Marek Fritzhand
Marek Fritzhand (ur. 12 października 1913 w Buczaczu, zm. 2 grudnia 1992 w Warszawie[1]) – polski filozof marksistowski i etyk, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego.
| Data i miejsce urodzenia |
12 października 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 grudnia 1992 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: etyka, filozofia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek rzeczywisty |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys edytuj
Ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie jego nauczycielami byli m.in. Kazimierz Ajdukiewicz i Roman Ingarden. W 1936 uzyskał tytuł magistra na podstawie napisanej pod kierunkiem R. Ingardena pracy pt. Pojęcie dobra i zła u Schelera i Hartmanna. Następnie podjął pracę nauczyciela[2].
Po zajęciu wschodnich terenów RP przez ZSRR wcielono go do Armii Czerwonej. W 1943 został żołnierzem Ludowego Wojska Polskiego[2]. W 1944 należał do korpusu oficerów polityczno-wychowawczych 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki[3]. W wojsku pozostawał do 1948[2].
W 1950 podjął pracę w Uniwersytecie Warszawskim w kierowanej przez Adama Schaffa Katedrze Filozofii. W 1951 na podstawie przygotowanej pod kierunkiem Tadeusza Kotarbińskiego rozprawy pt. O powinnościach i normach moralnych otrzymał w UW stopień naukowy doktora. W 1954 został w Uniwersytecie Warszawskim profesorem nadzwyczajnym, a w 1965 profesorem zwyczajnym. W 1962 objął kierownictwo Katedry Etyki UW[2].
W 1952 został członkiem korespondentem, a w 1961 członkiem rzeczywistym PAN[4]. W latach 1972–1980 był przewodniczącym Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk.
Od 1944 należał do PPR, a od 1948 do PZPR[5].
Był założycielem drugiego, po amerykańskiej „Ethics”, czasopisma naukowego specjalnie poświęconego teoretycznym i normatywnym zagadnieniom etyki „Etyka”. Wychowawca kilku pokoleń adeptów i profesorów etyki w Polsce. Przyjmuje się, że do jego uczniów należą m.in.: Henryk Jankowski, Stanisław Soldenhoff, Jacek Hołówka i Zbigniew Szawarski[2].
Jego działalność naukowa przyczyniła się do rozwoju i utrwalenia w Polsce (ale nie tylko, jako że jego prace były tłumaczone na wiele języków świata) zainteresowań etyką marksistowską. Jako jeden z pierwszych wprowadził w Polsce na szerszą skalę problematykę metaetyki (wówczas odrzucaną przez oficjalny marksizm).
Wybrane prace edytuj
- Człowiek, humanizm, moralność. Ze studiów nad Marksem (1961, II wyd. 1966);
- Myśl etyczna młodego Marksa (1961, II wyd. 1978);
- W kręgu etyki marksistowskiej. Szkice i polemiki etyczne (1966);
- Główne zagadnienia i kierunki metaetyki. O metaetyce, intuicjonizmie i emotywizmie (1970);
- O niektórych właściwościach etyki marksistowskiej (1974);
- Wartości a fakty (1982);
- Aktualność spuścizny etycznej Lenina (1987);
- Etyka. Pisma wybrane (1990).
Ordery i odznaczenia edytuj
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie, po raz drugi 28 września 1954[6])
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[7]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
- Order Wojny Ojczyźnianej (ZSRR)[5]
Przypisy edytuj
- ↑ Ryszard Wiśniewski, Marek Fitzhand [online] [dostęp 2023-09-30].
- ↑ a b c d e Robert T. Ptaszek: Fritzhand Marek. ptta.pl. [dostęp 2022-09-03].
- ↑ Andrzej Paczkowski, Trzy twarze Józefa Światły. Przyczynek do dziejów komunizmu w Polsce, Warszawa 2009, s. 65.
- ↑ Fritzhand, Marek, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], pan.pl [dostęp 2021-10-12].
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 217. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
Linki zewnętrzne edytuj
- Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Marek Fritzhand, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2010-12-21].[martwy link]