Manhua
Manhua (chiń. trad. 漫畫; upr. 漫画; pinyin: mànhuà) – chińska odmiana komiksów, odpowiednik japońskiej mangi i koreańskiej manhwy.
Manhua to odmiana komiksu powstała w Chinach. Możliwe, że ze względu na wyższy poziom wolności ekspresji artystycznej i bliższe związki z Japonią, Hongkong i Tajwan były do tej pory miejscami publikacji większości komiksów manhua, a także chińskich tłumaczeń japońskiej mangi.
Historia edytuj
Najstarsze zachowane przykłady chińskich rysunków to płaskorzeźby na skałach pochodzące z XI wieku p.n.e. oraz ceramika z okresu 5000–3000 p.n.e. Innymi przykładami są symboliczne rysunki pędzlem z czasów dynastii Ming, satyryczny rysunek autorstwa artysty Zhu Da zatytułowany Pawie z okresu dynastii Qing oraz praca zwana Obrazy z farsy duchów namalowane przez Luo Liangfenga około 1771 roku. Chińska manhua rodziła się pod koniec XIX i na początku XX wieku, najszybciej w latach 1867–1927[1].
Wprowadzenie metod tworzenia litografii, które przejęto z Zachodu, było przełomowym krokiem dla rozwoju sztuki początków XX wieku. Od lat 70. XIX wieku, karykatury zaczęły pojawiać się w gazetach i periodykach. Około 1920 roku książki rozmiaru dłoni jak na przykład Lianhuanhua zyskiwały popularność w Szanghaju[2]. Uznaje się je za bezpośrednich poprzedników dzisiejszej manhuy.
Jednym z pierwszych magazynów, w których publikowano satyryczne komiksy, był pochodzący z Wielkiej Brytanii The China Punch[1]. Pierwszym dziełem autorstwa osoby narodowości chińskiej była Sytuacja na Dalekim Wschodzie, którą w 1899 roku narysował Xie Zuantai, a którą wydrukowano w Japonii. Sun Jat-sen założył Republikę Chińską w 1911 roku, wykorzystując pochodzącą z Hongkongu manhuę jako narzędzie szerzenia antyqingowskiej propagandy. Komiksami, które odzwierciedlały zmagania z czasów transformacji i wojny były The True Record i Renjian Pictorial[1].
Aż do założenia „Manhua Hui” w Chinach w 1927 roku, wszystkie wcześniejsze prace były tworzone w formie Lianhuanhua lub luźnych zbiorów materiałów. Pierwszy chiński magazyn poświęcony komiksom manhua „Shanghai Sketch” pojawił się w 1928 roku[1]. Między 1934 a 1937 rokiem w Szanghaju ukazywało się 17 czasopism na temat manhuy. Ta forma jeszcze raz miała zostać wykorzystana przez propagandę w czasie wybuchu drugiej wojny chińsko-japońskiej. W czasie, gdy Japończycy okupowali Hongkong w 1941 roku, manhua nie była tworzona. Po przegranej Japończyków w 1945 roku, ze względu na konflikt chińskich nacjonalistów i komunistów w polityce zapanował chaos. Krytyczna manhua This is a Cartoon Era autorstwa Renjiana Huahui zwracała uwagę na polityczne tło tamtych czasów[1].
Zamieszanie w Chinach trwało jeszcze w latach 50. i 60. Nasilenie chińskiej emigracji do Hongkongu uczyniło z niego główny rynek dla manhuy, szczególnie w związku pojawieniem się pokolenia dzieci z wyżu demograficznego. Najbardziej wpływowym magazynem dla dorosłych był powstały w 1956 roku Cartoons World, którego sprzedaż napędzał bestseller Uncle Choi. Dostępność japońskich i tajwańskich komiksów sprzedawanych jako pirackie kopie po okazyjnej cenie 10 centów stanowiła wyzwanie dla lokalnych wydawców[1]. Potrzeba było manhuy takiej jak Old Master Q, by ożywić lokalny przemysł wydawniczy.
Punktem zwrotnym było pojawienie się telewizji w latach 70. Filmy, w których grał Bruce Lee, zdominowały te czasy, a jego popularność wylansowała nową falę – manhuę kung-fu[1]. Otwarcie ukazywana przemoc zwiększała sprzedaż komiksów, a rząd Hongkongu interweniował, wprowadzając w 1975 roku prawo dotyczące nieprzyzwoitych publikacji[1]. W Little Rascals widoczne są wszystkie przemiany społeczne tamtych czasów. Ponowny rozkwit nastąpił w latach 90., wraz z pracami jak McMug trzyczęściowe opowieści Teddy Boy, Portland Street i Red Light District[1].
Od lat 50. Hongkong i jego rynek manhua są oddzielone od Chin kontynentalnych. Powrót Hongkongu pod zarząd chiński w 1997 roku może oznaczać ponowne zjednoczenie obydwu rynków. W zależności od tego, jak rozwiązane zostaną kwestie dotyczące kultury, szczególnie problem autocenzury, dużo większa grupa odbiorców na kontynencie może przynieść korzyści obydwu stronom.
Nazewnictwo edytuj
W 1925 roku polityczne prace Feng Zikai zostały opublikowane w postaci zbioru zatytułowanego Zikai Manhua w Wenxue Zhoubao (Tygodniku Literackim)[2]. Chociaż termin „manhua” istniał już wcześniej, w formie zapożyczenia japońskiego słowa „manga”, ta konkretna publikacja była najważniejszą ze wszystkich związanych ze sztuką rysunkową, które ukazały się do tej pory[1]. W konsekwencji termin „manhua” został związany z chińskimi komiksami. Znaki, które służą do zapisu słowa manhua, są identyczne w piśmie chińskim i japońskim oraz w przypadku koreańskiej manhwy.
Kategorie edytuj
Zanim powstała oficjalna terminologia, formy artystyczne znane były pod kilkoma nazwami[1]:
| polski | Pinyin | pismo tradycyjne/uproszczone |
|---|---|---|
| Obrazki alegoryczne | Rúyì Huà | 如意畫 / 如意画 |
| Obrazki satyryczne | Fĕngcì Huà | 諷刺畫 / 讽刺画 |
| Obrazki polityczne | Zhèngzhì Huà | 政治畫 / 政治画 |
| Obrazki na tematy aktualne | Shíshì Huà | 時事畫 / 时事画 |
| Obrazki reportażowe | Bàodǎo Huà | 報導畫 / 报导画 |
| Obrazki notujące | Jìlù Huà | 紀錄畫 / 纪录画 |
| Obrazki zabawne | Huáji Huà | 滑稽畫 / 滑稽画 |
| Obrazki komediowe | Xiào Huà | 笑畫 / 笑画 |
Dzisiejsza manhua dzieli się na cztery kategorie:
| Polski |
|---|
| manhua satyryczna i polityczna |
| manhua komiczna |
| manhua sensacyjna |
| manhua dla dzieci |
Cechy charakterystyczne edytuj
Na wyznaczniki nowoczesnej chińskiej manhuy wpłynęło przełomowe dzieło Chinese Hero[1] z 1982 roku. Jego realistyczne, innowacyjne rysunki zawierały detale przypominające realnych ludzi. W większości form manhuy z okresu 1800–1930 pojawiały się poważne postacie. Kulturowa otwartość Hongkongu przyniosła w latach 50. postacie disnejowskie jak Mickey Mouse czy Pinokio, które zainspirowały lokalnych twórców, co widoczne jest w pracach jak Little Angeli z 1954 roku. W latach 60. istotnym elementem był napływ tłumaczonej z japońskiego mangi oraz telewizyjnego anime z Hongkongu. Inaczej niż manga, manhua wydawana była w pełnym kolorze, a niektóre panele w całości pokryte są pojedynczymi rysunkami.
Manhua na świecie edytuj
W 2006 roku Fluid Friction Comics stała się pierwszą międzynarodową firmą publikującą komiksy. Biura otwarto w Hongkongu, a komiksy pisano i wydawano w języku chińskim. Być może to zapowiedź zmian i rozwoju rynku wydającego manhuę w Hongkongu.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Wong, Wendy Siuyi. [2002] (2001) Hong Kong Comics: A History of Manhua. Princeton Architectural Press, New York. ISBN 1-56898-269-0
- ↑ a b Lent, John A. [2001] (2001) Illustrating Asia: Comics, Humor Magazines, and Picture Books. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2471-7
Bibliografia edytuj
- Wai-ming Ng (2003) "Japanese Elements in Hong Kong Comics: History, Art, and Industry". International Journal of Comic Art. 5 (2). 184-193.
- Lent, John A. [2001] (2001) Illustrating Asia: Comics, Humor Magazines, and Picture Books. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2471-7
Linki zewnętrzne edytuj
- Manhua retellings of old Chinese legends. china-on-site.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-16)].
- Hong Kong Comic fest
- When Manga meets Communism