Marchew czarna
Marchew czarna (Daucus carota subsp. sativus var. atrorubens Alef) – odmiana podgatunku uprawnego marchwi zwyczajnej pochodząca z Azji i tam uprawiana od czasów starożytnych. Sprowadzona do Europy w XIII i XIV wieku, była uprawiana przez kilka wieków, do czasu aż została wyparta przez odmiany o korzeniu pomarańczowym, wyhodowane w Holandii[4].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | |
| Podgatunek | |
| Odmiana |
Marchew czarna |
| Nazwa systematyczna | |
| Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. var. atrorubens Alef[3]. Landw. Fl. 161. 1866 | |
Zmienność edytuj
Niektóre odmiany uprawne to:
- 'Purple Haze F1',
- 'Deep Purple F1'.
Zastosowanie edytuj
Na rynku polskim warzywo nie jest właściwie znane w formie świeżej. Od początku XXI wieku stosuje się natomiast preparaty antocyjanowe, importowane z zagranicy. Służą one jako barwniki do napojów, win, dżemów, jogurtów, słodyczy, sosów, konserw, deserów gotowych, ciastek oraz tabletek.
Tradycyjny napój turecki şalgam przygotowuje się m.in. ze sfermentowanego soku z czarnej marchwi[5].
- Wartości odżywcze
- Czarna marchew zawiera dużo acylowanych antocyjanów. Ma też więcej niż marchew pomarańczowa karotenoidów (m.in. beta-karotenu i luteiny) oraz związków fenolowych. Jest ponadto bogatym źródłem błonnika.
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-04-13] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-04-12].
- ↑ Zbigniew Borna (red.): Szczegółowa uprawa warzyw. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1973, s. 102-104.
- ↑ Iza: şalgam. 2012–. [dostęp 2012-02-05]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Dorota Witrowa-Rajchert, Anna Bawoł, Janusz Czapski, Marcin Kidoń, Właściwości sorpcyjne suszonej czarnej marchwi, w: Nowe trendy w agrofizyce, Komitet Agrofizyki PAN, Wydawnictwo Naukowe FRNA, Lublin, 2008, s.68, ISBN 978-83-60489-07-9
- Ryszard Zadernowski, Beata Piłat, Sylwester Czaplicki, Dorota Ogrodowska, Characteristics of the Black Carrot (Daucus Carota ssp. Sativus var. Atrorubens Alef), w: Polish Journal of Natural Sciences, tom 25, numer 4, grudzień 2010, ss. 438-443, ISSN 1643-9953