Marek Chmaj
Marek Chmaj (ur. 13 lipca 1969 w Przemyślu[1]) – polski prawnik i politolog, profesor nauk prawnych, radca prawny, specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego oraz prawa administracyjnego, w latach 2019–2023 wiceprzewodniczący Trybunału Stanu.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 lipca 1969 |
|---|---|
| Profesor nauk prawnych | |
| Specjalność: prawo konstytucyjne, prawo administracyjne | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1994 – nauki o polityce |
| Habilitacja |
2001 – prawo |
| Profesura |
2009 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Ukończył Zespół Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Przemyślu. Był członkiem Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej[2]. Studiował na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, na którym ukończył studia magisterskie w zakresie nauk politycznych (1993) i prawa (1994). W 1994 został doktorem nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce na podstawie rozprawy pt. Sejm X kadencji w transformacji systemu politycznego, którą obronił na Wydziale Politologii UMCS. Był stypendystą programu Research Support Scheme (1997–1998) oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (1999). W 2001 na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych w oparciu o pracę zatytułowaną Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1991–1997 (I i II kadencja). Studium prawnoustrojowe. 11 lutego 2009, mając 39 lat, otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych, stając się jednym z najmłodszych profesorów tytularnych w Polsce[3].
Jest autorem lub współautorem ponad 40 książek[4], dwustu publikacji naukowych oraz ponad stu opinii prawnych opracowywanych na zlecenie Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta RP i ministerstw.
Jako nauczyciel akademicki był m.in. dziekanem Wydziału Administracji Wyższej Szkoły Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie, kierownikiem Katedry Prawa Konstytucyjnego na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie i kierownikiem Katedry Prawa Administracyjnego w Wyższej Szkole Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie. Został również kierownikiem Katedry Prawa Publicznego i Praw Człowieka na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS w Warszawie i profesorem zwyczajnym tej uczelni.
Wykładał również na uniwersytetach w Castelló de la Plana, Bari, Rydze, Bańskiej Bystrzycy, Barcelos i Sewilli.
Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali Marcin Dąbrowski[5] i Arkadiusz Myrcha[6].
Uzyskał uprawnienia radcy prawnego, został członkiem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, arbitrem działającego przy tej izbie sądu polubownego oraz wspólnikiem zarządzającym w kancelarii prawnej „Chmaj i Wspólnicy”.
21 listopada 2019 Sejm IX kadencji z rekomendacji Koalicji Obywatelskiej powołał go na wiceprzewodniczącego Trybunału Stanu[7] (funkcję tę pełnił do 2023). Został przewodniczącym Zespołu Doradców ds. kontroli konstytucyjności prawa przy marszałku Senatu X kadencji, a także członkiem Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk kadencji 2020–2023[8].
W październiku 2023, wkrótce przed wyborami parlamentarnymi, stacja telewizyjna TVP Info opublikowała nagranie, zawierające rozmowę Marka Chmaja z prezesem NIK Marianem Banasiem, dotyczącą zapobieżenia powyborczej koalicji Konfederacji (z ramienia której kandydował syn prezesa NIK) z PiS[9][10][11].
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
W 2015 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (za wybitne zasługi w pracy naukowo-dydaktycznej w dziedzinie nauk prawnych, za osiągnięcia w kształtowaniu zasad demokratycznego państwa prawa)[12]. W 2016 otrzymał medal Labor Omnia Vincit przyznawany przez Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego, w 2017 został wyróżniony Medalem XXV-lecia Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów[13].
Publikacje książkowe edytuj
- Państwo, ustrój, samorząd terytorialny, Lublin 1997.
- Ustroje państwowe, Kraków 2000.
- Wprowadzenie do teorii polityki, Lublin 2001.
- Teoria partii politycznych, Lublin 2001.
- Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce. T. 1, Zasady ogólne, Kraków 2002.
- Wolności i prawa polityczne, Kraków 2002.
- Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2003.
- Prawo administracyjne: część ogólna, Warszawa 2004.
- Rządy koalicyjne w III RP, Olsztyn 2006.
- Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2006.
- Finansowanie polityki w Polsce na tle europejskim, Toruń 2008.
- Wolność zrzeszania się w Polsce, Warszawa 2008.
- Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2010.
- O demokracji w polskich partiach politycznych, Warszawa 2011.
- System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2011.
- Administracja rządowa w Polsce, Warszawa 2012.
- Status prawny rady gminy, Warszawa 2012.
- Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2016.
- Zasada tajności głosowania w kodeksie wyborczym, Toruń 2018.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 30, 31, 32, 33, Warszawa 2019.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 11, 13, Warszawa 2019.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 95, 96, Warszawa 2020.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 225, 226, Warszawa 2020.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 102, 103, 104, Warszawa 2020.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 105, 106, 107, 108, Warszawa 2020.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 109, 110, 111, Warszawa 2020.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 61, 62, Warszawa 2020.
- Komentarz do Konstytucji RP. Art. 97, 98, Warszawa 2020.
Przypisy edytuj
- ↑ Druk nr 23: Lista kandydatów na zastępców przewodniczącego i członków Trybunału Stanu [online], sejm.gov.pl, 19 listopada 2019 [dostęp 2019-11-21].
- ↑ GPC o przeszłości Marka Chmaja [online], dorzeczy.pl, 20 września 2018 [dostęp 2018-09-21].
- ↑ Magda Mieśnik, Zasłynął obroną Jacka Rostowskiego i... czerwonym ferrari. Kim jest Marek Chmaj [online], wp.pl, 20 lipca 2018 [dostęp 2018-07-21].
- ↑ Publikacje [online], chmaj.pl [dostęp 2017-08-25].
- ↑ Autoreferat [online], wpia.uwm.edu.pl, 2018 [dostęp 2020-02-27].
- ↑ Arkadiusz Włodawski, Poseł doktorem. Arkadiusz Myrcha obronił się na SWPS [online], tylkotorun.pl, 19 kwietnia 2023 [dostęp 2023-12-28].
- ↑ Sejm powołał nowych członków Trybunału Stanu [online], onet.pl, 21 listopada 2019 [dostęp 2019-11-21].
- ↑ Komitet Nauk Prawnych PAN [online], pan.pl, styczeń 2020 [dostęp 2020-02-23].
- ↑ Ujawniamy taśmy Banasia. Nagrania urzędników NIK obciążają Donalda Tuska, tvp.info, 13 października 2023 [zarchiwizowane 2023-10-13].
- ↑ Adam Zygiel, TVP publikuje taśmy Banasia. „Koszyk prezentów na październik” [online], wp.pl, 13 października 2023 [dostęp 2023-10-13].
- ↑ Na finiszu kampanii TVP Info publikuje „taśmy” Banasia. Nagrana rozmowa prezesa NIK [online], rp.pl, 13 października 2023 [dostęp 2023-10-13].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 kwietnia 2015 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2015 r. poz. 510).
- ↑ I Kongres Przewodniczących Zarządów Terenowych [online], nszzp.pl, 3 maja 2017 [dostęp 2017-08-25].
Bibliografia edytuj
- Zespół i eksperci kancelarii, chmaj.pl [zarchiwizowane 2015-08-14].
- Prof. dr hab. Marek Chmaj, swps.pl [zarchiwizowane 2014-02-01].
- Prof. dr hab. Marek Jacek Chmaj, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2015-08-04].[martwy link]