].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, grandis [dostęp 2022-04-21].
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, loandae [dostęp 2022-04-21].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ichneumonka_białoogonowa&oldid=72235126”